ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
«Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους»
Α΄. Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου
Θ΄.Τελευταῖον Κύριοι!


Μια γιορτὴ - θεατρικὸ ἀναλόγιο
γιὰ τὴν ἑλληνικὴ ἐπανάσταση

Πέμπτη 24 ΜΑΡΤΙΟΥ 2005 & ὥρα 9.30 π.μ
Ἀμφιθέατρο ΜΣΘ

 

 

Τα video ανοίγουν με Real Alternative
Πατήστε το εικονίδιο δίπλα, για να το κατεβάσετε






Α΄.Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου
Θ΄.Τελευταῖον Κύριοι!


Α΄. Μπουζούκι : Ἀπ' τὸ '21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο
Τὸ μπουζούκι μου βαστάω
τὸ ζεϊμπέκικο βαρῶ
ἐμπρὸς φίλοι σηκωθεῖτε
καὶ ἀρχίστε τὸ χορὸ

Ὁ Γιοβάν Τσαοὺς βαράει
τὸ μπουζούκι τοῦ γλυκὰ
κι ἡ κιθάρα ἀκολουθάει
τὸ ζεϊμπέκικο σιγὰ

 Βάλε κάπελα ρετσίνα
στοῦ Τσαούση τὴν ὑγειὰ
νὰ βαρέσει τὸ μπουζούκι
νὰ χορέψουν τὰ παιδιὰ
Video A ' rm [2.69MB] περιήγηση φωτογραφιῶν Video B' rm [5.32MB]
Μ.Τ. : Θὰ μοῦ πεῖτε τί δουλειὰ ἔχουν τὰ μπουζούκια μὲ τὸ 21; «Τί εἴδους ἀρχὴ εἶναι αὐτή;» Κάπως ἔπρεπε ν' ἀρχίσουμε,νὰ δοῦμε τώρα τὸ πὼς θὰ τελειώσουμε. Ὑπάρχει κάτι χειροπιαστό, ἕνα ὄργανο ἃς ποῦμε, ποῦ νὰ μᾶς συνδέει μὲ τὸ 21;Ἒ αὐτὸ εἶναι τὸ μπουζούκι. Εἶναι μία σκυταλοδρομία ὅπου τὸ μπουζούκι περνᾶ ἀπὸ χέρι σὲ χέρι, ἀπὸ ἄνθρωπο σὲ ἄνθρωπο, ἀπὸ ἐποχὴ σὲ ἐποχή, ἀπὸ μουσικὴ σὲ μουσική, ἀπ' τ' ἁλώνια στὰ σαλόνια , Παίζει ἐδῶ καὶ 10 χρόνια στὶς γιορτὲς καὶ στὶς ἐκδηλώσεις τοῦ σχολείου μας, ὑπομονετικά, ὡς ποὺ φέτος μπῆκε πιὰ στὸ πρόγραμμα διδασκαλίας. Θὰ μοῦ πεῖτε : Καὶ εἶναι καλὸ αὐτό; Τὸ μπουζούκι τὸ ξέρει; Μπορεῖ ναὶ μπορεῖ κι' ὄχι. Γιὰ τὸ σχολεῖο μᾶλλον καλὸ εἶναι, ἀφοῦ ὅπως λέει κι ὁ Διονύσιος Σολωμὸς «ἐθνικὸ εἶναι τὸ ἀληθές». Κι ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι τὸ μπουζούκι μαζὶ μὲ ἄλλα παρεμφερῆ ὄργανα τῆς ἴδιας οἰκογένειας τῆς πανδουρίδος ὅπως ὁ ταμπουράς, τὸ λιογκάρι, τὸ μπουλγκαρί, τὸ ἰκιτελὶ , τὸ σιαρκὶ ,πολλὲς φορὲς συμπλήρωσε τὴν ἁρματωσιὰ τῶν ἀγωνιστῶν τοῦ 21, τοὺς συντρόφεψε πίσω ἀπ' τὰ ταμπούρια, ἐπαληθεύοντας τὴν καταγωγὴ τοῦ ἀπ' τὸ μουσικὸ τόξο ποὺ εἶχε συνάμα καὶ πολεμικὴ χρήση. Καὶ γιὰ τοῦ λόγου τὸ ἀληθὲς ἂς δοῦμε τί γράφει ὁ Μακεδόνας στρατηγὸς τοῦ ‘21, Νικόλαος Κασομούλης στὰ Στρατιωτικὰ Ἐνθυμήματα του , ὅπως τὰ ἀνθολόγησε ὁ Ἠλίας Βολιότης- Καπετανάκης:
      Α΄ : Ἐγὼ λαλοῦσα τὸ μπουζούκι λεγόμενον, ὁ Χρίστος τὸν ταμπουρᾶν μὲ δυὸ τέλια, ὁ Σπύρος Μήλου τὸ φλάουτο, ἄλλοι, ἄλλα ὄργανα εὐμετακόμιστα, μπουλγάρια καὶ ρεμπάπια.   
.. Μ.Τ: Σὲ ἕνα γλέντι τὴν Κυριακή του Πάσχα τοῦ 1822: 
...Β΄ : «...ἀποφασίσαμεν νὰ "συμφωνήσωμεν" τὰ λαλούμενα ὀποῦ ἤξευρεν νὰ παίξη ὁ καθεὶς ἐξ ἠμῶν καὶ νὰ δοξάσωμεν τὸν Θεὸ μὲ ταὶς ποτήραις. Ὁ Γούλας ἔπαιξε τὸ σιαρκί, ὁ Τόλιος τὸ ριμπάμπι, ὁ Διαμαντὴς ὅλα- πλὴν ἔπαιξε τὸ βιολὶ τότες καὶ ἐγὼ τὸ μπουζούκι...». 
... Μ.Τ: Σὲ μιὰ ἄλλη γιορτή, μὲ τὴν συμμετοχὴ στρατευμένων: 
....... Γ΄ : «Ὁ Γεωργούλας Παλαιογιάννης (ἑκατόνταρχος τῆς χιλιαρχίας) λαλοῦσεν πολλὰ γλυκὰ τὸν βαγλαμᾶν, ὁ Παλαιοκώστας τὸ βουζούκι καὶ ἄλλοι (τῆς χιλιαρχίας κατώτεροι ἀξιωματικοί) μὲ λιουγκάρια καὶ ἰκετέλια, ἀκολουθοῦντες αὐτούς, προξενοῦσαν τὴν μεγαλύτερην ἡδονὴ στοὺς Ἕλληνες συναδέλφους τῶν».
.. Μ.Τ: Ὁρισμένα ἀπὸ αὐτὰ τὰ ὄργανα (παιχνίδια τὰ ἔλεγαν τὴν ἐποχὴ ἐκείνη) μὲ κυρίαρχο τὸ μπουζούκι συνεχίζουν τὴν διαδρομή τους καὶ ἐξελίσσονται κατασκευαστικά, ἄλλα περνοῦν στὸ μουσεῖο, καὶ κάποια οὔτε σ'αὐτό. Ἀπὸ τὸν 16ο αἰώνα βρίσκουμε ταμπουρὰ – μπουζούκι στὶς περιγραφὲς τῶν ἐπισκεπτῶν τοῦ ἑλληνικοῦ χώρου. Οἱ ἀγωνιστὲς τοῦ 1821 Γ. Μακρυγιάννης καὶ Γ. Γκούρας τὸν ταμπουρὰ παίζουν καὶ τὸ μπουζούκι. Ὁ Βαυαρὸς φὸν Ἒς ζωγραφίζει (τὸ 1828) τὸν Κολοκοτρώνη νὰ ξαποσταίνει ἀκούγοντας κάποιο ἀπὸ τὰ παλικάρια του νὰ τοῦ παίζει ἕνα εἶδος ταμπουρά-μπουζουκιοῦ καὶ ἄλλα δυὸ παλληκάρια δίπλα νὰ χορεύουν.  Στα μετέπειτα χρόνια δείγματα τῆς δημοτικότητας τοῦ ὀργάνου μεταξὺ τῶν λαϊκῶν ἀνθρώπων εἶναι καὶ οἱ ἀναφορὲς τῶν ἐφημερίδων. Ἡ Ἀκρόπολις (15 Ἰουλίου 1888) κάνει λόγο γιὰ ἕναν Ἀνατολίτη μὲ ἐρυθρὸ φεσάκι, ὁ ὁποῖος παίζει σὲ μία ἀπὸ τὶς μάντρες τῆς ὁδοῦ 3ης Σεπτεβρίου, κοντὰ τὸν σιδηρόδρομο τῆς Ἀττικῆς:
..   Α΄ : «Κρατῶν τὸ μπουτζούκι του, ψάλλει, μὲ φωνὴν ὑποτρέμουσαν ἀλλὰ μελαγχολικήν, διάφορα ἀνατολικὰ ἄσματα μὲ τόσον πόθον, μὲ τόσην δόσιν μελαγχολίας, ὥστε ἕκαστος τόνος τῆς φωνῆς του καὶ τοῦ ταμπουρὰ τοῦ εἰσδύει βαθέως εἰς τὴν καρδίαν τοῦ ἀκροατοῦ».
.. Μ.Τ: Τὴν ἴδια ἐποχὴ ἕνας φοβερὸς τύπος τῆς Ἀθήνας, ὁ κουρέας τῆς πλατείας Ὁμόνοιας Πανάγος Μελισιώτης (1854-1904), ὁ περίφημος «ἄψε-σβῆσε» -τὸ προσωνύμιο ἀπὸ τὴν ἐπιγραφὴ τοῦ μαγαζιοῦ του, χορευτής, τραγουδιστῆς, συγγραφέας δραματικῶν εἰδυλλίων καὶ προπαντὸς διάσημος γλεντζές, τριγυρνᾶ στὶς ταβέρνες ἀλλὰ καὶ στὰ θέατρα, ὅπου διαδραματίζονται σκηνὲς σὲ κλέφτικα λημέρια:.
 . ..Β΄: «Ἀναδίδων λιγεῖς τόνους ἀπὸ τὸ μπουζούκι του, ἐνεφανίζετο αἴφνης ἐπὶ τῆς σκηνῆς, ἐρασιτέχνης ἠθοποιός, μὲ φέρμελη, μὲ τσαπράζια, μὲ βλαχόκαλτσαις, ἀρειμάνιος, κρούων ἠδύτατα τὸ μπουζούκι του, ἄδων περιπαθῶς τὰ κλέφτικα τραγούδια τῶν βουνῶν, χορεύων ὡς λεβέντης...».
 .. Μ.Τ: Ὡς τὶς ἀρχὲς τοῦ 20ού αἰώνα συνεχίζεται τὸ ὄχι πάντα σαφῶς ἐντοπισμένο δρομολόγιο τοῦ μπουζουκιοῦ, πότε παράλληλα μὲ ὄργανα τῆς λεγόμενης δημοτικῆς ὀρχήστρας, πότε σολάροντας περιστασιακὰ στὰ ἴδια πανηγύρια καὶ στὶς παρέες. Φωλιάζει στὶς φυλακὲς καὶ τὰ σινάφια τῶν παράνομων, περνᾶ, ἄλλοτε, μακρὰ διαστήματα ἀφάνειας, ἀλλὰ ποτὲ δὲν χάνεται., Θεωρεῖται βολικότερο στὴν κατασκευή, τὴν μεταφορά, τὸ κρύψιμο, προσιτότερο στὸ παίξιμο. Ἡ ἀγάπη τῶν δοκιμαζόμενων πληθυσμῶν διαπιστώνεται καὶ ἀπὸ τὸ ὅτι, πολὺ νωρίς, τὸ παίρνουν μαζί τους οἱ μετανάστες στὴν Ἀμερική.
......[Μη με στέλνεις μάνα στην Αμερική mp3
. Μ.Τ: Ένα ἀρθρίδιο, ἐξόχως ἀποκαλυπτικό του κλίματος τῆς ἐποχῆς δημοσιεύεται στὸ Τριφυλλιακὸν Ἡμερολόγιον (1908), μὲ τίτλο «Τὸ μπουζούκι» καὶ μὲ ὑπογραφὴ Χ.Φ. Ἀναφέρεται στὸν «ἰδιοφυοῦς ἱκανότητας», «μοναδικό», ὅπως τὸν ἀποκαλεῖ, μπουζουξὴ Λυκοῦργο Τζανέα, τὸν ὁποῖο οἱ Τριφύλλιοι καὶ κατεξοχὴν οἱ κάτοικοι τῶν Γαργαλιάνων ἐγκωμιάζουν μὲ πρώτη εὐκαιρία.
....  Γ΄: «Τί εἶναι τὸ μπουζούκι του; ...Δὲν εἶναι ὁ κουτσαβάκης ἐκεῖνος τῶν μουσικῶν ὀργάνων ποὺ παίρνει τὸ ἀμὰν ἀμὰν διαλαλῶν τὴν δόξαν τὴν βακχέβαχον σβραχνοσυναχωμένος πάντοτε... ἀπὸ παννυχίους μπατινάδες. Τὸ μπουζούκι τοῦτο ἐξευγενίσθη καὶ προώδευσεν εἰς τᾶς χείρας τοῦ κυρίου Τζανέα τοσούτον, ὥστε εὐλόγως πλέον νὰ μὴν ἀναγνωρίζεται... μὲ ὄλον τὸ ἄχαρι ὄνομα τῆς φυλῆς... τῶν προγόνων του, τῶν ἀγρίων Τζίγκ-Τζὰγκ τῶν ὁποίων διετήρησε εἰσέτι τὸν ἀρχέγονον ὁπλισμὸν καὶ τᾶς χορδᾶς τῶν βαρβάρων ἀδελφῶν του». Τὸ μπουζούκι στὰ χέρια τοῦ Τζανέα «ἀφήνει τόνους ἐξόχως ἁρμονικοὺς διὰ νὰ μὴν εἴπω ὅτι στενάζει, κελαηδεῖ, ὀργίζεται καὶ ὁμιλεῖ ὡς ἔμψυχον»,
... ...[απόσπασμα από σύνθεση (σόλο) του Χρήστου Λεμονόπουλου σε νεότερη εκτέλεση (mp3)]
.. Μ.Τ: Εἶναι φανερὸ ὅτι μετὰ αὐτὸ τὸ τελευταῖο ἀποθησαύρισμα, μοιάζει νὰ φτάνουμε σιγὰ -σιγὰ στὰ δικά μας. Ἡ διαδρομὴ τοῦ μπουζουκιοῦ στὸν εἰκοστὸ αἰώνα εἶναι κοντά μας, κι ὁ καθένας πρόχειρα, μπορεῖ νὰ ἀποτιμήσει γιὰ λογαριασμό του, τοὺς μικροὺς καὶ μεγάλους σταθμούς της. Ἕνας σταθμός, ἴσως νὰ εἶναι κι ὁ σημερινός. Ἐπιτέλους φτάσαμε:

Καλῶς ἦλθες μπουζούκι,
στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο!



Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

Μ.Τ. Λίγες πέρασαν μέρες ἀπ’ τὶς Ἀποκρηές. Θὰ μοῦ πεῖτε :  Ἔ καὶ τί μ’ αὐτό; Ὅλοι μας λίγο - πολὺ ξέρουμε ὅτι στὰ δρώμενα τῆς ἀποκρηᾶς κυριαρχεῖ τὸ στοιχεῖο τῆς ἀνατροπῆς ,ἀλλὰ καὶ αὐτὸ τῆς ἐπαναδιαπραγμάτευσης τῶν κοινωνικοῦ συμβολαίου, σὲ ἀντιστοιχία μὲ τὴν γιορτὴ γιὰ τὴν ἀναγέννηση τῆς φύσης καὶ τῶν μηχανισμῶν τῆς γονιμότητας. Ἔτσι μαζὶ μὲ τὰ φαλλικὰ τραγούδια καὶ τὰ κάθε λογὴς «ἀδιάντροπα», σὲ πολλὲς ἐσχατιὲς τῆς Ἑλλάδας,
ἀκούγονται μεγάλες τραγοῦδες , οἱ γνωστὲς παραλογές. Ἀπ’ τῆς Ἄρτας τὸ Γεφύρι μὲ τὴ χτισμένη γυναίκα τοῦ πρωτομάστορα γιὰ νὰ στεριώσει τὸ γεφύρι, ὡς τὸν Κοντὸ ποὺ γιὰ νὰ ξεχρεώσει πούλησε τὴν ὄμορφη γυναίκα του.  Όμως καὶ  παρ’ ὅτι ἐναρμονίζεται μὲ τὰ προηγούμενα,  εἶναι λιγότερο γνωστός ο ἐθνεγερτικὸς ρόλος τῆς Ἀποκρηᾶς. Κάτι ποὺ κατὰ τόπους ἐπιβιώνει καὶ σήμερα, ἤκμασε ὅμως ἰδιαίτερα, στὶς ἀλύτρωτες κάποτε περιοχὲς τῆς Μακεδονίας, τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καὶ τῶν νησιῶν τοῦ Αἰγαίου. Ἐκεῖ ὅπου τοῦ Κίτσου ἡ μάνα, λατρεύονταν σὰν τὴν Παναγιὰ  μὲ τὸ Χριστό.   Γιὰ νὰ μὴν τὰ πολυλογοῦμε ἂς ἀκούσουμε ἕνα παραστατικὸ ἀφήγημα του Φώτη Κόντογλου γιὰ τὶς Ἀποκρηὲς στὸ Ἀϊβαλί, πού μας ἔδωσε καὶ τὴν ἀφορμὴ γιὰ νὰ διαλέξουμε τροπο ποὺ θα κάνουμε σήμερα τὴ γιορτή μας.  Ἀκοῦστε νὰ δεῖτε:

Α΄ :  Τὸ Ἀϊβαλὶ ἤτανε μία πολιτεία κάμποσο μεγάλη, γιατί εἶχε σαράντα χιλιάδες, ὅλο "Ἕλληνες. Τούρκους ντόπιους δὲν εἴχαμε, μονάχα ὅσοι ἤτανε ὑπάλληλοι στὸ Διοικητήριο, στὴν Ἀστυνομία καὶ στὸ Κουμέρκι, δηλαδὴ στὸ Τελωνεῖο. Οἱ κακόμοιροι ἤτανε τόσο μαλακοί, ποὺ δὲν τοὺς λογάριαζε κανένας, καὶ μιλούσανε στοὺς Ἕλληνες σὰ νά'τανε ἀφεντικά τους. Τὶς Ἀποκριὲς ἔπρεπε νὰ 'σαι ἐκεῖ πέρα, νὰ δεῖς Ἑλληνισμό! Ἑκατοστὲς φουστανελάδες, μέ φερμελες καὶ μὲ γιαταγάνια, μὲ βαρυτίμητες κάπες, μὲ ἀσημοκαπνισμένα ἅρματα, μὲ χρυσοκέντητα γελέκα, μὲ ἄτια ἀραβικά, στολισμένα μὲ σέλες καὶ μὲ  γκέμια ἀσημοπλουμισμένα.
 Β΄ :  Τὴ μέρα τῆς Ἀποκριᾶς, ὅλη ἡ πολιτεία ἀντιλαλοῦσε ἀπὸ τραγούδια κλέφτικα, σὰ νὰ 'τανε στρατόπεδο. Στὸν Ἀπάνω Μαχαλὰ εἶχε λημέρι ὁ Τζαβέλας μὲ τὰ παλληκάρια του, στὰ Ταμπακαριὰ ὁ   Μπότσαρης, στὸ Παζάρι δ Κολοκοτρώνης, στὴν Κάτω Χώρα ὁ Νικηταρᾶς, στδν Ἅγιο Νικόλα o Θανάσης Διάκος, στὸν Προφήτ' Ἠλία ὁ Βλαχάβας, στὸν Παλιὸ Μπαξὲ ὁ Καραϊσκάκης, στὰ Γκιόλια ὁ Ἀντροῦτσος, στὸν Ποταμὸ ὁ Γεροδῆμος, στὸ Καντήλι ὁ Φωτομάρας, στὴ Μητρόπολη ὁ Παῦλος Μελάς, στ' Ἀγγελῆ τὸν Γιαλὸ  Μιαούλης, στοῦ Πολύδωρου ὁ Κανάρης, κι ἄλλοι, ἕνα σωρό.

 
Ο Καπετάν Παλαμίδας
(του Φώτη Κόντογλου) 

  Γ΄ :   Ἄλλοι φορούσανε φέσια καὶ μακριὲς φουστανέλες, καβαλαρέοι, ἄλλοι εἴχανε δεμένα τὰ μαλλιά τους μὲ μαῦρα μαντίλια καὶ φορούσανε ντουλαμάδες, παλληκαρόπουλα ποὺ ἤτανε σὰ βόλι τὸ μάτι τους, μὲ μαῦρα κλωστρὰ γένεια. Πετούσανε τὰ γιαταγάνια στδν ἀγέρα καὶ τὰ πιάνανε χορεύοντας. Ἀλαλαγμὸς ἀπὸ πίσω τους, μικρὰ παιδιὰ ντυμένα φουστανελάκια, βλαχοποῦλες, Σουλιωτοποῦλες, παπάδες καὶ διάκοι κι ἀναγνῶστες, ἁρματωμένοι μὲ πιστόλες, μὲ σπαθιά, μὲ τρομπόνια. Ἀφήνω τοὺς θαλασσινούς, Ὑδραίους, Σπετσῶτες, Ἀϊβαλιῶτες.
....... Αϊβαλιώτικο ζεϊμπέκικο mp3
A’  :  Ἄλλοι πάλι ἤτανε ντυμένοι ἀρχαῖοι Ἕλληνες, Μακεδόνες, ὁ Μεγ' Ἀλέξαντρος, ὁ Θεμιστοκλῆς, ὁ Εὐρυβιάδης, ὁ Ἀχιλλέας,  Ἔχτορας, ὁ μάντις Τειρεσίας, ὁ Ἐπαμεινώνδας, ὁ Πελοπίδας, ὁ Βελισσάριος κι ἄλλοι. Ὅλοι τοῦτοι ἤτανε διάφορες κομπανίες, καὶ ξοδεύανε πολλὰ χρήματα «περὶ ὀνόρε». Παριστάνανε διάφορα ἔργα: «Τὸ χρυσόμαλλον δέρας», «Πάταξον μέν, ἄκουσον δέ», «Ὁ Ἀχιλλέας καὶ ὁ Πάτροκλος», «Ὁ τυφλὸς Βελισσάριος», «Ὁ Τρωϊκὸς πόλεμος», «Ὁ Ἀραβικός πόλεμος».
Β΄ :   Ἤτανε κι ἄλλα ἀμέτρητα «παιγνίδια», ὅπως τὰ λέγανε. Τὰ εὐρωπαϊκὰ ἤτανε: «Τὸ φρικτὸν λάθος»,  «Τὰ δράματα ἒν Νισύρω», «Ὁ πόλεμος τῶν Μπόερς», «Ὁ Ροβινσῶν», «Ὁ Ἀγγλικὸς στόλος», «Ὁ Καζαμίας», «Ὁ Σαντεκλαίρ», κ' ἕνα σωρὸ ἄλλα. 
..

 Μ.Τ  Ἄλλα; Ποιὰ ἄλλα; Μήπως ὁ Ζορό, ὁ Χάρι Πότερ, ὁ Ἀστερίξ, ἢ μήπως τὰ Πόκεμον; 

Ἐμᾶς μικρούς, μᾶς ντύνανε τσολιάδες, ἢ Λεωνίδες. Εἶχαν περάσει μόλις 50 χρόνια ἀπ’ τὴν ἀπελευθέρωση. Τώρα ποὺ πιάσαμε τὰ 100 μόλις ποὺ προλαβαίνουμε νὰ ντυθοῦμε τὴν ἱστορία, νὰ φέρουμε τοὺς Ἥρωες στὰ μέτρα μας, νὰ σηκωθοῦμε λίγο ψηλότερα. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους, νὰ ζηλέψουμε τὰ ἔργα τους.......


................................................................ ....Ν' ἀρχίσει ἡ Ἐπανάσταση!

     
Α΄.Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου
Θ΄.Τελευταῖον Κύριοι!

 

Γ΄. Ελληνικός Διαφωτισμὸς

Διαγγελέας εἰσόδου Α΄:

Ρήγας Βελεστινλὴς
(Βελεστίνο 1757-Βελιγράδι 1798)
Ἀργέντης Εὐστράτιος ἔμπορος, Δημήτριος Νικολαϊδης γιατρός, Ἀντώνιος Κορωνιὸς ἔμπορος,
Ἰωάννης Καρατζᾶς λόγιος, Θεοχάρης Τορούντζας ἔμπορος,
Ἰωάννης Ἐμμανουὴλ φοιτητὴς Ἰατρικῆς, Παναγιώτης Ἐμμανουὴλ ὑπάλληλος.

 

Ο «ΘΟΥΡΙΟΣ»

 Ὡς πότε, παλληκάρια, νὰ ζοῦμεν στὰ στενά,
μονάχοι σὰν λιοντάρια, στὲς ράχες στὰ βουνά;
Σπηλιὲς νὰ κατοικοῦμεν, νὰ βλέπωμεν κλαδιά,
νὰ φεύγωμ'  ἀπ' τὸν κόσμον, γιὰ τὴν πικρὴ σκλαβιά; 
Νὰ χάνωμεν ἀδέλφια, Πατρίδα καὶ γονεῖς,
τοὺς φίλους, τὰ παιδιά μας κι ὅλους τους συγγενεῖς; 
Καλύτερα μιάς ὥρας ἐλεύθερη ζωή,
παρὰ σαράντα χρόνοι, σκλαβιὰ καὶ φυλακή!

Ὕστερα ὁ Ρήγας ξετυλίγει τὴν ἐπαναστατικὴ προκύρηξη μπροστὰ στὸ τραπέζι καὶ ἀρχίζει νὰ διαβάζει  

" ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ " 

  ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ,
ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ, ΤΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΛΑΧΟΜΠΟΓΔΑΝΙΑΣ ..

.... Ὁ λαός, ἀπόγονος τῶν Ἑλλήνων, ὅπου κατοικεῖ τὴν Ρούμελην, τὴν Μικρᾶν Ἀσίαν, τάς Μεσογείους νήσους καὶ τὴν Βλαχομπογδανίαν, καὶ ὅλοι ὅσοι στενάζουν ὑπὸ τὴν δυσφορωτάτην τυραννίαν τοῦ ὀθωμανικοῦ βδελυρωτάτου δεσποτισμοῦ, ἢ ἐβιασθησαν νὰ φύγουν εἰς ξένα βασίλεια διὰ νὰ γλυτώσουν ἀπὸ τὸν δυσβάστακτον καὶ βαρὺν αὐτοῦ ζυγόν, ὅλοι, λέγω, χριστιανοὶ καὶ τοῦρκοι, χωρὶς κανέναν ξεχωρισμὸν θρησκείας (ἐπειδὴ ὅλοι πλάσματα Θεοῦ εἶναι καὶ τέκνα τοῦ πρωτοπλάστου), στοχαζόμενοι ὅτι  ὁ Τύραννος, ὀνομαζόμενος Σουλτάνος, κατέπεσεν ὁλοτελως εἰς τάς βρωμερὰς θηλυμανεῖς ὀρέξεις του, ἐπερικυκλώθη ἀπὸ εὐνούχους καὶ αἱμοβόρους ἀμαθεστάτους αὐλικούς, ἀλησμόνησε καὶ κατεφρόνησε τὴν ἀνθρωπότητα, ἐσκληρύνθη ἡ καρδία του κατὰ τῆς ἀθωότητος, καὶ τὸ πλέον ὡραιότερον βασίλειον τοῦ κόσμου, ὅπου ἐκθειάζεται πανταχόθεν
ἀπὸ τοὺς σοφούς, ἐκατήντησεν εἰς μίαν βδελυρὰν ἀναρχίαν, τόσον, ὅπου κανένας, ὁποιασδήποτε τάξεως καὶ θρησκείας, δὲν εἶναι σίγουρος μήτε διὰ τὴν ζωήν του, μήτε διὰ τὴν τιμήν του, μήτε διὰ τὰ ὑποστατικά του, ἀλλὰ ὁ πλέον ἥσυχος, ὁ πλέον ἀθῶος, ὁ πλέον τίμιος πολίτης κινδυνεύει εἰς κάθε στιγμὴν νὰ γένη ἐλεεινὴ θυσία τῆς τυραννικῆς φαντασίας ἢ τῶν ἀγρίων τοποτηρητῶν καὶ
ἀναξίων μεγιστάνων τοῦ Τυράννου ἤ, τέλος (ὅπερ καὶ συνεχεστέρως συμβαίνει), τῶν κακότροπων θηριωδέστατων μιμητῶν του, χαιρόντων εἰς τὸ ἀτιμώρητον κρῖμα, εἰς τὴν σκληροτάτην ἀπανθρωπότητα, εἰς τὴν φονοκτονίαν, χωρὶς καμμίαν ἐξέτασιν καὶ χωρὶς καμμίαν κρίσιν.


.....Νὰ σᾶς τὰ πῶ καὶ τραγουστὰ ποὺ εἶναι πιὸ εὔκολα (ἐκτὸς κειμένου)


Τί σ' ώφελεί ἂν ζήσης καὶ εἶσαι στὴ σκλαβιά;
στοχάσου πὼς σὲ ψένουν καθ' ὤραν στὴ φωτιά.
Βεζύρης, Δραγουμάνος, Ἀφέντης κι ἂν σταθῆς,
ὁ Τύραννος ἀδίκως, σὲ κάμει νὰ χαθῆς·
δουλεύεις ὂλ' ἥμερα σὲ ὅτι κι ἄν σου πῆ,
κι αὐτὸς πασχίζει πάλιν τὸ αἷμα σου νὰ πιῆ.
Καλύτερα μίας ὥρας ἐλεύθερη ζωή, 
παρὰ σαράντα χρόνοι, σκλαβιὰ καὶ φυλακή!  

.....

......Οὐρανέ! ἐσὺ εἶσαι ἀπροσωπόληπτος μάρτυς τῶν τοιούτων κακουργημάτων.  Ἥλιε! ἐσὺ βλέπεις καθημερινῶς τὰ τοιαῦτα θηριώδη τολμήματα. Γῆ! ἐσὺ ποτίζεσαι ἀδιακόπως ἀπὸ τὰ ρεῖθρα τῶν ἀθώων αἱμάτων. Ποῖος ἔχει στόμα νὰ μὲ εἴπη τὸ ἐναντίον;  Ὁ μέχρι τοῦδε, λέγω, δυστυχὴς οὖτος λαός, βλέποντας ὅτι ὅλαι του αἱ θλίψεις, αἱ ὀδύναι, τὰ καθημερινὰ δάκρυά του, ὁ ἀφανισμός τους, προέρχονται ἀπὸ τὴν κακὴν καὶ ἀχρειεστάτην διοίκησιν, ἀπὸ τὴν ὑστέρησιν καλῶν νόμων, ἀποφάσισεν, ἐνανδριζάμενος μίαν φοράν, νὰ ἀτενίση πρὸς τὸν Οὐρανόν, νὰ ἐγείρη ἀνδρείως τὸν καταβεβαρημένον τράχηλόν του καὶ ἐνοπλίζοντας ἐμμανῶς τοὺς βραχίονάς του μὲ τὰ ἅρματα τῆς ἐκδικήσεως καὶ τῆς ἀπελπισίας, νὰ ἐκβοήση μεγαλόφωνος, ἐνώπιον πάσης της Οἰκουμένης, μὲ βροντώδη κραυγήν, τὰ ἱερὰ καὶ ἄμωμα δίκαια, ὁποῦ θεόθεν τῷ ἐχαρίσθησαν διὰ νὰ ζήση ἡσύχως ἐπάνω εἰς τὴν γῆν.

 Ὅλοι μαζὶ ἡ ὁμάδα τοῦ Ρήγα

Σ' Ἀνατολὴ καὶ Δύση καὶ Νότον καὶ Βοριὰ
γιὰ τὴν Πατρίδα ὅλοι νὰ 'χωμεν μιὰ καρδιὰ
στὴν πίστιν τοῦ καθένας ἐλεύθερος νὰ ζῆ
στὴν δόξαν τοῦ πολέμου νὰ τρέξωμεν μαζύ,
Βούλγαροι κι Ἀρβανίτες, Ἀρμένοι καὶ Ρωμιοί,
ἀράπηδες καὶ ἄσπροι, μὲ μιὰ κοινὴ ὁρμή,
γιὰ τὴν Ἐλευθερίαν νὰ ζώσωμεν σπαθί, 
πῶς εἲμαστ’ ἀντρειωμένοι, παντοῦ νὰ ξακουσθὴ   

 

... Ὅθεν, διὰ νὰ ἠμποροῦν ὁμοθυμαδὸν ὅλοι οἱ κάτοικοι νὰ συγκρίνωσι πάντοτε μὲ ἄγρυπνον ὄμμα τὰ κινήματα τῆς Διοικήσεως μὲ τὸν σκοπὸν τῆς κοινωνικῆς αὐτῶν νομοθεσίας, ἐκτινάζοντες ἀνδρικῶς τὸν οὐτιδανὸν ζυγὸν τοῦ Δεσποτισμοῦ καὶ ἐναγκαλιζόμενοι τὴν πολύτιμον Ἐλευθερίαν τῶν ἐνδόξων προπατόρων τῶν, νὰ μὴν ἀφεθώσιν οὐδέποτε νὰ καταπατῶνται ὡς σκλάβοι εἰς τὸ ἑξῆς
ἀπὸ τὴν ἀπάνθρωπον Τυραννίαν.

Ὁ  Ρήγας ἀπαγγέλλει πάνω στὴ μουσικὴ

Οἱ νόμοι νάν’ ὁ  πρῶτος καὶ μόνος ὁδηγός,
καὶ τῆς πατρίδος ἕνας νὰ γενῆ ἀρχηγὸς
γιατί κι ἡ ἀναρχία ὁμοιάζει τὴν σκλαβιὰ
νὰ ζοῦμε σὰ θηρία, εἰν' πιὸ σκληρὴ φωτιά. 

Χαμηλώνει λίγο τοὺς τόνους, βγάζει ἀργὰ τὸ βιβλίο μὲ τὰ Δίκαια τοῦ Ἀνθρώπου καὶ δίνει τὸ βιβλίο στὸν Ἀργέντη

Δῶστε προσοχὴ μεγάλη, τὸ ΄χουν καταφέρει οἱ Γάλλοι!

 Ἀτάκα, ἡ μουσικὴ σταματᾶ τελείως

 

 Ἄρθρον 1 (Εὐστράτιος Ἀργέντης)
Ὁ σκοπὸς ὁποῦ ἀπ' ἀρχῆς κόσμου οἱ ἄνθρωποι ἐσυμαζώχθησαν τὰ δάση τὴν πρώτην φοράν διὰ νὰ κατοικήσουν ὅλοι μαζὶ κτίζοντες χώρας καὶ πόλεις, εἶναι διὰ νὰ συμβοηθῶνται καὶ νὰ ζῶσιν εὐτυχισμένοι, καὶ ὄχι νὰ συναντιτρώγονται, ἢ νὰ ρουφᾶ τὸ αἷμα τους ἕνας. Τότε ἔκαμαν βασιλέα διὰ νὰ ἀγρυπνῆ εἰς τὰ συμφέροντα των, διὰ νὰ εἶναι βέβαιοι εἰς τὴν ἀπόλαυσιν τῶν φυσικῶν δικαίων, τὰ ὁποῖα δὲν ἔχει τὴν ἄδειαν νὰ τοὺς τὰ ἀφαιρέσει κανένας ἐπὶ τῆς γῆς.  

Ἄρθρον 2 (Ἀντώνιος Κορωνιός)
Αὐτὰ τὰ φυσικὰ δίκαια εἶναι: πρῶτον, τὸ νὰ εἴμεθα ὅλοι ἴσοι καὶ ὄχι ὁ ἕνας κατώτερος ἀπό τὸν ἄλλον, δεύτερον, νὰ εἴμεθα ἐλεύθεροι, καὶ ὄχι ὁ ἕνας σκλάβος τοῦ ἀλλουνοῦ,  τρίτον, νὰ εἴμεθα σίγουροι εἰς τὴν ζωήν μας, καὶ κανένας νὰ μὴν ἠμπορῆ νὰ μᾶς τὴν πάρη ἀδίκως καὶ κατὰ φαντασίαν, καὶ τέταρτον, τὰ κτήματα ὅπου ἔχομεν, κανένας νὰ μὴν ἠμπορῆ να μᾶς ἐγγίζη, ἂλλ' εἶναι ἰδικά μας καὶ τῶν κληρονόμων μας

Ἄρθρον 3 (Παναγιώτης Ἐμμανουήλ)
Οὖλοι οἱ ἄνθρωποι, Χριστιανοὶ καὶ Τοῦρκοι, κατὰ φυσικὸν λόγον εἶναι ἴσιοι. Ὅταν πταίση τινάς, ὁποιασδήποτε καταστάσεως, ὁ νόμος εἶναι ὁ αὐτὸς διὰ τὸ πταῖσμα καὶ ἀμετάβλητος. Ἤγουν δὲν παιδεύεται ὁ πλούσιος ὀλιγώτερον καὶ ὁ πτωχὸς περισσότερον διὰ τὸ αὐτὸ σφάλμα, ἂλλ’ ἴσια ἴσια 

Ἄρθρον 4 (Δημήτριος Νικολαϊδης)
Ὁ νόμος εἶναι ἐκείνη ἡ ἐλευθέρα ἀπόφασις, ὅπου μὲ τὴν συγκατάθεσιν ὄλου τοῦ λαοῦ ἔγινεν ἤγουν ὅλοι θέλομεν ὅτι ὁ φονεὺς νὰ φονεύεται, αὐτὸς λέγεται νόμος, καὶ εἶναι ὁ ἴδιος δι' ὅλους μας εἰς τὸ νὰ παιδεύση. Καὶ πάλιν ἄλλος, ὅπου ὑπερασπίζεται. Ἤγουν ὅλοι θέλομεν νὰ ἐξουσιάζωμεν τὰ ὑποστατικά μας, κανένας λοιπὸν δὲν ἔχει τὴν ἄδειαν νὰ μᾶς πάρη δυναστικῶς τίποτες. Αὐτὸς εἶναι νόμος, ἐπειδὴ μοναχοί μας τὸν δεχόμεθα καὶ τὸν θέλομεν. Ὁ νόμος ἔχει πάντοτε νὰ προστάξη, ὅτι πράγμα εἶναι δίκαιον καὶ ὠφέλιμον εἰς τὴν συγκοινωνίαν τῆς ζωῆς μας, καὶ νὰ ἐμποδίζη ἐκεῖνο ὅπου μας βλάπτει. 

Ἄρθρον 5 (Εὐστράτιος Ἀργέντης)
Ὅλοι οἱ συμπολίται ἠμποροῦν νὰ ἔμβουν εἷς ἀξίας καὶ δημόσια ὀφφίκια. Τὰ ἐλεύθερα γένη δὲν γνωρίζουν καμμίαν ἄξιαν προτιμήσεως εἰς τάς ἐκλογάς των, παρὰ τὴν φρόνησιν καὶ τὴν προκοπήν, ἤγουν κανένας, ὅταν εἶναι ἄξιος καὶ προκομμένος διὰ μίαν δημόσιαν δούλευσιν, ἠμπορεῖ νὰ τὴν ἀποκτήση. Ἐξ ἐναντίας δὲ μὴν ὄντας ἄξιος, ἀλλὰ χυδαῖος, δὲν πρέπει νὰ τῷ δοθῇ διότι μὴν ἠξεύροντας, πὼς νὰ τὴν ἐκτελέση, προσκρούει καὶ βλάπτει τὸ κοινὸν μὲ τὴν ἀμάθειαν καὶ τὴν ἀνεπιδεξιότητά του.

Ἀρθρον 6 (Ἀντώνιος Κορωνιός)
Ἡ ἐλευθερία εἶναι ἐκείνη ἢ δύναμις, ὅπου ἔχει ὁ ἄνθρωπος εἰς τὸ νὰ κάμει ὅλον ἐκείνο, ὅπου δὲν βλάπτει εἰς τὰ δίκαια τῶν γειτόνων του. Αὐτὴ ἔχει ὡς θεμέλιον τὴν φύσιν, διατὶ φυσικὰ ἀγαπῶμεν νὰ εἴμεθα ἐλεύθεροι· ἔχει ὡς κανόνα τὴν δικαιοσύνην, διατὶ ἡ δικαία ἐλευθερία εἶναι καλή.Ἔχει ὡς φύλακα τὸν νόμον, διατὶ αὐτὸς προσδιορίζει, ἕως ποὺ πρέπει νὰ εἴμεθα ἐλεύθεροι. Τὸ ἠθικὸν σύνορον ἐλευθερίας εἶναι τοῦτο τὸ ρητόν. Μὴν κάμεις εἰς τὸν ἄλλον ἐκεῖνο, ὁποῦ δὲν θέλεις νὰ σὲ κάμουν.

 Ἄρθρον 7 (Παναγιώτης Ἐμμανουήλ)
Τὸ δίκαιόν τοῦ νὰ φανερώνωμεν τὴν γνώμην μας καὶ τοὺς συλλογισμούς μας, τόσον μὲ τὴν τυπογραφίαν, οἶον καὶ μὲ ἄλλον τρόπον, τὸ δίκαιον του νὰ συναθροιζόμεθα εἰρηνικῶς· ἢ ἐλευθερία κάθε εἴδους θρησκείας, Χριστιανισμοῦ, Τουρκισμοῦ, 'Ιουιδαϊσμοῦ καὶ τὰ λοιπὰ δὲν εἶναι ἐμποδισμένα εἰς τὴν παροῦσαν διοίκησιν. Ὅταν ἐμποδίζονται αὐτὰ τὰ δίκαια, εἶναι φανερόν, πὼς προέρχεται τοῦτο ἀπὸ τυραννίαν, ἢ πὼς εἶναι ἐνθύμησίς του ἐξοστρακισθέντος δεσποτισμοῦ, ὅπου ἀπεδιώξαμεν.

   Ἄρθρον 8  (Δημήτριος Νικολαϊδης)
Ἡ σιγουρότης εἶναι ἐκείνη ἡ διαφέντευσις, ὅπου δίδεται ἀπὸ ὅλον τὸ ἔθνος καὶ τὸν λαὸν εἰς τὸν κάθε ἄνθρωπον διὰ τὴν φύλαξιν τοῦ ὑποκειμένου του, τῶν δικαίων του καὶ τῶν ὑποστατικῶν του, ἤγουν ὅταν βλάψη τινὰς ἕνα μόνον ἄνθρωπον, ἢ πάρη ἀδίκως τίποτες ἀπ' αὐτόν, ὅλος ὁ λαὸς πρέπει νὰ σηκωθῆ κατ' ἐπάνω ἐκείνου τοῦ δυνάστη καὶ νὰ τὸν ἀποδιώξη.  

Ἄρθρον 9 (Ρήγας Βελεστινλής)
Ὁ νόμος ἔχει χρέος νὰ διαφεντεύη τὴν κοινὴν ἐλευθερίαν ὅλου τοῦ ἔθνους καὶ ἐκείνην του κάθε ἀνθρώπου, κατοίκου εἰς ταύτην τὴν αὐτοκρατορίαν, ἐναντίον τῆς καταθλίψεως καὶ τῆς δυναστείας τῶν διοικητῶν. Ὅταν αὐτοὶ διοικοῦν καλῶς, νὰ τοὺς διαφεντεύη.Εἰ δὲ κακῶς νὰ τοὺς ἀποβάλη.  

Στο σημεῖο αὐτὸ, έρχεται ἀπὸ τὴν εἴσοδο Β’, ὁμάδα ἀγωνιστῶν ψάλλοντας, για να ὁρκιστεί

Ὦ Βασιλεῦ του Κόσμου, ορκίζομαι σε Σέ
στην γνώμην των τυράννων νὰ μήν ἐλθῶ ποτέ!
  Μήτε νὰ τοὺς δουλεύσω, μήτε νὰ πλανηθῶ
εἰς τὰ ταξίματα τους, γιά νὰ παραδοθῶ.
 

 Ὁ Ρήγας με τοὺς συντρόφους του: 

Λοιπόν, γιατί ἀργεῖτε; τί στέκεσθε νεκροί;
Ξυπνήσατε, μήν εἶσθε ἐνάντιοι κι ἐχθροί.
Νὰ ψάξωμεν τους λύκους, που τὸν ζυγόν βαστοῦν
και Χριστιανούς καὶ Τούρκους σκληρά τους τυραννοῦν.

Ὅλοι μαζί

Ὁ κόσμος νὰ γλυτώση ἀπ' αὖτην τὴν πληγή
Κι’ ελεύθεροι νά ζῶμεν, ἀδέλφια, εἰς τήν Γῆ! 

Την ώρα που τραγουδοῦν ὅλοι μαζί, μπαίνουν ὰπό τὶς εὶσόδους πέντε ἔξι γεροδεμένοι χωροφύλακες,
Βουτᾶνε τὸ Ρήγα καὶ την παρέα του καὶ τοὺς τραβολογάνε ἔξω ἀπό την εἴσοδο  μιλῶντας γερμανικά.
  Οἱ ὁρκισμένοι ὑποχωροῦν καὶ καταλαμβάνουν προσημειωμένες θέσεις στὰ ὀρεινά της πλατεῖας.

Σχεδόν ταυτόχρονα: 

Διαγγελέας εἰσόδου Α’:
Στὶς 28 Απριλίου 1798, οι Αὐστριακοί τους παραδίδουν σιδηροδέσμιους, στὸν Τοῦρκο διοικητή τοῦ Βελιγραδίου.

Διαγγελέας εὶσόδου Β’:
Στὶς 17 Ιουνίου τοῦ 1798, ὕστερα ἀπὸ συνεχή βασανιστήρια, τοὺς στραγγαλίζουν καὶ ρίχνουν τα σώματα τους
στο Δούναβη. Ἤθελαν νὰ γεφυρώσουν τὰ Βαλκάνια.

...λίγο πρίν καταλαγιάσει το σούσουρο απ’ τις συλλήψεις

Α’ : Κύρια πολεμικά & πολιτικά γεγονότα στὴν Πελοπόννησο

Β’ : Ἰανουάριος- Φεβρουάριος 1821: Διαβουλεύσεις τῶν ἀπεσταλμένων τής Φιλικής Εταιρείας
μὲ τούς Πελοποννήσιους προκρίτους. Διαφωνίες και διστακτικότητα.

Α’ : Μάρτιος 1821: Οἱ τολμηρότεροι παρασέρνουν τοὺς διστακτικούς.
Τα ὲπαναστατικά επεισόδια γενικεύονται σταδιακά σὲ ὅλη την Πελοπόννησο. Πρώτες νίκες κατά τὼν Τούρκων.

Β’ : Μάιος 1821: Συνέλευση τὼν Καλτεζών. Πρώτη διοικητική σύγκρουση. Ανακήρυξη της Γερουσίας καὶ τοὺ Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη ὡς ἀρχιστρατήγου. Ὁ Κολοκοτρώνης διαφωνεῖ, προτείνοντας στρατιωτική διοίκηση.

Α’ : Ιούνιος 1821: Ὁ Δημήτριος Υψηλάντης φτάνει στὴν Ὕδρα μὲ ἐξουσιοδότηση τοῦ ἀδελφοῦ του Ἀλέξανδρου, γιά νὰ ἀναλάβει τήν στρατιωτική διοίκηση. Προσπαθῶντας νὰ οργανώσει τακτικό στρατό, διαπιστώνει ὅτι ὁ τοπικισμός ἀποτελεῖ τροχοπέδη. Οἰ Έλληνες ἔχουν συνηθίσει νὰ μάχονται μόνο γιά τὴν ἰδιαίτερη πατρίδα τους, ὑπό τὴν ἡγεσία τών τοπικῶν προεστῶν.

Β’ : Ιούλιος 1821: Ἄφιξη στὸ Μεσολόγγι τοὺ Ἀλέξανδρου Μαυροκορδάτου. Ἡ παρουσία τοῦ ἱκανοῦ διπλωμάτη μά ὑπερφιλόδοξου, ιδιοτελοῦς φαναριώτη πολιτικοῦ, θὰ σηματοδοτήσει τὶς πολιτικές ἐξελίξεις.

Α’ : Ἡ ἀντιπαλότητα μεταξύ ἐτεροχθόνων Φιλικών και Προεστῶν τῆς Πελοποννήσου διογκώνεται. Τα ἄτακτα τοπικά ἑλληνικά στρατεύματα σχηματοποιοῦνται σιγά-σιγά σὲ δύο ὁμάδες, ἐντιπροσωπεύοντας τὴν ταξική σύγκρουση. Ἀπό τὴ στιγμή αὐτή καὶ μέχρι την 1η ἐθνοσυνέλευση, κάθε πολιορκία τουρκικοῦ φρουρίου γίνεται ἀπό δύο ελληνικούς στρατούς.

Β’ : Σεπτέμβριος 1821: Ἅλωση τῆς Τριπολιτσᾶς. Αὔξηση τοῦ κύρους τοῦ Κολοκοτρώνη. Οἱ προεστοί θέλοντας νὰ περιορίσουν τὴν δύναμη τῶν Πελοποννησιακῶν κλέφτικων σωμάτων, εἰσάγουν μισθοφόρους στρατιῶτες ἀπὸ την Στερεά Ἑλλάδα.

Α’ : Δεκέμβριος 1821-Ἰανουάριος 1822: 1η Ἐθνοσυνέλευση στὴν ΕΠΙΔΑΥΡΟ. Διακήρυξη ἀνεξαρτησίας τῆς Ἑλλάδος, ψήφιση προσωρινοῦ Συντάγματος. Ἐκλέγονται: πρόεδρος του Ἐκτελεστικού Σώματος ὁ Μαυροκορδᾶτος καὶ τοῦ Βουλευτικοῦ ὁ Ὑψηλάντης.

Β’ : Καλοκαίρι 1822: Ἐκστρατεῖα τοῦ Δράμαλη στὴν Πελοπόννησο καὶ καταστροφή του ἀπὸ τόν Κολοκοτρώνη.

Α’ : Ὀκτώβριος-Δεκέμβριος 1822: Οἱ Εὐρωπαϊκές δυνάμεις ἐπαναβεβαιώνουν τὴν Ἱερά Συμμαχία στὸ συνέδριο τῆς Βερόνα. Δέν δέχονται τούς ἀπεσταλμένους τῶν Ἑλλήνων καὶ ἀποκηρύσσουν τὴν ἑλληνική ἐπανάσταση.

Β’ : Δεκέμβριος 1822: Οἱ Κολοκοτρωναῖοι γίνονται κύριοι τοῦ παραδομένου Ναυπλίου. Οἱ πολιτικοί ποὺ εμπόδιζαν τόν Κολοκοτρώνη νὰ πολιορκήσει τό Ναύπλιο, τόν εμποδίζουν νὰ πολιορκήσει καὶ τὴν Πάτρα.

Α’ : 1823: Νέα διάσταση ἐθνικοῦ διχασμοῦ. Τὸν ταξικό διχασμό ἔρχεται νὰ συμπληρώσει ὁ προσωπικός. Στὸ προσκήνιο ἐμφανίζονται οἱ πλούσιοι Ὑδραῖοι, Κουντουριώτηδες, ἀντίζηλοι τών Πελοποννησίων. 

 



Α΄.Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου
Θ΄.Τελευταῖον Κύριοι!

 

Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε

Διαγγελέας Α΄ :
Στρατηγός Ἰωάννης Mακρυγιάννης (1797 Λιδορίκι – 1864 Αθήνα ).
Τὸ τρίτο παιδὶ τοῦ Δημητρίου καὶ τῆς Βασιλικῆς Τριανταφύλλου.«Μακρυγιάννης» εἶναι το παρατσοῦκλι του. 

Μπαίνει ἐπίσημα κάθεται, καὶ κουρδίζει γιὰ λίγο τὸν ταμπουρά του

Video [2.77 MB]

περιήγηση φωτογραφιῶν

.....Ἡ πατρὶς τῆς γεννήσεως μου εἶναι ἀπὸ το Λιδορίκι, χωριὸ του Λιδορικιοῦ ὀνομαζόμενον Ἀβορίτη. Τρεῖς ὥρες εἶναι άπὸ τὸ Λιδορίκι μακρυὰ τὸ ἄλλο χωριό, πέντε καλύβια. Οἱ γοναῖγοι μου πολὺ φτωχοί καὶ ἡ φτώχεια αὐτείνη ἦρθε άπὸ τὴν ἁρπαγὴ τῶν ντόπιων Τούρκων καὶ τῶν Ἀρβανίτων τοῦ Ἀλήπασσα. Πολυφαμελῖτες οἱ γοναῖγοι μου καὶ φτωχοὶ καὶ ὅταν ἤμουνε ἀκόμα εἰς τὴν κοιλιὰ τῆς μητρός μου, μίαν ἡμέρα πῆγε διὰ ξύλα εἰς τὸν λόγκον. Φορτώνοντας τά ξύλα ‘σ το νῶμο της, φορτωμένη εἰς τὸν δρόμον, εἰς τὴν ἐρημιά, τὴν ἔπιασαν οἱ πόνοι καὶ γέννησε ἐμένα. Μόνη της ἡ καϊμένη καὶ ἀποσταμένη ἐκιντύνεψε καὶ  αὐτείνη τότε και εγώ. Ξελεχώνεψε μόνη της καὶ συγυρίστη, φορτώθη ὀλίγα ξύλα καὶ ἔβαλε και χόρτα ἀπάνου εἰς τὰ ξύλα καὶ ἀπὸ πάνου ἐμένα καὶ πῆγε εἰς τὸ χωριόν. Σὲ κάμποσον καιρὸν ἔγιναν τρία φονικὰ εἰς τὸ σπίτι μας καὶ χάθη καὶ ὁ πατέρας μου.

.........Ξαναχτυπᾶ στὸν ταμπουρᾶ κὰτι σὰν ταξίμι
......
........Ἀπό δεκατεσσάρων ἔπιασα τὸ ντουφέκι. Μια φορά, στὴ μάχη της Ἀκρόπολης με ντουφέκιζαν οι Τοῦρκοι, τους ντουφέκισα κι’ ἐγώ  ἀπανωτά. Μοῦ  ρίχνουν μιὰ ντουφεκιά καὶ μὲ πληγώνουν στὸ λαιμό. Τότε κάνω τὸ ποδάρι μου νὰ κατεβῶ ἀπὸ τη ντάπια κι ἔπεσα. Ὁ τόπος ἤταν στενός. Οἱ δικοί μας τσακίστηκαν στὴν ὄξω ντάπια. Πατοῦσαν ἀπάνω μου καὶ διάβαιναν καὶ, στενός ὁ τόπος, μ' αφάνισαν. Ἔβλεπαν καὶ τὰ αἵματα, ἔλπιζαν ὅτ' εἶμαι σκοτωμένος . Τότε σηκώνομαι μισοντραλισμένος καὶ βαστῶ καμμιά δεκαριὰ ἔξω με  τὀ μαχαίρι δὲν τοὺς ἄφηνα νὰ μποῦνε μέσα καἰ τράβηξα τὴν πόρτα ὁποῦ ‘χαμεν ἀνοιχτὴ καὶ πιάσαμεν τὸν πόλεμον μἐ τὶς πιστόλες. Ξαναλαβώνομαι κι ἐγώ πίσου εἰς τὸ κεφάλι πολὺ κακά. Μπῆκε τοῦ φεσιοῦ τὸ μπάλωμα στὰ κόκκαλα, στὴν πέτσα τοῦ μυαλοῦ. Ἔπεσα κάτω πεθαμένος. Τότε οἱ καϋμένοι Ἕλληνες μὲ λυπήθηκαν πολύ. Πολέμησαν γενναίως, διώξαν τοῦς Τοῦρκους ἀπὸ τὴ ντάπια μας καὶ τοὺς ἔβαλαν ὅλους στὶς καμάρες. Καὶ ὕστερα ντουφέκισαν πάλι στὸ κάστρο. Θά σᾶς ’πῶ κι’ ἕνα πολύ γενναῖο περιστατικό: Ἕνας ἀτρόμητος ἄντρας ἀπὸ τοὺς Κολοβάτες (εἶναι των Σαλώνων χωριὸν), τὸν λένε Μῆτρο Καθάριον. (ἀλήθεια καθάριος κι’ ἀτίμητος εἶναι), ἀφοῦ τσακιστήκαμε στὴ μάχη μὲς τὴ χώρα καὶ τραβηχτήκαμε ἐμεῖς κι’ οἱ ἄλλοι δικοί μας, φκιάσαμε ταμποῦρι καὶ πολεμούσαμε. Αὐτὸς ὁ δυστυχὴς, ἤταν μὲς τὴ χώρα σὲ σπίτι μπασμένος. Ἀφοῦ φύγαμε αὐτός ἔμεινε μόνος του κλεισμένος. Τοῦ φύγαν οἱ σύντροφοι του κι’ έμεινε μόνος του. Τοῦ ρίχτηκαν οἱ Τοῦρκοι ἀπάνω του. Παίρνει ἕνα γιαταγάνι τούρκικον καῖ σκοτώνει τὸν Τοῦρκον. Ἐκεῖ ὅπου πολεμοῦσε τοῦ δίνουν μίαν μαχαιριὰ εἰς τὴν κοιλιά. Σκοτώνει τὸν Τοῦρκον καὶ μὲ τὸ μαχαίρι εἰς τὴν κοιλιὰ ἤρθε ἐκεῖ ὁποῦ ἤμαστε ‘μεῖς, στὸ ταμποῦρι. Μὲ τὸ μαχαῖρι στὴν κοιλιά, τὸν πήγαμε ἐκεῖ ὅπου ἤταν οἱ δικοὶ μας καὶ ὁ γιατρός. Τοῦ ‘βγαλε τὸ μαχαῖρι κι’ὕστερα μὲ τῶν μερμηγκῶν τὰ κεφάλια τοῦ ‘ραψε τὴν κοιλιά, καὶ τράβηξε ὁ καϋμένος ἕνα χρόνον νὰ γιατρευτῆ. Ἔγιανε καὶ πάλε ξηλωνόταν, κι' ἔβγαιναν οἱ κοπριές ἀπ’ τὴν κοιλιὰ ὅπου ἤταν ἡ πληγή. Καὶ τώρα ζῆ καὶ δὲν ἔχει ψωμὶ νὰ φάει.
................Ξαναχτυπᾶ στὸν ταμπουρᾶ.

.... Τὸν Σεπτέμβριον τοῦ 1826, ὅταν πολιορκούμασταν ἀπὸ τοὺς Τούρκους στὴν  Ἀκρόπολη, κάλεσα τὸν Γκούρα καὶ ἄλλους δυὸ ὁπλαρχηγούς στὴν ντάπια ποὺ ὑπεράσπιζα, στὸν Σερπεντζέν, να φᾶμε., Ἔκατσε ὁ Γκούρας καὶ οἱ ἄλλοι καὶ φάγαμεν ψωμὶ, τραγουδήσαμε κι ἐγλεντήσαμε, μὲ περικάλεσε ὁ Γκούρας κι ό Παπακώστας ὁ Τζαμάλας νὰ τραγουδήσω· Ὅτ' εἴχαμε τόσον καιρὸν ὅπου δὲν εἴχαμε τραγουδήσει, τόσον καιρὸν ὅπου μὰς ἔβαλαν οἱ (ι)διοτελεῖς και 'γγιχτήκαμεν διὰ νὰ κάνουν αὐτοὶ  τοὺς κακοὺς τους σκοπούς. Τραγουδοῦσα καλά. Τότε λέγω ἕνα τραγοῦδι..»

..........Ἀρχίζει ἕνα ταξίμι σὲ Λέγετο. Αἴφνης, ἐμφανίζεται ὁ Μ.Τ μ’ ἕνα Μεγάλο Ὄργανο (μπασαβιόλα).

................................Μακρυγιάννης: Τί ‘ναι τούτος ο Διόλαρος. Τον σχόλασαν απ’ τα ανάκτορα;

Μ.Τ:  Ἄσε με νὰ παίξω μαζί σου, καὶ θὰ στὸ συμφωνήσω ἐγὼ τὸ Διόλαρο Στρατηγέ μου. Ἔτσι δὲν ἔγινε καὶ μὲ τὰ φυσερά, κλαρίνα καὶ τρομπέτες.Τὰ πρόλαβες αὐτὰ ἤ;.....

 Μακρυγιάννης: Ἴσα πού’χαν ἀρχίσει νὰ τὰ λυγίζουν οἱ παιχνιδατόροι μας. Εἶχαν ἔρθει μὲ τὸν Ὄθωνα, καὶ τύφλωσαν τὸν κοσμάκη μὲ τὴ γυαλάδα τους.... Γιὰ νὰ δοῦμε τί πουλιὰ πιάνεις... 

Ἀρχίζει ἕνα μικρὸ ταξίμι ὅπου ὁ Μ.Τ ἀντιγράφει τὶς φράσεις τοῦ Μακρυγιάννη καὶ ....

 Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ( Ἕλληνά μου, ἐβασίλεψε) καὶ  τὸ Φεγγάρι ἐχάθη
κι ὁ καθαρὸς Αὐγερινὸς ποὺ πάει κοντὰ στὴν Πούλια,
τὰ τέσσερα κουβέντιαζαν καὶ κρυφοκουβεντιάζουν.
Γυρίζει ὁ Ἥλιος καὶ τοῦς λέει, γυρίζει καὶ τοῦς κρένει.
—Ἐψὲς ὁποῦ βασίλεψα πίσου ἀπὸ μιὰ ραχοῦλα,
ἀπ’ τὰ γυναίκεια κλάματα κι ἀνδρῶν τὰ μοιρολόγια,
γι’ αὐτὰ τὰ ἡρωικὰ κορμιὰ στὸν κάμπο ξαπλωμένα,
καὶ μὲς στὸ αἵμα τὸ πολὺ εἲν' ὅλα βουτημένα.
Γιὰ τὴν πατρίδα πήγανε στὸν Ἄδη τὰ καημένα  



Μελοποίηση: Μιλτιάδη Παππᾶ
κάντε κλὶκ νὰ δεῖτε τὶς νότες


Α΄.Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου



Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη


Διαγγελέας Β΄: Κώστας Καμαριάρης -Ψυχραιμίας: Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη, Μύστης τοῦ 21 καὶ τοῦ Θεάτρου Σκιῶν

Video [3.09 MB]

Περιήγηση φωτογραφιῶν

Επιστολή Καραϊσκάκη πρὸς τὸν Κολοκοτρώνη


Τὸ τραγούδι τοῦ Καραϊσκάκη
Στὴ Δόμβραινα στὸ Δίστομο ἡ δόξα σου θὰ μείνει
κι ἡ νίκη τῆς Ἀράχοβας χορὸς κλεφτῶν θὰ γίνει.
Ἀπ’ τὸ φλασκὶ κρασὶ θὰ πιοῦν θὰ σφάξουν τὰ κριάρια
θὰ παραβγοῦν στὸ τρέξιμο τὰ ἄξια παλικάρια.  
Βάστα καρδιά, βάστα ψυχὴ Βάστα Καραϊσκάκη
μὴ γονατίσει ὁ ραγιὰς θρύλε ἀπ’ τὸ Μαυρομάτι.
Τὰ ἀπροσκύνητα βουνὰ γενοῦν παλικαράδες
τοὺς σταυραϊτοὺς τῆς Ρούμελης νὰ πολεμοῦν ἀγάδες.
  Μὲ κλεφτοπόλεμο λυγᾶς τὸν Τοῦρκο τὸ στρατάρχη
καὶ τὸ ὀρδὶ τοῦ Κιουταχῆ ἄχτι σὲ ἔχει ἄχτι.
Σὲ καίει τῆς φθίσης πυρετὸς τῆς Διμισκῆ βλαστάρι
μὰ σὺ καβάλα σὲ ἄλογο μὲ τοῦ ρωμιοῦ τὴ χάρη. 
Βάστα καρδιά, βάστα ψυχὴ Βάστα Καραϊσκάκη
μὴ γονατίσει ὁ ραγιὰς θρύλε ἀπ’ τὸ Μαυρομάτι.
Τὰ ἀπροσκύνητα βουνὰ γενοῦν παλικαράδες
τοὺς σταυραϊτοὺς τῆς Ρούμελης να πολεμοῦν ἀγάδες.  
Απρίλη μέρα τ’ Ἀη Γιωργιοὺ σὲ βρίσκει μαῦρο βόλι
στὸ Φάληρο ἀρχιστράτηγε καὶ μένει ἡ Ἑλλάδα μόνη.
Σὲ κλαῖν τοῦ Βάλτου τὰ χωριὰ σὲ κλαῖν καπεταναῖοι
τὸ μοναστήρι τοῦ Προυσοῦ κι οἰ Κολοκοτρωναίοι 
Βάστα καρδιά, βάστα ψυχή. Βάστα Καραϊσκάκη
μὴ γονατίσει ὁ ραγιὰς θρύλε ἀπ’ τὸ Μαυρομάτι.
Τὰ ἀπροσκύνητα βουνὰ γενοῦν παλικαράδες
τοὺς σταυραϊτοὺς τῆς Ρούμελης νὰ πολεμοῦν ἀγάδες. 
Βάστα καρδιά, βάστα ψυχή!
Στίχοι: Θεοδώρου Σαντᾶ - Μουσική: π. Θεοδώρου Τσαμπατζίδη
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: Φθίση = Φυματίωση, Φλασκὶ = παγούρι, ξύλινο δοχεῖο , Ὀρδὶ = Στρατόπεδο, Ζωὴ Διμισκὴ : Μάνα τοῦ Καραϊσκάκη, καλόγρια στὸ μοναστήρι τοῦ Ἀη- Γιωργοῦ Βάλτος:Ἐπαρχία τοῦ Νομοῦ Αἰτωλοακαρνανίας τῆς Στερεᾶς Ἑλλάδας στὴν περιοχὴ τοῦ Μακρυνόρους καὶ τῶν ὀρέων τοῦ Βάλτου. Μοναστήρι Προυσού: Βρίσκεται στὴν Εὐρυτανία, μία ὥρα περίπουἀπὸ τὸ Καρπενήσι. Εκεί εἶχε πάει γιὰ ἀνάρρωση ὁ Καραϊσκάκης ἀπὸ τὴ φυματίωση καὶ χάρισε τὸ ἄλογό του στὴν Παναγία, ὅταν ἔγινε καλά. 



Α΄.Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου
Θ΄.Τελευταῖον Κύριοι!



Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν ὁ ἀπόγονοί τους

περιήγηση φωτογραφιῶν

Μακρυγιάννης:  Ποὺ λέτε, μιὰ φορὰ ὁ περίφημος Ναπολέων, ὁ βασιλέας τῆς Γαλλίας, - ὅπου τίμησε τὴν ἀντρεία καὶ τὴν σοφία τοῦ πολέμου κι' ἀπὸ μικρὸς ἄνθρωπος ἔγινε αὐτοκράτορας, βασιλέας ἀπολεμηστος - ὁ Χάρος τὸν σκότωσε μὲ χωρὶς ντουφέκι καὶ σπαθί, καὶ κατέβηκε εἰς τὸν Ἅδη μὲ φόρεμα, μονάχα ἐννιὰ πῆχες πανί. Ὅλος ὁ κόσμος δὲν τὸν χώραγε, ὅλα τὰ πλούτη τοΰ κόσμου δὲν τοῦ φτάναν, ἐννιὰ πῆχες πανὶ τοῦ ἔφτασε καὶ τοῦ περίσσεψε. Ἐκεῖ στὸν Ἅδη κατέβηκε μὲ τὸ ἴδιο φόρεμα κι' ὁ βασιλέας τῆς Ρουσσίας ὁ Ἀλέξανδρος. Καὶ χαιρετιῶνται οἱ δυὸ βασιλεῖς. 

Ταυτόχρονα ὁ Μακρυγιάννης ξεσηκώνει τοὺς Ἀφηγητὲς Α & Β νὰ ἀναλάβουν καὶ τοὺς χρίζει στὸ ρόλο τους. Οἱ   Ἀφηγητὲς Α καὶ Β νὰ  ἔχουν μαζί τους σὲ τσάντα ἀπὸ ἕνα σεντόνι μὲ τρύπα γιὰ νὰ περνᾶ τὸ κεφάλι καὶ ἀπὸ μία πινακίδα με σχοινάκι ποὺ θὰ γράφει Μέγας Ναπολέων καὶ Τσάρος Ἀλέξανδρος κι ὅταν τοὺς καλέσει ὁ Μακρυγιάννης νὰ τὰ φορέσουν.
Τὴν ἴδια στιγμὴ κάθεται στὸ τραπέζι ἍA΄ κι ὁ Ρήγας ἐκμετελλευόμενος τὴν «ἐπίσκεψη στὸν Ἅδη» καὶ τὴν ἐπερχόμενη πιὸ κάτω «Ἀνάσταση»

Α' : Τί ἔλεγες, βασιλέα Ἀλεξαντρε, πῶς δὲν θὰ πέθαινες, Ποῦ νὰ τὸ φανταζόσουνα πῶς θὰ ρθῆς ἐδῶ κάτω ντυμενος μ' αὐτὸ τὸ παλιοφόρεμα; Ποῦ ’ναι τὰ παράσημά σου; Ποῦ ’ναι ἡ μεγάλη σου στολή; Ποῦ οἱ καναπέδες οἱ χρυσοί; Ποῦ οἱ κόλακες νὰ μᾶς λένε μυθολογίες καὶ νὰ τοὺς πιστεύωμεν καὶ νὰ χάνωμεν τὴν δικαιοσύνην εἰς τὴν ἀνθρωπότη καὶ νὰ τρῶμεν τοὺς τίμιους ἀνθρώπους ζωντανοὺς καὶ τοὺς ἄτιμους νὰ τοὺς πίστευωμεν καὶ νὰ τοὺς δοξάζωμεν; Καὶ νὰ μᾶς τυφλώνουν αὐτοὶ  οἱ ἀπατεῶνες, νὰ χάνωμεν τὴν δικαιοσύνη καὶ νὰ μᾶς ἀναθεματοῦν ὅλοι οἱ ἀθῶοι ὅτι τοὺς φάγαμεν ζωντανοὺς καὶ ὅτι τοὺς ἀφήναμεν νηστικούς, ξυπόλυτους καὶ γυμνούς;  Ἐνῶ οἱ δίκαιοι βασιλεῖς, οἱ ἀληθινοί φιλόσοφοι, ἐδῶ  εἶναι ντυμένοι λαμπρὰ καὶ οἱ ἄδικοι γυμνοὶ
ἀπὸ τὸν θεόν, τὸν δίκαιον βασιλέα τοῦ παντός, ὀργισμένοι κι' ἀπό τούς ἀνθρώπους κι' ἀναθεματισμένοι. Ὅτι ὅποιον ἀδικᾶς τιμή, ζωὴ καὶ λευτεριὰ καὶ δὲν τὸν ἀφήνεις στὴν προσωρινὴ ζωὴ νὰ ζήση ὡς ἄνθρωπος,  αὐτὸς σ’ ἀναθεματάγει, δὲν σε συχωράγει.



 Mακρυγιάννης: Καὶ τί τοῦ λέει ὁ Ἀλέξαντρος;

Β΄ :  Ὅσο τὰ θυμήθηκες ἐσὺ, Ναπολέων, αὐτὰ ὁποῦ μου τὰ λὲς καὶ μὲ συμβουλεύεις τώρα, ἄλλη τόση προσοχὴ εἶχα κι' ἐγὼ κι' ὅλοι οἱ ὅμοιοί μας. Ὅσοι πιστεύουν τοὺς κόλακες κι' ἀπατεῶνες, τοὺς γλυκόγλωσσους, οἱ βασιλεῖς κ' οἱ ἄλλοι σημαντικοί, τοῦ διαβόλου τὸ φόρεμα θὰ φορέσουν κ' ἐκεῖνοι. Πά­με, Ναπολέων, νὰ ἰδοῦμεν τοὺς παλιούς τους Ἕλληνες εἰς τὸ μέρος ὅπου κατοικοῦνε, νὰ ἰδοῦμε τὸν γέρο Σωκράτη, τὸν Πλάτωνα, τον Θεμιστοκλή, τὸν λεβέντη Λεωνίδα και να τοὺς εἰποῦμεν τῆς χαροποιὲς εἴδησες, ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους, ὅπου ἦταν χαμένοι καὶ σβυσμένοι ἀπὸ τὸν κατάλογον τῆς ἀνθρωπότητας. Αὐτοὶ οἱ ἀγαθοὶ καὶ δίκαιοι, τὸ φῶς τῆς ἀλήθειας, οἱ γενναῖοι ὑπερασπισταὶ τῆς λευτεριᾶς, μὲ πατριωτισμόν, μὲ καθαρὴ ἀντρεία, μ' ἀρετὴ κι' ὄχι δόλον κι' ἀπάτη ἐπλούτηναν τὴν ἀνθρωπότητα ἀπὸ αὐτὰ κι' ἂν ἦταν αὐτοὶ φτωχοὶ εἰς τὰ προσωρινὰ καὶ μάταια, εἶναι πλούσιοι πολὺ εἰς τὰ ἱστορικὰ τοῦ κόσμου. Γι' αὐτοὺς ἦταν τὰ ἔργα τους, ἀγῶνες τῆς ἀρετῆς. Διὰ τοῦτο θέλησε ὁ θεὸς ὁ δίκιος κι' ἀνάστησε καὶ τοὺς ἀπογόνους τους, ὀποῦ ἦταν χαμένη τόσους αἰῶνες ἡ πατρίδα τους. Καὶ διὰ νὰ θυμῶνται πίστη, ὁ θεὸς ὁ  ἀληθινός τους ἀνάστησε ξυπόλητους, γυμνούς, νηστικούς, μὲ δεμένα τὰ ντουφέκια τους μὲ σκοινιά. Τὰ καλὰ τοὺς τὰ σύναζε ὁ Τοῦρκος κάθε καιρόν. Οἱ περισσότεροι πολεμοῦσαν μὲ τὰ ξύλα καὶ χωρὶς τ’ ἀναγκαία. Οἱ Τοῦρκοι ἦταν πλῆθος καὶ γυμνασμένοι οἱ δυστυχεῖς Ἕλληνες ὀλίγοι κι' ἀγύμναστοι νίκησαν τὸν δικόν μας τὸν σύντροφον, τὸν Γκράν Σινιόρε τὸν Σουλτάνο.
Τοὺς κατάτρεξαν οἱ Εὐρωπαῖγοι τους δυστυχεῖς Ἕλληνες.

Μακρυγιάννης : Τὶς πρῶτες χρονιὲς ἐφοδίαζαν τὰ κάστρα τῶν Τούρκων. Τους κατάτρεχαν καὶ τοὺς κατατρέχουν ὁλοένα διὰ νὰ μὴν ὑπάρξουν. Ἡ Ἀγγλία τοὺς θέλει, νὰ μᾶς κάνει Ἀγγλους μὲ τὴν δικαιοσύνη τὴν ἀγγλική, καθὼς οἱ Μαλτέζοι, ξυπόλυτους καὶ νηστικούς, οἱ Γάλλοι, Γάλλους, οἱ Ροῦσσοι, Ρούσσους κι' ὁ   Μετερνὶκ τῆς Ἀούστριας  Ἀουστριακοὺς — κι' ὅποιος τοὺς φάη απ’ τοὺς τέσσερεις. Καὶ τοὺς λευτερώνουν χειρότερα κι ἀπ’ τοὺς Τούρκους.



Καὶ οἱ τέσσερις καλὰ φρονοῦν νὰ δοῦμε ὅμως τί λέγει κι ὁ μάστορης ὁ Γεροθεός


Α΄.Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου
Θ΄.Τελευταῖον Κύριοι!

  

Ζ.΄ Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα

Διαγγελέας Β΄:

Διαγγελέας Β΄: Τσάρλς Ρόμπερτ Κόκερελ Ἀρχιτέκτονας (1788-1863) Ο Κόκερελ ταξίδεψε στὴν Ἑλλάδα ἀπὸ τὸ 1810 ὡς τὸ 1817.
Ἀνέσκαψε στὴν Ἀφαία καὶ στὶς Βάσσες. Ἐξελίχθηκε σὲ σημαντικὸ ἀρχιτέκτονα.

Ὁ Κόκερελ μπαίνει φουριόζος μὲ ἕνα φορητὸ κασετόφωνο ποὺ παίζει : Charpentier – Ouverture.
Τοπoθετεῖ τὸ κασετόφωνο τοῦ στὸ τραπέζι,ἀκούει γιὰ λίγο κι ἀρχίζει.

.... Σκοπεύαμε νὰ κάνουμε μία περιοδεία στὸν Μοριά, ἀλλά, πρὶν ξεκινήσουμε, ἀποφασίσαμε νὰ ρίξουμε μία ματιὰ στὰ ἐρείπια τοῦ ναοῦ στὴν Αἴγινα, ἀντίκρυ στὴν Ἀθήνα, σὲ ἀπόσταση τριῶν ὡρῶν μὲ τὸ πλοῖο. Τὴ συντροφιά μας θὰ τὴν ἀποτελοῦσαν οἱ Χάλερ, Λίνκ, Φόστερ κι ἐγώ...

.... Κατεβήκαμε στὸν Πειραιὰ πρὶν πέσει ἡ νύχτα. Βγαίνοντας ἀπὸ τὸ λιμάνι μὲ τὸ ξέσκεπο πλεούμενό μας, προσπεράσαμε τὸ πλοῖο στὸ ὁποῖο εἶχε ἐπιβιβαστεῖ ὁ λόρδος Βύρων. Καθὼς περνούσαμε κάτω ἀπὸ τὴν πρύμνη του, τραγουδήσαμε τὸ ἀγαπημένο τοῦ τραγούδι καὶ ἐκεῖνος, στὸ ἄκουσμά του, κοίταξε ἀπὸ τὸ παράθυρο καὶ μᾶς κάλεσε ἐπάνω. Ἤπιαμε ἕνα ποτήρι πορτὸ μαζί του, μὲ τὸ συνταγματάρχη καὶ μὲ δυὸ ἀπὸ τοὺς Ἀγγλους ἀξιωματικούς, καὶ κουβεντιάσαμε γιὰ τὶς τρεῖς ἀγγλικὲς φρεγάτες ποὺ εἶχαν ἐπιτεθεῖ σὲ πέντε τουρκικὲς καὶ σὲ ἕνα καταδιωκτικὸ στὰ ἀνοιχτά της Κέρκυρας καὶ εἶχαν αἰχμαλωτίσει καὶ πυρπολήσει τρία ἀπὸ αὐτὰ τὰ πλοῖα. Δὲν μείναμε πολύ, ἀλλὰ τοὺς εὐχηθήκαμε «μπὸν βουαγιάζ» καὶ δρασκελίσαμε τὴν κουπαστή.  Κοιμηθήκαμε πολὺ καλὰ στὸ πλεούμενο καὶ τὸ ἑπόμενο πρωὶ φτάσαμε στὴν Αἴγινα. Τὸ λιμάνι ἦταν πολὺ γραφικό. Ἀπὸ τὴν πόλη ἀνεβήκαμε ἀμέσως στὸ ναὸ τοῦ Διὸς καί, ἀφοῦ συγκεντρώσαμε ἐργάτες γιὰ νὰ μᾶς βοηθήσουν νὰ μετακινήσουμε τὶς πέτρες κ.λπ., στήσαμε τὶς σκηνές μας καὶ κάναμε κατοχὴ σὲ μία σπηλιὰ  γιὰ νὰ ἐγκαταστήσουμε τοὺς ὑπηρέτες καὶ τὸ γενίτσαρο  Φέραμε προμήθειες καὶ ἐργάτες ἀπὸ τὴν πόλη. Ὡς καύσιμο ὑλικὸ εἴχαμε τὸ ἄγριο θυμάρι, γιὰ φαγητὸ ὑπῆρχαν ἄφθονες πέρδικες καὶ ἀπὸ τοὺς βοσκοὺς
ἀγοράζαμε κατσικάκια. Ὅταν τελείωναν οἱ ἐργασίες τῆς ἡμέρας ψήναμε ὅλοι μαζὶ σὲ μιὰ μεγάλη φωτιὰ μὲ τὴ συνοδεία τοπικῆς μουσικῆς, μὲ τραγούδια καὶ χορούς.  Επάνω στὸ ἄνδηρο φύτρωνε ἄφθονο κριθάρι, ἀλλὰ στὰ κυρίως ἐρείπια καὶ στὰ μέρη τοῦ ναοῦ ποὺ εἶχαν καταρρεύσει, τὸ χῶμα καὶ τὰ ἀγριόχορτα ἦταν λιγοστά· ἔτσι μπορέσαμε χωρὶς πολὺ κόπο νὰ βροῦμε καὶ νὰ ἐξετάσουμε ὅλες τὶς πέτρες ποὺ ἦταν ἀπαραίτητες γιὰ μία πλήρη ἀρχιτεκτονικὴ μελέτη καὶ ἀποκατάσταση. Ὕστερα ἀπὸ μερικὲς ἡμέρες, αὐτὰ ποὺ εἴχαμε μάθει γιὰ τὸ οἰκοδόμημα, ἀπὸ τὸ στυλοβάτη ὡς τὰ κεραμίδια, ξεπέρασαν κάθε προσδοκία μας καὶ εἴχαμε ἐκπληρώσει τὸ σκοπὸ γιὰ τὸν ὁποῖο εἴχαμε ἔρθει.

  Βάζει στὸ κασετόφωνο τὴν Aria '''Zerbinetti''  τοῦ Charpentier καὶ χαμηλώνοντας τό, συνεχίζει δυνατά.  

.... Στὸ διάστημα αὐτό, ὅμως, συνέβη ἕνα ἀναπάντεχο ἐπεισόδιο πού μας προξένησε τρομερὴ συγκίνηση. Τὴ δεύτερη ἡμέρα, ἕνας ἀπὸ τοὺς ἐργάτες ποὺ ἔσκαβε στὸ ἐσωτερικὸ κλίτος, συνάντησε ἕνα κομμάτι μάρμαρο τῆς Πάρου, τὸ ὁποῖο τράβηξε τὴν προσοχή του, γιατί ὅλο τὸ κτίσμα εἶναι ἀπὸ πέτρα. Ἀποδείχθηκε πὼς ἐπρόκειτο γιὰ τὸ κεφάλι ἐνὸς πολεμιστῆ μὲ περικεφαλαία καθ' ὅλα τέλειο. Κειτόταν μὲ τὸ πρόσωπο πρὸς τὰ ἐπάνω, καὶ καθὼς τὰ χαρακτηριστικὰ ἀποκαλύπτονταν βαθμιαία, δὲν μπορεῖτε νὰ φανταστεῖτε τὸ βαθμὸ τῆς ἔκστασης καὶ τῆς συγκίνησης ποὺ νιώθαμε. Ἕνα τελείως νέο κίνητρο ἔδινε συγκεκριμένη τροπὴ στὴ δουλειά μας. Δὲν ἄργησε νὰ ξεφυτρώσει κι ἄλλο κεφάλι, ὕστερα ἕνα πόδι καὶ τελικῶς, γιὰ νὰ μὴν πολυλογῶ, ἀνακαλύψαμε κάτω ἀπὸ τὰ γκρεμισμένα τμήματα τοῦ τύμπανου καὶ τοῦ γείσου τοῦ ἀνατολικοῦ καὶ τοῦ δυτικοῦ ἀετώματος, ὄχι λιγότερα ἀπὸ δεκαέξι ἀγάλματα καὶ δεκατρία κεφάλια, πόδια, βραχίονες κ.λπ. (ἕνας ἄλλος ἀπολογισμὸς ἀναφέρει δεκαεπτὰ ἀγάλματα καὶ μέλη ἀπὸ τουλάχιστον δέκα ἀκόμη). Ὅλα ἦταν σὲ ἄριστη κατάσταση καὶ σὲ βάθος ὄχι μεγαλύτερο ἀπὸ τρία πόδια κάτω ἀπὸ τὴν ἐπιφάνεια τοῦ ἐδάφους. Φαίνεται ἀπίστευτο πὼς ἔμειναν τόσον καιρὸ ἀνενόχλητα, ἂν ὑπολογίσουμε τὸν ἀριθμὸ τῶν ταξιδιωτῶν οἱ ὁποῖοι ἔχουν παρελάσει ἀπὸ τὸ ναό. Είναι φανερὸ πὼς ἔπεσαν μαζὶ μὲ τὸ ἀέτωμα σὲ κάποιο σεισμό, καὶ στὴν πτώση τοὺς ἔσπασαν· ἀνακαλύψαμε ὅμως ὅλα τὰ κομμάτια καὶ ὅπως ἀνέφερα ἔχουμε ἤδη συναρμολογήσει δεκαέξι μορφές.  Η ἀσυνήθιστη κοσμοσυρροὴ γύρω ἀπὸ τὸ ναὸ αὐξήθηκε γρήγορα μόλις διαδόθηκε ἡ εἴδηση γιὰ τὶς ἐπιχειρήσεις μας. Πολὺ περισσότεροι ἄνδρες ἀπ' ὅσους χρειαζόμασταν ἄρχισαν νὰ μαζεύονται γύρω μας καὶ νὰ μᾶς προξενοῦν ἀρκετὲς δυσκολίες. Οἱ Ἕλληνες ἐργάτες ἔχουν χαριτωμένους τρόπους. Τὸ πρωί σου προσφέρουν ἀνθοδέσμες μὲ τριαντάφυλλα καὶ σοῦ εὔχονται ὅ,τι καλύτερο γιὰ τὴν ὑγεία σου. Μποροῦν ὅμως νὰ γίνουν ἐξαιρετικὰ θρασεῖς ὅταν δὲν ὑπάρχει γενίτσαρος νὰ τοὺς ἐπιβάλει τὴν τάξη. Μιὰ φορᾶ ποὺ ἔλειπε ὁ Φόστερ στὴν Ἀθήνα καὶ εἶχε πάρει τὸ γενίτσαρο μαζί του, μοῦ προκάλεσαν τεράστιες φασαρίες. Ὁρισμένοι, τοὺς ὁποίους δὲν χρειαζόμουν, καραδοκοῦσαν γύρω ἀπὸ τὴν ἀνασκαφή, καμιὰ φορᾶ βοηθοῦσαν, ἀλλὰ κυρίως παρενέβαιναν στὴ δουλειὰ τῶν ἄλλων, ἐμποδίζοντας κάθε τακτικὴ καὶ μεθοδικὴ ἐργασία. Ἔτσι, ἀναγκάστηκα στὸ τέλος νὰ τοὺς μιλήσω. Τοὺς εἶπα ὅτι χρειαζόμασταν μόνο δέκα ἄνδρες ποὺ θὰ ἔπαιρναν ἀπὸ ἕνα πιάστρο τὴν ἡμέρα καὶ ὅτι αὐτὰ ἦταν ὅλα ὅσα εἶχα νὰ ξοδέψω· ἂν ἦταν περισσότεροι ἀπὸ δέκα ἐκεῖνοι ποὺ θὰ ἀποφάσιζαν νὰ δουλέψουν, ἔπρεπε νὰ μοιραστοῦν αὐτὰ τὰ δέκα πιάστρα, ὅσοι κι ἂν ἦταν. Ἃς κανόνιζαν λοιπὸν μεταξὺ τοὺς τί ἔκριναν καλὸ νὰ κάνουν. Καὶ τί ἔκαναν τότε οἱ τεμπέληδες; Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ἔβγαλε ἕνα βιολί, οἱ ἄλλοι ἔκαναν κύκλο καὶ ἑτοιμάστηκαν νὰ τὸ ρίξουν στὸ χορό. Αυτό ξεπερνοῦσε τὰ ὅρια τῆς ἀνοχῆς μου. Ἔτσι δὲν θὰ γινόταν καμία δουλειά. Ἐπενέβην λοιπὸν καὶ τοὺς διέκοψα, δηλώνοντας πὼς μόνον ἐκεῖνοι ποὺ θὰ δούλευαν, καὶ μάλιστα σκληρά, θὰ ἔπαιρναν ἀμοιβή. Ὁ ὁλοφάνερος θυμός μου ἔκανε πιὸ δραστικὴ τὴν ἀπειλὴ καὶ οἱ περιττοί μας ἄφησαν σιγὰ σιγὰ στὴν ἡσυχία μας καὶ ἀρχίσαμε πάλι νὰ δουλεύουμε. Δεν μπορούσαμε νὰ ἐλπίζουμε πὼς θὰ μᾶς ἐπέτρεπαν χωρὶς ἀντιρρήσεις νὰ πάρουμε μαζί μας ὅσα εἴχαμε ἀνακαλύψει. Ὅσο κι ἂν παραμελοῦν οἱ ἄνθρωποι τὰ ὑπάρχοντά τους, ἀρχίζουν ἀμέσως νὰ τὰ ἐκτιμοῦν μόλις πάρουν εἴδηση πὼς κάποιοι ἄλλοι τὰ ἐποφθαλμιοῦν.

Σταματάει ἡ μουσικὴ ὑπόκρουση τοῦ Νὸ 5 καὶ ἑτοιμάζεται πάλι τὸ 4 

.....Οἱ πρόκριτοι ἦρθαν σύσσωμοι καὶ μᾶς διάβασαν μία ἀνακοίνωση τῆς κοινότητας τοῦ νησιοῦ, μὲ τὴν ὁποία μας παρακαλοῦσαν νὰ παραιτηθοῦμε ἀπὸ τὶς ἐπιχειρήσεις μας, διότι, ἂν συνεχίζαμε, Κύριος οἶδε ποιὲς δυστυχίες θὰ μποροῦσαν νὰ πέσουν στὸ νησὶ καὶ προπάντων στὴ γύρω ἠπειρωτικὴ χώρα. Αὐτὴ ἡ τόσο γελοία καὶ δεισιδαίμων πρόφαση ἦταν ἀσφαλῶς ἕνα ἁπλὸ πρόσχημα γιὰ νὰ μᾶς ἀποσπάσουν χρήματα· ἐπειδὴ ὅμως σκεφτήκαμε πὼς ἦταν δίκαιο νὰ πληρώσουμε, στείλαμε μαζί τους στὸ χωριὸ τὸ δραγουμάνο γιὰ νὰ διαπραγματευθεῖ τὸ ποσόν. Στὸ μεταξὺ ἔφτασε ἀπὸ τὴν Ἀθήνα τὸ πλεούμενο ποὺ εἴχαμε παραγγείλει: φορτώσαμε λοιπὸν τὰ μάρμαρα χωρὶς καθυστέρηση καὶ τὰ ξαποστείλαμε στὸν Πειραιὰ μαζὶ μὲ τὸ γενίτσαρο, μὲ τὴ φροντίδα τῶν Φόστερ καὶ Λίνκ· ἐκεῖνοι τὰ μετέφεραν ἀπὸ τὸ λιμάνι στὴν Ἀθήνα, μέσα στὴ νύχτα, γιὰ νὰ μὴν προκαλέσουν τὴν προσοχή. Ὁ Χάλερ καὶ ἐγὼ παραμείναμε γιὰ νὰ συνεχίσουμε τὴν ἀνασκαφή, πράγμα ποὺ κάναμε μὲ κάθε δυνατὸ ζῆλο. Ἀφότου ἔφυγαν τὰ μάρμαρα, ἔγιναν πιὸ εὔκολες οἱ διαπραγματεύσεις μὲ τοὺς προκρίτους. Κλείσαμε μαζί τους τὴ συμφωνία νὰ τοὺς πληρώσουμε 800 πιάστρα, περίπου 40 λίρες, γιὰ τὶς ἀρχαιότητες ποὺ βρήκαμε καὶ γιὰ τὴν ἄδεια νὰ συνεχίσουμε νὰ σκάβουμε ὥσπου νὰ ἐξερευνήσουμε ὅλο τὸν ἀρχαιολογικὸ χῶρο. Χρειαστήκαμε συνολικὰ δεκαέξι ἡμέρες πολὺ σκληρῆς δουλειᾶς, διότι πέρα ἀπὸ τὸ νὰ ἐπιβλέπουμε καὶ ἐν γένει νὰ καθοδηγοῦμε τοὺς ἐργάτες, συχνὰ συμμετείχαμε καὶ οἱ ἴδιοι στὸ σκάψιμο καὶ στὸ κουβάλημα τῶν μαρμάρων· ὅλες τὶς κεφαλὲς καὶ τὰ ἰδιαιτέρως λεπτὰ μέλη ἤμασταν ἀναγκασμένοι νὰ τὰ βγάζουμε μόνοι μας ἀπὸ τὴ γῆ, ἀπὸ φόβο μήπως τὰ καταστρέψουν οἱ ἐργάτες. Σὲ γενικὲς γραμμὲς ὑπήρξαμε τυχεροί. Ἐλάχιστα ἔσπασαν ἀπὸ ἀπροσεξία..

μικρὴ παύση....βάζει καὶ πάλι τὴν οὐβερτούρα του, ὡς ποὺ τὸν κόβει ὁ Διαγγελέας



Α΄.Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου
Θ΄.Τελευταῖον Κύριοι!




H΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν καὶ τὸ παράξενό του κόσμου.


..Διαγγελέας Α΄: Στρατηγὸς Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (1770 Ραμοβούνι Μεσσηνίας-Ἀθήνα 1843) 
...

Ὁ Κολοκοτρώνης μπαίνει παρέα μ’ ἕνα κλεφτόπουλο ποὺ παίζει τὸ μπουζούκι- ταμπουρά,
κάθονται ὅπως στὸν πίνακα τοῦ Ἔς, κι’ ἀρχίζει ὁ Γέρος τοῦ Μωριὰ τὸ τραγούδι: 

Ὠρὲ μὲς τ’ Ἀναπλιοὺ τὸ Παλαμήδι
Γειά σας λεβέντες
Ποῦ βροντᾶ τὸ καριοφύλι
Ὠρὲ τὸ βροντᾶν οἱ Μωραϊτες
Γειά σας λεβέντες
Κι’ ὅλοι οἱ βαρυποινίτες

 Τὸ βροντᾶ καὶ μία γυναίκα
Γειά σας λεβέντες
δικασμένη χρόνους δέκα
Τὸ βροντᾶ καὶ μία δασκάλα
Γειά σας λεβέντες
ποῦ ΄ναὶ ἄσπρη σὰν τὸ γάλα  

Κολοκοτρώνης:   Ἔπειτα ἀπὸ δέκα ἡμέρας ἐβγήκαν ὅλοι οἱ Ἕλληνες μὲ τὰ λάφυρα καὶ ἐπῆγαν εἰς ταὶς ἐπαρχίας τοὺς σκλάβους, σκλάβαις. Σὲ δέκα ἡμέραις ὀποῦ ἀπείκασα ὅτι οἱ Ἕλληνες ἐσιγουρεύθηκαν τὰ λάφυρά τους, ἐκάμαμε συνέλευσι, ὁ Ὑψηλάντης, ὁ Πετρόμπεης καὶ ἄλλοι, ὀποῦ ἔχαμεν ἀρχήν. Τοὺς εἶπα, ὅτι "Εἶναι καιρὸς νὰ ἐκστρατεύσουμε τώρα καὶ νὰ κινήσω διὰ τὴν Πάτρα" καὶ τὸ ἔκριναν εὔλογον. Τότε ἐκίνησα μόνον μὲ σαράντα σωματοφύλακας γιὰ τὴν Πάτρα. Ἔστειλα προσταγὴ εἰς τὴν ἐπαρχία τῆς Καρύταινας, νὰ μαζωχθοῦν τὰ στρατεύματα διὰ τὴν Πάτρα. Καὶ ὅταν ἔφθασα στὰ Μαγούλιανα, ἕξη ὤρας ἀπὸ τὴν Τριπολιτσά, ἐσυνάχθησαν 1700 στρατιῶτες, καὶ ἕως νὰ κατεβῶ εἰς τὴν Γαστούνην ἑμάζωνα 10.000. Ἀκούοντας ὅτι ἐκστράτευα διὰ τὴν Πάτρα οἱ ἄρχοντες, ὁ Ζαΐμης, ὁ Σωτὴρ Χαραλάμπης Π. Πατρών, ποὺ πλιάρκιζαν τὴν Πάτρα, γράφουν ἕνα γράμμα τοῦ Ὑψηλάντη καὶ Πετρόμπεη καὶ ὅλης της τότε Κυβερνήσεως: "Ἐμάθαμε ὅτι ὁ Κολοκοτρώνης ἔρχεται εἰς τὴν Πάτρα. Ὁ Κολοκοτρώνης νὰ μείνη καὶ νὰ ἔλθη βοήθεια μία τριακοσαριὰ νομάτοι ἢ μὲ τὸν Δεληγιάννη, ἢ μ' ἕνα Μαυρομιχάλη, διατὶ σὲ ἕξη ἡμέραις πέρνομε τὴν Πάτρα" – διατὶ ἔλεγαν τῶν μικρῶν: "Δὲν συμφέρει, ὅτι ἂν ἔλθη ὁ Κολοκοτρώνης θὲ νὰ πάρη καὶ τᾶς Πάτρας τὰ λάφυρα καθὼς καὶ τῆς Τριπολιτσᾶς". Σκοπὸς τοὺς ἦτον νὰ μὴν πάρω τὴν Πάτρα καὶ δυναμωθῶ. Ἂν μὲ ἄφηναν νὰ πάγω ἀμέσως, θὰ μοῦ ἔδιναν ἀμέσως τὰ κλειδιὰ οἱ Τοῦρκοι ἀπὸ τὸν φόβον τους. (Ἀνάθεμα νὰ ἔχουν). Μοῦ γράφουν ἀπὸ τὴν Τριπολιτσὰ νὰ γυρίσω ὀπίσω, διότι ἡ Πάτρα τελειώνει. "Νὰ γυρίσεις ὀπίσω νὰ πᾶμε στὸ Ναύπλιο".  

Α΄ : Μάρτιος 1823: 2η Ἐθνοσυνέλευση τὸ ΑΣΤΡΟΣ. Πρόεδρος τῆς κυβέρνησης ἐκλέγεται ὁ Πετρόμπεης, ὁ ὁποῖος ἀργότερα ἀνατρέπεται ἀπὸ τὸν Κουντουριώτη καὶ τὸν Μαυροκορδάτο.

Β΄ : Μεταστροφὴ τῆς ἀγγλικῆς πολιτικῆς. Οἱ Ἕλληνες ἀναγνωρίζονται ἔμμεσα ὡς ἐπαναστατημένος λαὸς καὶ ὄχι ὡς στασιαστὲς ὑπήκοοι τοῦ Σουλτάνου. Ἐξασφάλιση ἀγγλικοῦ δανείου ἀπὸ τὴν κυβέρνηση Κουντουριώτη μὲ τὴ μεσολάβηση τοῦ Μαυροκορδάτου. 

Διαγγελέας Α’:  ΜΕΤΑ ΤΗ ΝΙΚΗΦΟΡΑ ΜΑΧΗ ΣΤΑ ΔΕΡΒΕΝAΚΙΑ. ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1823  

Κολοκοτρώνης: Αι ἐπαρχίες ἑτοίμαζαν τοὺς Πληρεξουσίους διὰ τὴν Β' Συνέλευσιν. Τοὺς ἔγραφα νὰ ἔλθουν νὰ γίνη ἡ Συνέλευσις εἰς τὸ Ναύπλιον. Τὸ κόμμα τῶν ἀρχόντων δὲν ἤθελε νὰ ἔλθη ἐκεῖ, πρῶτο διότι ἦτο φρούριον, καὶ δεύτερο διότι τὸ εἶχα ἐγώ. Ἄφησα τὸν Κολιόπουλο φρούραρχο καὶ ἐπέρασα εἰς τὴν Τριπολιτσά, ἀντάμωσα τὴν Γερουσία καὶ τὸν Μαυρομιχάλη, ἐκάμαμε συμφωνία διὰ νὰ βαστάξωμε εἰς τὴν Συνέλευσι τὴν Γερουσία καὶ νὰ μείνη ἡ Ἀρχιστρατηγία, ὠρκωθήκαμε διὰ νὰ βαστάξωμ' τὴν σειράν. Τέλος πάντων ἀποφασίσθη εἰς τὸ Ἄστρος νὰ γίνη ἡ Συνέλευσις. Ἐσυνάχθησαν μέρος. Ἐκεῖ ἔγραψαν εἰς τὸν Μαυρομιχάλη τάζοντές του νὰ τὸν κάμουν πρόεδρον, φθάνει νὰ ὑπάγη ἐκεῖ. Ὁ Μαυρομιχάλης ἀλησμόνησε τοὺς ὅρκους μας καὶ ἐπῆγε τόσον καὶ ὁ Παπαφλέσσας καὶ λοιποί. Ἐσηκώθηκα καὶ ἐγὼ καὶ ἐπῆγα εἰς τὸ Ἄστρος. Ἐκεῖ εἴμεθα χωρισμένοι φανερὰ δυὸ κόμματα, τὸ ἕνα ἐλέγετο τῶν Προεστῶν καὶ τὸ ἄλλο τοῦ Κολοκοτρώνη. Τῶν προεστῶν ἦτον οἱ περισσότεροι, ἦτον 150 Πληρεξούσιοι καὶ 6000 στρατιώταις. Ἐγὼ εἶχα τὸν Ὀδυσσέα τὸν Μούρζινο καὶ ἄλλους 40 Πληρεξουσίους μὲ 800 στρατιώταις. Αὐτοὶ ἔφεραν στρατιώταις γιὰ νὰ ὑποστηρίξουν τὴν γνώμη τους μὲ τὴν δύναμιν καὶ ἐγὼ μὲ τὴν δύναμιν ἐγύρευα νὰ τοὺς ἀνατρέψω τὴν γνώμην. Ἐμεῖς ἐκαθήμεθα εἰς τὰ Μελεγίτικα κονάκια καὶ ἐκεῖνοι εἰς τὰ Ἁγιαννήτικα, μιὰ τουφεκιὰ μακριά. Ἐκεῖνοι ἔκαμαν συνεδρίασιν καὶ ἠμεῖς δὲν ἐπηγαίναμε. Αὐτοὶ ἤθελαν καὶ ἐψήφισαν νὰ γίνουν 50 στρατηγοὶ καὶ 150 βουλευταί. Αὐτὴ ἡ πολυαρχία δὲν μὲ ἄρεζε ἐμένα, διατὶ πλὺς ἀριθμὸς ἤθελέ μας χάσει καθὼς καὶ μᾶς ἔχασε. Ἐψήφισαν τόσους στρατηγοὺς διατὶ ἐνόμισαν νὰ γκρεμίσουν μὲ τοῦτο τὴν ἐπιρροὴν τὴν ἐδικήν μου. Ἐψήφισαν νὰ ἐκποιήσουν τὴν γῆν, μὲ σκοπὸν νὰ βγάλουν ὅ,τι εἶχαν ἐξοδεύσει, ὅσα ἤθελαν καὶ νὰ ἀποζημιωθοῦν εἰς γῆν καὶ νὰ ἀφήσουν τὸν λαὸν γυμνὸν καὶ ἀπ' αὐτὴν τὴν ἐλπίδα τῆς γῆς. Εἰς τὴν Συνέλευσιν ἔγινε πρόεδρος ὁ Μαυρομιχάλης τοῦ Ἐκτελεστικοῦ, ἐγὼ ἀντιπρόεδρος, μαζὶ ὁ Σωτὴρ Χαραλάμπης καὶ ὁ Μεταξάς. Μετὰ ἄρχισαν αἳ ραδιουργίαι. Ἀργότερα ὁ Πάνος ἔλαβε διαταγὴν ἀπὸ τὸ Ἐκτελεστικὸν νὰ πάρη τὰ ἀρχεῖα τοῦ Βουλευτικοῦ. Ὁ Ζαχαρόπουλος, φρούραρχος τοῦ Βουλευτικοῦ του κόμματος τῶν, ὑπερασπίσθη καὶ δὲν τὰ ἔδωκε τὰ ἀρχεῖα. Ἀπ' ἐκεῖ τὸ Βουλευτικὸ ἀνεχώρησε διὰ τὸ Κρανίδι. Ἐκεῖ ἔριξαν τὸ Ἐκτελεστικό, ὀποῦ ἦτον ἐκλεγμένον ἀπὸ τὴν Συνέλευσιν τοῦ Ἄστρους καὶ ἐδιώρισαν τὸν Κουντουριώτην Πρόεδρον τοῦ Ἐκτελεστικοῦ, Κωλέττην, Μπότσαρην καὶ Σπηλιωτάκην. Ἔπειτα ἐμπήκαν εἰς τὰ καράβια καὶ ἔστειλαν εἰς τὸ Ναύπλιον διὰ νὰ παραδώση ὁ Πάνος τὸ φρούριον τοῦ Ναυπλίου.Αὐτὸς ἀποκρίθηκε ὅτι: "Ἡ Κυβέρνησις τοῦ Ἔθνους τοῦ ἐμπιστεύτηκε καὶ τὸ Ἔθνος μόνον χρεωστεῖ νὰ τὸ δώση". Καὶ ἔτσι ἄρχισεν ὁ ἐμφύλιος πόλεμος.

Α΄ : Νοέμβριος 1823: Ὁ ἐμφύλιος ἀρχίζει. Ὑδραῖοι καὶ Στερεοελλαδίτες ἐναντίον Πελοποννησίων. Ὑπὸ τὴν παρότρυνση τοῦ ἀδίστακτου καὶ ἰδιοτελοῦς Κωλέττη, ρουμελιώτικα καὶ σουλιώτικα στρατεύματα τῶν ὁπλαρχηγῶν Γκούρα, Πανουργιά, Καραϊσκάκη, Τζαβέλα, Μπότσαρη, εἰσβάλλουν στὴν Πελοπόννησο καὶ κινοῦνται κατὰ τῶν κοτζαμπάσηδων ποὺ ἔχουν συμμαχήσει μὲ τὸν Κολοκοτρώνη. Οἱ πρῶτοι μὲ τὴ βοήθεια τοῦ ἀγγλικοῦ δανείου νικοῦν, οἱ δεύτεροι διαφεύγουν ἢ συλλαμβάνονται καὶ φυλακίζονται.

Β΄ : Φεβρουάριος 1825: Ἄφιξη τοῦ Ἰμπραὴμ στὸ λιμάνι τῆς Μεθώνης. Καταστροφὴ τοῦ μεγαλύτερου μέρους τῆς Πελοποννήσου. Ἀποφυλάκιση τοῦ Κολοκοτρώνη καὶ ἀγωνιώδης προσπάθεια ἀπόκρουσης τοῦ Ἰμπραήμ.

ἍΑ΄ : Καλοκαίρι 1825: Ὑπὸ τὸ κράτος πανικοῦ καὶ ἀπόγνωσης πολιτικοί, στρατιωτικοὶ καὶ φατρίες ἔρχονται σὲ διαβουλεύσεις μὲ Ἄγγλους καὶ Γάλλους, ζητώντας ὑποστήριξη καὶ προσφέροντας τὴ διοίκηση καὶ τὴν ἐθνικὴ ἀνεξαρτησία.

Β΄ : Μάρτιος 1826: Ἔμμεση ἀναγνώριση τῆς Ἑλλάδας ἀπὸ τὸ πρωτόκολλο τῆς Πετρουπόλεως.

ἍΑ΄ : Ἀπρίλιος 1826: Πτώση τοῦ Μεσολογγίου. Δραματικὴ προσπάθεια τοῦ Κολοκοτρώνη νὰ ἐπαναφέρει τοὺς προσκυνημένους καὶ νὰ καταφέρει πλήγματα στὸν Ἰμπραήμ.

Β΄ : Μάρτιος-Μάιος 1827: Συνέλευση στὴν Τροιζήνα. Τσώρτς καὶ Κόχραν διορίζονται ἀρχηγοὶ τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ καὶ στόλου ἀντίστοιχα.

 

     Κολοκοτρώνης :  Ἠμεῖς τὰ ἅρματα, ἐρήξαμεν τὴν φιλοτιμίαν μας καὶ ἔβαλαν τὸν Τσώρτς Ἄγγλον ἀρχιστράτηγον καὶ οἱ ἀνδρεῖοι θαλασσινοί μας τὸν Κόχραν ἀρχιναύαρχον. Τώρα καὶ οἱ πολιτικοὶ πρέπει νὰ ρήξετε καὶ ἐσεῖς τὴν φιλοτιμίαν σας, νὰ ἐκλέξωμεν ἕναν Πρόεδρον νὰ μᾶς κυβερνήση, νὰ ἰδοῦμεν οἱ Ἄγγλοι ὀποῦ ὑποσχέθησαν διὰ τὴν ἀνεξαρτησίαν μας.Μετὰ μακρῶν διαβουλεύσεων καὶ ὑπὸ τὴ δυσαρέσκεια τοῦ Ἄμιλτων, ὑπογράψαμεν τελικὰ διὰ τὸν Καποδίστριαν καὶ ἐκάμαμεν τὰ γράμματα τῆς προσκλήσεώς του. Ἐσυνάχθημεν τὴν ἄλλην ἡμέραν ν' ἀποφασίσωμεν πρόεδρον τοῦ Βουλευτικοῦ, νὰ ψηφοφορηθοῦν τὰ ἄτομα διὰ τὴν προεδρείαν. Ἐπετάονταν στὴν Συνέλευσιν τὴν ἄλλην ἡμέραν, ἄλλος τὸν Ζαΐμη, ἄλλος τὸν Μπαρλά, ἄλλος τὸν Κουντουριώτη, ἄλλος τὸν Πρασὰ ἀπὸ τὴν Ἀνδροῦσα καὶ ἔγινε χασμωδία. Τὴν ἄλλην ἡμέρα πάλιν τὸ ἴδιο, εἴκοσι νὰ ψηφοφορήσουν, τὴν ἄλλην δεκαέξη. Εἶδα τὴν χασμωδίαν καὶ τὸ παράξενό του κόσμου.  Εσηκώθηκα ὁλόρθος: "Σεβαστῆ Συνέλευσις, ἠμεῖς καθήμεθα καὶ φιλονεικοῦμεν διὰ πρόεδρον τοῦ Βουλευτικοῦ καὶ ἡ πατρίς μας κινδυνεύει νὰ χαθῆ καὶ ἔχομεν συνέλευσιν ἑπτὰ μῆνες καὶ πρόεδρος στὴν Ἀνατολικὴν Ἑλλάδα εἶναι ὁ Κιουταχὴς καὶ πρόεδρος τῆς Πελοποννήσου ὁ Ἰμπραΐμης καὶ ἠμεῖς καθήμεθα καὶ φιλονεικοῦμεν καὶ τώρα ἦλθε ὁ Μάης καὶ ἡ Ἀθήνα κινδυνεύει καὶ ἡ Πελοπόννησος κινδυνεύει. Ἐχάθηκε ἕνας ἀπὸ τόσους Ἕλληνας πληρεξουσίους νὰ κάμωμεν Πρόεδρον; Ἐκύτταξα τριγύρω μου καὶ εἶδα ἕνα γεροντάκι, καὶ ἐκάθητο μὲ τοὺς Κρητικούς, ἀλλ' οὔτε τὸ ὄνομά τους ἐγνώριζα, οὔτε τὸν εἶδα καὶ πηδάω μέσα ἀπὸ τὴν συνέλευσι καὶ τὸν ἁρπάχνω καὶ τὸν πηγαίνω εἰς τὸ κάθισμα τοῦ Προέδρου Σισίνη, καὶ τὸν κάθισα στὸ σκαμνί. Εἶπα: "Τούτους δὲν εἶναι ἄξιος;" Καὶ ὅλη ἡ Συνέλευσις ἔβαλε τὴν φωνήν: "Ἄξιος, ἄξιος!" καὶ ἐχειροκρότησε καὶ ἐτελείωσε.

 



Α΄.Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου
Θ΄.Τελευταῖον Κύριοι!



Θ΄. Τελευταῖον, Κύριοι!
Video B' [2.21 MB ] Video Γ ' [2.35 MB ]

Α΄ : Ὁ Καποδίστριας βρίσκεται ἐγκλωβισμένος στὴν Ἐλβετία, ὑπὸ τὴ στενὴ παρακολούθηση Αὐστριακῶν καὶ Ἄγγλων, ἀδυνατώντας
ν’ ἀσκήσει φανερὴ πολιτικὴ ὑπὲρ τῶν Ἑλλήνων.

Β΄ : Παραμένει τυπικὰ Ὑπουργὸς ἐξωτερικῶν της Ρωσίας καὶ περιμένοντας τὴν ἀποδοχὴ τῆς παραίτησής του ἀπὸ τὸ νέο τσάρο Νικόλαο, μαθαίνει τὰ νέα τῶν Ἑλλήνων καὶ δραστηριοποιεῖται ὑπὲρ αὐτῶν. 

Διαγγελέας Α΄: Ὁ κυβερνήτης Ἰωάννης Καποδίστριας (Κέρκυρα 1776 - Ναύπλιο 1831) 

Ὁ Καποδίστριας μπαίνει μὲ τὸ φορητὸ κασετόφωνό του νὰ παίζει Bach - Allemande (Partita No.4 BWV 828) Ἀφοῦ καθήσει, ἀκούει γιὰ λίγο τὴ μουσικὴ (περιμένοντας νὰ γίνει ἀπόλυτη ἡσυχία). Χαμηλώνει τὴ μουσική...

Καποδίστριας: Ὁρκισθήκατε ὁμόφωνα, "πανδημεῖ", νὰ ἀπελευθερωθεῖτε ἀπὸ τὸν τουρκικὸ ζυγό. Ἢ γενναιότητα τῶν ἀνδρείων ἀγωνιστῶν σας στὴν ξηρὰ καὶ στὴ θάλασσα ὑπερέβη καὶ τὶς δικές σας ἐλπίδες καὶ τὶς ἐλπίδες τῶν Εὐρωπαίων, εἰς τρόπον ὥστε καὶ οἱ ἴδιοι οἱ ξένοι, οἱ ὅποιοι δὲν ἔχουν διάθεσιν νὰ σᾶς εὐλογοῦν, δὲν ἠμποροῦν πλέον νὰ σᾶς ἀρνηθοῦν τὴν ψῆφον τους..., ὅτι δι­καιοῦσθε νὰ ἀπελευθερωθεῖτε.» Ἀλλά, ἐνῶ ὅλοι ἀναγνωρίζουν τὴ δύναμη τῶν Ἑλλήνων στὸ νὰ πολεμοῦν καὶ νὰ νικοῦν τοὺς Τούρκους, μεταξὺ τοὺς ὅμως διαφωνοῦν καὶ ἀλληλομισοῦνται... Τότε οἱ ξένοι ὑποστηρίζουν ὅτι οἱ Ἕλληνες δὲν εἶναι ἱκανοὶ νὰ ζήσουν εἰρηνικὰ μονάχοι τους καὶ ἀρνοῦνται νὰ ἐγκρίνουν τὴν ἀπελευθέρωση καὶ τὴν ἀνεξαρτησία τῆς Ἑλλάδος, μὲ τὸν ἰσχυρισμὸ ὅτι εἶναι ἀνίκανοι καὶ ἀνώριμοι νὰ ἀποτελέσουν ἔννομο κράτος. Οἱ διχόνοιες καὶ τὰ μίση ποὺ ἐπικρατοῦν στὴν ἡγεσία σας δίνουν ἐπιχειρήματα στὶς ξένες κυβερνήσεις «νὰ σᾶς παριστάνουν ἀνικάνους νὰ ὑποταχθεῖτε καὶ στοὺς δικούς σας τουλάχιστον νόμους, ἐὰν αὐτοὶ οἱ νόμοι δὲν σᾶς ἐπιβληθοῦν μὲ τὴ ρομφαία καὶ μὲ τὴ ρομφαία ἄλλου ἔθνους!.....Ἀποδείξατε στοὺς Εὐρωπαίους τὸ ἐντελῶς ἀντίθετον, Κύριοι, ὅτι ἀκριβῶς αὐτὴ ἡ ἰδὶα ἐθνικὴ ἀρετή, ποὺ ὁπλίζει τοὺς βραχίονές σας, κατευθύνει καὶ στηρίζει τὰ συμβούλια σας καὶ τὶς ἀποφάσεις σας... Μείνετε ἀκλόνητοι στὴν ἀπόφασή σας νὰ μὴ συγχωρήσετε σὲ κανένα ξένο συμφέρον ἢ στὶς ἐξαπατήσεις τῶν ξένων νὰ παραβιάσουν τοὺς ὅρκους ποὺ συνδέουν τὸ ἑλληνικὸν ἔθνος μὲ τοὺς νόμους τοὺς ὁποίους ἀποδέχθηκε τὸ ἔθνος....Σταματῆστε λοιπὸν πάσαν λογοτριβὴν καὶ διχόνοιαν μεταξύ σας, ξεχάσετε τὶς προσωπικές σας ἀπαιτήσεις καὶ τὴν ἀτομική σας προβολή. Ὅλα αὐτὰ τὰ ἀξιώματα καὶ ἡ ἀναγνώριση τῆς προσφορᾶς σας θὰ σᾶς προσφερθοῦν, ὅταν ἡ ἐλευθερία τῆς πατρίδος μας ὁλοκληρωθεῖ καὶ ἐξασφαλισθεῖ. Διαφορετικὰ κινδυνεύετε τὸν ἄμεσο κίνδυνο νὰ ἐρημώσετε παντελῶς καὶ ἐκείνην τὴν μικρὴ γωνία τῆς γῆς, τὴν ὁποίαν ἡ πατρὶς ἐνεπιστεύθη στὰ ὅπλα σας... ἐνῶ ἑνωμένοι ὅλοι καὶ μὲ ὅλες τὶς δυνάμεις σας, θὰ ἠμπορεῖτε νὰ πολεμήσετε καὶ νὰ νικήσετε τοὺς Τούρκους καὶ τὴν τρομερὴ δύναμη τῆς διαφωνίας καὶ τῆς διχόνοιας. Καὶ τότε θὰ νικήσετε καὶ ὅλους ἐκείνους - τοὺς Εὐρωπαίους- οἱ ὅποιοι βοηθοῦν καὶ τοὺς Τούρκους καὶ τὴν διχόνοια γιὰ νὰ σᾶς καταστρέψουν!...»«Τελευταῖον, Κύριοι! Ἡ ἐλπίς μου εἶναι εἰς τὸν Θεόν, καθὼς καὶ ἡ δική σας. Ἢ Θεία Πρόνοια δὲν σᾶς ἐσυγχώρησε, ὥστε νὰ ἐμφανισθεῖ ἡ Ἑλλὰς εἰς τάς ὄψεις καὶ τὰ βλέμματα τοῦ κόσμου μὲ τὰ σημεῖα τῶν δυστυχιῶν της ἀπὸ τὴν τουρκικὴ δουλεία, τῶν σφαλμάτων της καὶ τῆς ἀπάτης, τῆς ὁποίας πολ­λάκις ἔγινε θύμα, γιὰ νὰ τὴν παραδώσουν ἐκ νέου στὰ ἴδια τέκνα της, μέσω τῆς διχόνοιας καὶ διαφωνίας, εἰς ὁλοκληρωτικὸν ὄλεθρον ἢ στὸν ξένον δεσποτισμόν, ὁ ὁποῖος πολλάκις εἶναι τὸ ἀναπότρεπτον ἐπακολούθημα!..... Ὄχι, Κύριοι! Ἐσεῖς θὰ τὴν σώσετε καὶ ἀπὸ τὸν φοβερὸν αὐτὸν κίνδυνον ποὺ διατρέχει... Ἡ θρησκεία σας, ὁ ζῆλος σας καὶ ἡ τιμή σας τὸ ἐγγυῶνται. Καὶ οἱ ἁπανταχοῦ καλοπροαίρετοι ἄνθρωποι δὲν ἀμφιβάλλουν πλέον!...»

  Ο Καποδίστριας δυναμώνει τὴ μουσικὴ ποὺ συνεχίζει ν’ ἀκούγεται ἐλαφρὰ ἀπὸ πρίν. Τὴν διακόπτουν τὰ ἔντονα χτυπήματα
(ντούπ-ντούπ) τοῦ Διαγγελλέα

   Διαγγελέας Α’ : ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΣΤΗ ΡΩΞΑΝΔΡΑ ΣΤΟΥΡΤΖΑ, Γενεύη, Δεκέμβριος 1826

 Καποδίστριας:  Ἀγαπητή μου Φίλη, Ρωξάνδρα! Ἂν ἔπιανα, ἀγαπητή μου, τὴν πένα γιὰ νὰ σοῦ γράψω, κάθε φορὰ πού σου ὁμιλῶ μὲ τὴ σκέψη καὶ τὴν καρδιά μου, κατὰ τὶς ὦρες τῶν μοναχικῶν περιπάτων μου στοὺς κήπους ἢ κατὰ τὶς μακρὲς νύχτες τῆς μοναξιᾶς μου δίπλα στὸ τζάκι τοῦ σπιτιοῦ μου, τὰ γράμματα τῆς ἀλληλογραφίας μου θὰ ἦταν τόσο πολλά, ὥστε θὰ συνέθλιβαν τὰ οἰκονομικά σου καὶ θὰ ἔθεταν σὲ σκληρὴ δοκιμασία τοὺς γραμματεῖς σου, ποὺ θὰ ἦταν καταδικασμένοι νὰ τὰ τακτοποιοῦν! Σοῦ ὁμολογῶ πάντως ὅτι ἐδῶ καὶ πολὺ καιρὸ ἔχω φοβερὰ ἀπομονωθεῖ. Σὲ διαβεβαιώνω ὅτι ὁ κύριος λόγος εἶναι ἡ ἐπιθυμία μου καὶ ἡ ψυχική μου ἀνάγκη νὰ μὲ θεωροῦν νεκρό. Ὄχι οἱ φίλοι μου, ἀλλὰ ὅλος αὐτὸς ὁ ἀκατανόητος, δολοπλόκος καὶ ραδιοῦργος κόσμος, ποὺ βρίσκεται ἀνάμεσα σὲ αὐτοὺς καὶ σὲ μένα. » Αὐτὲς οἱ λίγες φράσεις σου δίνουν τὴν ἐξήγηση γιατί δὲν σοῦ ἔγραψα καὶ δὲν σὲ ἐνημέρωσα, ὅπως ἤθελα, κατὰ τὸ καλοκαίρι πού μας πέρασε, γιὰ τὰ ταξίδια μου στὴ Γαλλία, στὴν Ὀλλανδία καὶ στὸ Ρῆνο, γιὰ τὴν ἐπιστροφή μου στὴν Ἐλβετία καὶ γιὰ τοὺς λόγους ποὺ μὲ ἀνάγκασαν νὰ ἐπιστρέψω στὴ συνηθισμένη ἀπομόνωση τῆς μοναξιᾶς μου. Ἤμουν τόσο λυπημένος μὲ τὴν συνεχιζόμενη ἐκκρεμότητά μου, τόσο ἀνήσυχος γιὰ τοὺς λόγους τῆς συνεχοῦς ἀναβολῆς, ὥστε δὲν ἤθελα νὰ σοῦ μεταφέρω τὶς ἀγωνίες μου. Ἂν ἤσουν ὅμως κοντά μου, πόσο διαφορετικὰ θὰ ἦταν τὰ πράγματα γιὰ μένα…..Σοῦ ἔγραψα σὲ ἕνα προηγούμενο γράμμα μου ὅτι οἱ ἀποστάσεις δὲν ἠμποροῦν ποτὲ νὰ χωρίσουν δυὸ ἀνθρώπους ποὺ ἑνώνονται μὲ τὴν ἀγάπη τῆς καρδιᾶς καὶ τῆς σκέψης. Καὶ εἶναι ἀλήθεια αὐτό. Ἔρχονται ὅμως τόσα γεγονότα στὴ ζωή μας, ποὺ θὰ θέλαμε νὰ μὴν ὑπῆρχαν αὐτὲς οἱ ἀποστάσεις τοῦ χωρισμοῦ, ὅπως καὶ ἐσὺ τόσες φορές μου τὸ ἔχεις γράψει. Θὰ ἤθελα τόσο πολὺ νὰ κάθεσαι κοντὰ στὸ τζάκι, ἐκεῖ ἀπέναντί μου, καὶ νὰ ἠμπορῶ νὰ σοῦ λέω ὅλα αὐτὰ πού μου βαραίνουν ἀφάνταστα τὴν καρδιὰ καὶ τὴ σκέψη. Καὶ νὰ μοῦ λὲς μετὰ καὶ ἐσὺ ὅλα ἐκεῖνα ποὺ σκιάζουν καὶ τὴν δική σου καρδιά. Τὴ μοναξιά σου, τὴ θλίψη σου γιὰ τὴ δική μου ἀπουσία, ὅπως τόσες φορές μου ἔχεις γράψει...… Ἀνησυχεῖς πολὺ γιὰ τὴν ὑγεία μου, ὅπως καὶ ἐγὼ γιὰ τὴ δική σου. Ὅλα ὅσα σου εἶπαν εἶναι ἀλήθεια. Ἐξακολουθῶ νὰ δείχνω ἄρρωστος καὶ λίγο - πολὺ εἶμαι, ἀνάλογα μὲ τὶς ἐποχὲς καὶ τὶς συνθῆκες, ἀνάλογα μὲ τὶς ἡμέρες καὶ τὶς ὦρες. Ὅπως σου ἔχω εἰπεῖ καὶ προφορικά, ἐγὼ ἀρρωσταίνω ὅταν δὲν προχωροῦν τὰ θέματα τῆς πατρίδας μας, ὅταν συναντῶ τὴν ἐχθρότητα καὶ τὸ μίσος ἀπέναντι στοὺς Ἕλληνες ἢ τὴν ψυχρὴ ἀδιαφορία ἀπὸ ἐκείνους ποὺ δὲν τὸ περίμενες ποτέ. »Τὸ φθινόπωρο πού μας πέρασε, χάρη στὰ περίχωρα τῆς Βέρνης καὶ τοῦ Βεβέ, στὴ λίμνη Λεμᾶν, καὶ στὴν ἀπόλυτη καὶ γλυκιὰ μοναξιά, στὴν ὁποία παραδόθηκα ὁλοκληρωτικὰ ἐπὶ μερικὲς ἑβδομάδες, ἀνέλαβα κάπως. Τώρα εἶμαι ἐδῶ στὴ Γενεύη στὴ συνηθισμένη ἀπομόνωσή μου. Αὐτὸ ποὺ μὲ δυσαρεστεῖ εἶναι ὅτι ὁ φετεινὸς χειμώνας μου φαίνεται πιὸ βαρύς. Ἡ τουλάχιστον τὸν νιώθω πιὸ βαρύ, ἴσως γιατί εἶμαι κατὰ ἕνα χρόνο πιὸ μεγάλος. Ἡ φωνή μου χαμηλώνει καὶ ὅταν ἐργάζομαι μὲ τὴ λάμπα, ἡ ξηρασία τὴν κουράζει. Λόγω αὐτῶν τῶν ἐνοχλήσεων ἔχω ἐγκαταλείψει τὰ ἀγγλικά. Τὰ ὁμιλῶ ὅμως μὲ πολλὴ ἄνεση καὶ δὲν μοῦ χρειάζεται τίποτε πάρα πάνω. Πάντως, παρόλο ποὺ εἶμαι ἀρκετὰ ἐκνευρισμένος ,μὲ τὰ ὅσα συμβαίνουν γύρω μου καὶ μὲ τὸ θέμα τῆς πατρίδας μας καὶ μὲ τὸ θέμα τῆς δικῆς μου παραιτήσεως, ἡ ζωή μου καὶ ἡ ψυχή μου δὲν ἔχουν χάσει τὴν φλόγα τους... Οἱ συχνὲς εἰδήσεις ἀπὸ τὴν θαυμαστὴ Ἑλλάδα μας, ποὺ πάντοτε ξεπετάγεται ἀπὸ τὶς στάχτες της, μὲ τονώνουν, μοῦ δημιουργοῦν ἔντονα καὶ γλυκὰ συναισθήματα. Αὐτοὶ οἱ γενναῖοι ἀγωνιστὲς δικαιώνουν ἀπόλυτα τὴν ἐμπιστοσύνη πού μου ἔχουν ἐμπνεύσει, ἀπὸ τὸ 1821. Καὶ δὲν ἀμφιβάλλω πιὰ γιὰ τὴν ὁριστικὴ σωτηρία τους. Ἐδῶ, στὴν Ἐλβετία, καὶ σὲ ἄλλες χῶρες τῆς Εὐρώπης, καταβάλλονται εὐγενεῖς καὶ γενναιόδωρες προσπάθειες γιὰ νὰ τοὺς βοηθήσουν, κυρίως σὲ τρόφιμα, ποὺ ἔχουν τόση ἀνάγκη..... Ἀρκετὰ ὅμως σοῦ ἔγραψα γιὰ τὸν ἑαυτό μου καὶ τοὺς Ἕλληνες. Ἔρχομαι τώρα σὲ σένα, ἀγαπητή μου Φίλη Ρωξάνδρα.

[Sonata Beethoven "Les Adieu"]Beethoven - L'Absence]

Εἶσαι πάντοτε μονάχη, ὅπως καὶ ἐγώ. Μὲ σκέπτεσαι διαρκῶς, ὅπως σὲ σκέπτομαι καὶ ἐγώ. Σὲ παρακαλῶ ὅμως, δὲν θέλω νὰ εἶσαι τόσο λυπημένη. Ἀγωνιᾶς καὶ διερωτᾶσαι ἂν θὰ ξανασυναντηθοῦμε ποτέ! Τὸ ἴδιο καὶ ἐγώ. Ὁ Θεὸς ξέρει..... Ἡ σκέψη μου ὅμως καὶ ἡ φωνή μου, ὅλα αὐτὰ πού σου διηγοῦμαι στὶς ἀτέλειωτες ὧρες τῆς μοναξιᾶς μου, θὰ περνοῦν τὰ βουνὰ καὶ τὶς θάλασσες πού μας χωρίζουν καὶ θὰ σὲ συντροφεύουν, ὅπως συντροφεύουν καὶ ἔμενα ὅλα ὅσα μου στέλνεις καὶ ἐσύ. Πόσο θὰ ἤθελα νὰ ἤμουν κοντά σου τὶς ὧρες πού, ὅπως μου γράφεις, παίζεις στὸ πιάνο ὅλα αὐτὰ τὰ μουσικὰ κομμάτια ποὺ ἀγαποῦσα. Κλείνω τὰ μάτια μου καὶ προσπαθῶ νὰ ἀναπλάσω τοὺς ἤχους μὲ τὴ σκέψη καὶ τὴν καρδιὰ τὶς νύχτες κοντὰ στὸ τζάκι... Μὴν ξαναπαίξεις ὅμως τὴ "Σονάτα τοῦ ἀποχαιρετισμοῦ"... Ποῦ ξέρεις τί μας ἐπιφυλάσσει τὸ μέλλον; Ὅταν, ὅπως ἐλπίζω, ταξιδέψω στὴν Πετρούπολη, γιατί νὰ ἀποκλείσουμε τὴν πιθανότητα ὅτι μπορεῖ νὰ χτυπήσω ξαφνικὰ τὴν πόρτα τοῦ μεγάρου σου στὴν Ὀδησσό;... Γράφε μου πάντα. Καὶ μὴν ξεχνᾶς ἐκεῖνο πού σου ἔχω εἰπεῖ τόσες φορές. Κανένας ποτὲ δὲν θὰ πάρει τὴ θέση ποὺ κατέχεις μέσα στὴ μνήμη μου καὶ μέσα στὴν καρδιά μου......»

fade out τῆς Σονάτας 

Α΄: Ἀπρίλιος 1827: Ἡ Ἐθνοσυνέλευση τῆς Τροιζήνας ἀναθέτει τὴ διακυβέρνηση στὸν Ἰωάννη Καποδίστρια.

Β΄ : Ταξίδι τοῦ Καποδίστρια στὴ Ρωσία. Μετὰ ἀπὸ ἕνα μήνα συζητήσεων καὶ διαβουλεύσεων ὁ Τσάρος Νικόλαος κάνει ἀποδεκτὴ τὴν παραίτησή του ἀπὸ τὴ θέση τοῦ ὑπουργοῦ ἐξωτερικῶν.

Α΄ : ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ,Ἁγία Πετρούπολη, Καλοκαίρι 1827

Καποδίστριας: Φίλτατοι ὁμογενεῖς, αὐτὸς εἶναι ὁ τελευταῖος καὶ ὁ πιὸ φρικτὸς κίνδυνος τῆς πατρίδος μας... Ἐγὼ προσέφερα ὅτι μου ἦτο δυνατόν. Σέ σας ὅλους, τοὺς ὁμογενεῖς ποὺ εὐρίσκεσθε στὴν Εὐρώπη, ἀπευθύνω τὴν ἀπὸ τὴν Πατρίδα μας ἔκκληση καὶ τὸ μήνυμα γιὰ τὴν ἀπεγνωσμένη ἀνάγκη βοηθείας... Σᾶς ἐξορκίζω, στὸ ὄνομα τῆς ἁγίας μας ὀρθοδόξου πίστεως, νὰ βοηθήσετε τὴν Πατρίδα μας χωρὶς ἀναβολή, μὲ τὴν ἐγγραφή σας στὸ δάνειο... Ἀγαπητοί μου φίλοι! Ἂν εἶσθε χριστιανοί, ἂν εἶσθε Ἕλληνες, ἂν ἀγαπᾶτε τὸ Ἔθνος σας καὶ τὸν ἐαυτόν σας, βοηθήσετε τὴν Ἑλλάδα ἀμέσως. Ἁπλώσετέ της μὲ γενναιότητα τὸ χέρι τῆς ἀγάπης σας... Ἡ Πατρίδα μας θὰ σᾶς ἀνταποδώσει τὴν εὐγνωμοσύνη τῆς κάποια μέρα.... Ὤ, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί! Ἐκεῖνος ποὺ πεινᾶ, δὲν ἠμπορεῖ νὰ περιμένει. Ἂν θέλετε οἱ βοήθειές σας νὰ εὕρουν τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὰ μικρὰ παιδιὰ ζωντανοὺς καὶ νὰ τοὺς σώσουν, πρέπει νὰ ἔχουν φθάσει ἐκεῖ τὸ ἀργότερον σὲ 40 ἡμέρες... Ἡ πείνα ἔκανε τὸ μεγαλύτερο κακό. Ἀπὸ τὴν πείνα ἔπεσε τὸ Μεσολόγγι καὶ ἀπὸ αὐτὴν παραδόθηκε ἢ Ἀκρόπολις. Ἡ πείνα κατερράκωσε ὅλους ἐκείνους ποὺ δὲν νικήθηκαν ἀπὸ τὶς χιλιάδες τῶν Τούρκων. Γι' αὐτὸ καὶ ὁ ἐχθρὸς ἔχει ἀναθαρρήσει καὶ ὑπερενισχύεται, σπεύδοντας νὰ πατάξει τὶς τελευταῖες πληγές τους..... Βοηθήσετε, λοιπόν, τοὺς συμπατριῶτες σας, γιὰ νὰ ματαιώσετε εἰς τὸν αἰώνα τοὺς φοβεροὺς σκοποὺς τοῦ ἐχθροῦ. Μὴν ἐπιτρέψετε στὸν ἑαυτό σας νὰ χαθεῖ ἡ Ἑλλάς, τὴν παραμονὴ τῆς σωτηρίου ἡμέρας τῆς ἐλευθερίας της.....Πιστέψετε μέ, σᾶς τὸ γράφω μὲ σπαραγμὸ τῆς καρδιᾶς μου, ἢ Εὐρώπη ἔχει στηρίξει τὰ μάτια της στοὺς πλουσίους Ἕλληνες, τοὺς ἐγκατεστημένους στὶς διάφορες χῶρες, καὶ δὲν ἠμπορεῖ νὰ καταλάβει πὼς εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπάρχουν σὲ αὐτὸν τὸν κόσμο χριστιανοὶ ποὺ βλέπουν μὲ ἀδιαφορία τοὺς ἀδελφούς τους, ποὺ βρίσκονται σὲ ἔσχατο κίνδυνο….Φίλτατοι ὁμογενεῖς, τελειώνω τὴν μακρὰ αὐτὴ ἐπιστολή μου, προσαγορεύοντας μὲ βαθιὰ ἀγάπη ὅλους σας κοινῶς καὶ τὸν καθένα χωριστά. Νὰ εἶσθε βέβαιοι ὅτι ἢ Θεία Πρόνοια κήδεται τῆς Ἑλλάδος καὶ θὰ τὴν ἐλευθερώσει. Καὶ μακάριοι θὰ εἶναι ὅσοι Ἕλληνες γίνουν συνεργάτες τῆς Θείας Προνοίας. Καί, ὢ Ἕλληνες τῆς Μόσχας, ἀνάμεσα σὲ αὐτοὺς πιστεύω ὅτι εὐρίσκεσθε καὶ σεῖς!... Ἀναχωρῶ ἀμέσως ἀπὸ τὴν Πετρούπολη. Ἐλπίζω ὅμως ὅτι θὰ σπεύσετε νὰ μοῦ διαβιβάσετε, ὅπου καὶ ἂν εὑρίσκομαι, τὴν ἀγαθὴ καὶ ἐλπιδοφόρον εἴδηση ὅτι μὲ γενναιότητα βοηθήσατε τὴν κοινή μας, τὴν ἀγαπημένη μας Πατρίδα!...» 

 

Α΄ :  Ὁ Καποδίστριας, μεταβαίνει στὸ Λονδίνο, εἰσπράττοντας ψυχρότατη ὑποδοχὴ ἀπὸ τὸ βασιλιὰ καὶ τὸν πρωθυπουργό.

Β΄ : Ἐπίσκεψη τοῦ Καποδίστρια στὸ Παρίσι, ὅπου συναντᾶ θερμὸ φιλελληνικὸ κλίμα ἀπὸ πλευρᾶς λαοῦ, οὐδετερότητα ὅμως ἀπὸ πλευρᾶς πολιτικῶν.

 

Α΄ : ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΓΓΛΟ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟ ΑΜΥΝΑΣ ΟΥΙΛΜΟΤ ΟΡΤΟΝ, Παρίσι, Σεπτέμβριος 1827

 Καποδίστριας: Μὲ ρωτᾶτε

Β΄: "Τί θὰ πρέπει νὰ ἐννοήσουμε σήμερα ὅταν μιλᾶμε γιὰ Ἑλλάδα;"

Καποδίστριας: Σᾶς ἀπαντῶ,  «Τὸ ἑλληνικὸν Ἔθνος ἀποτελεῖται ἀπὸ ἀνθρώπους, οἱ ὅποιοι ἀπὸ τὴν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως δὲν ἔπαυσαν νὰ ὁμολογοῦν τὴν πιστότητά τους στὴν ὀρθόδοξη πίστη τους, δὲν σταμάτησαν ποτὲ νὰ ὁμιλοῦν τὴν γλώσσα τῶν πατέρων τους, τὴν ἑλληνική, καὶ παρέμειναν ἀκλόνητοι ὑπὸ τὴν πνευματικὴ ἢ κοσμικὴ δικαιοδοσία τῆς ἐκκλησίας τους, σὲ ὁποιοδήποτε μέρος τῆς τουρκοκρατούμενης πατρίδας τους καὶ ἂν εὑρίσκονταν.»

Καποδίστριας:  Μὲ ρωτᾶτε

Α’: Ποιὰ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι τὰ γεωγραφικὰ σύνορα τῆς Ἑλλάδος;

Καποδίστριας: Σᾶς ἀπαντῶ. «Τὰ σύνορά της Ἑλλάδος, ἐδῶ καὶ τέσσερις αἰῶνες, ἀπὸ τὴν πτώση τῆς βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας, ἔχουν ὁροθετηθεῖ ἀπὸ ἀκλόνητα δικαιώματα, τὰ οποία οὔτε ο χρόνος, οὔτε οἱ ἀνυπολόγιστες συμφορὲς ἀπὸ τοὺς Τούρκους, οὔτε ἡ πολεμικὴ κατάκτηση κατόρθωσαν ποτὲ νὰ παραγράψουν. Χαράχθηκαν δὲ αὐτὰ τὰ σύνορα ἀπὸ τὸ 1821 ἀπὸ τὸ αἷμα τὸ ἑλληνικό, ποὺ χύθηκε στὶς σφαγὲς τῶν Κυδωνιῶν, τῆς Κύπρου, τῆς Χίου, τῆς Κρήτης, τῶν Ψαρῶν, τοῦ Μεσολογγίου καὶ στὶς πολυάριθμες ναυμαχίες καὶ πεζομαχίες, στὶς ὁποῖες δοξάσθηκε τοῦτο τὸ Ἔθνος..... Τὰ πραγματικὰ σύνορά της Ἑλλάδος ἦταν ἐκεῖνα ποὺ περιέγραψε ὁ Ἕλληνας γεωγράφος Στράβων: Ἀπὸ τὴν Πελοπόννησο ὡς τὴ Μακεδονία καὶ τὴν Ἤπειρο, ὡς τοὺς Ἁγίους Σαράντα, ἀπὸ τὰ νησιὰ τοῦ Ἰονίου καὶ τοῦ Αἰγαίου πελάγους ὡς καὶ τὴ Μικρὰ Ἀσία. Αὐτὰ ἦταν τὰ ἱστορικὰ καὶ φυσικὰ σύνορά της Ἑλλάδος, τὰ ὅποια οἱ Ἕλληνες εἶχαν ἱερὸ χρέος νὰ διεκδικήσουν. Αὐτὸ τὸ χρέος τὸ ἱερὸ καὶ ἀπαραβίαστο δὲν ἐπέτρεπε στὴν Ἑλλάδα νὰ περιορίσει ἢ νὰ σμικρύνει καὶ στὸ ἐλάχιστο τὰ ὅρια τῆς χώρας της. Ἂν τὰ ὠμὰ συμφέροντα τῶν ἰσχυρότερων χωρῶν τὴν ἀναγκάσουν νὰ σιγήσει αὐτὸ τὸ χρέος, τότε οἱ Ἕλληνες θὰ ἔχουν δικαίωμα νὰ ἀναρωτηθοῦν: Ἄραγε οἱ μεσίτριες Δυνάμεις φθάνουν στὸ σημεῖο νὰ ἀναγκάσουν τοὺς Ἕλληνες νὰ ἐγκαταλείψουν τοὺς ὁμογενεῖς
ἀδελφούς τους στὸν βάρβαρο ὀθωμανικὸ ζυγό;..... Οἱ προστάτριες Δυνάμεις, ὅσο καὶ ἂν θέλουν νὰ σταματήσουν τὸν πόλεμο, σύντομα θὰκαταλάβουν ὅτι ἡ εἰρήνευση τῆς Ἀνατολῆς δὲν θὰ μπορέσει ποτὲ νὰ γίνει στερεὰ καὶ διαρκῆς, ἂν δὲν στηρίζεται στὴ βάση τῆς γεωγραφικῆς δικαιοσύνης, καὶ ἂς μὴ νομίζουν ὅτι εἶναι δυνατὸν νὰ πραγματοποιηθεῖ μονάχα μὲ τὴ δύναμη τῶν διαπραγματεύσεων!..... Ἡ Τουρκία δὲν γνώριζε καὶ δὲν θὰ γνωρίσει ποτὲ τὴ γλώσσα τῶν διαπραγματεύσεων. Μονάχα μὲ τὴ δύναμη τῶν ὅπλων θὰ μποροῦσε νὰ πεισθεῖ...»

 

Α΄ : Ἀπρίλιος 1827: Ἡ Ἐθνοσυνέλευση τῆς Τροιζήνας ἀναγκάζεται ὑπὸ τὴν πίεση τῆς κατάστασης νὰ συμφωνήσει. Ἀναθέτει τὴ διακυβέρνηση τῆς Ἑλλάδος στὸν Καποδίστρια.

Β΄ : Ἰούλιος 1827: Ἐνῶ ἡ κατάσταση στὴν Πελοπόννησο εἶναι δραματική,  οἱ Ἄγγλοι ἔχοντας ἄθελά τους παρασύρει τοὺς Γάλλους καὶ τοὺς Ρώσους γέρνουν τὴν πλάστιγγα ὑπὲρ τῶν Ἑλλήνων. Ὑπογράφεται τὸ Πρωτόκολο τοῦ Λονδίνου ἀπὸ τοὺς 3 ποὺ συμφωνοῦν νὰ ἐπιβάλλουν ἀνακωχὴ στὴν Τουρκία χωρὶς κήρυξη πολέμου. Στόχος τους ἡ δημιουργία ἐξαρτημένου ἑλληνικοῦ κράτους.


Α΄ : Ὀκτώβριος 1827: Ὁ τουρκοαιγυπτιακὸς στόλος καταστρέφεται στὸ Ναβαρίνο ἀπὸ τὸ στόλο τῶν 3 ἐγγυήτριων δυνάμεων τῆς ἑλληνικῆς
ἀνεξαρτησίας: Ἄγγλων, Γάλλων καὶ Ρώσων.

Β΄ : ΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΡΩΞΑΝΔΡΑΣ ΣΤΟΥΡΤΖΑ ΣΤΟΝ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ, Παραλαβή: Ἀνκώνα, Δεκέμβριος 1827  

Ἡ Ρωξάνδρα βάζει στὸ κασετόφωνο τὴ σονάτα τοῦ ἀποχαιρετισμοῦ [Beethoven - L'Absence (Piano Sonata 'Les Adieux') ]. Ἀκούει γιὰ λίγο περιμένοντας τὴν ἀπόλυτη ἡσυχία, χαμηλώνει λίγο τὴν ἔνταση καὶ διαβάζει

 Ὅλα τὰ τελευταῖα γράμματά σας, ἀγαπητέ μου, ἔχουν πλημμυρίσει καὶ τὴν δική μου καρδιὰ ἀπὸ τὰ τόσα ἀντίθετα συναισθήματα ποὺ πλημμυρίζουν καὶ τὴν δική σας: Τὸ συναίσθημα τῆς χαρᾶς καὶ τῆς ἱκανοποιήσεως γιὰ τὴν τιμητικὴ γιὰ τὴν Πατρίδα μας πρόσκλησή της νὰ γίνετε ὁ ἀρχηγός της καὶ ὁ σωτήρας της. Τὸ ξαναγράφω: Ἡ πρόσκληση πού σας ἔγινε τιμᾶ τὴν Ἑλλάδα, γιατί ἀνεγνώρισε τὴν σπάνια ἀξία σας, τὴ μοναδικὴ στὸν κόσμο, τὴν μυθικὴ προσωπικότητά σας, τὸν ἀκέραιο χαρακτήρα σας, τὶς ἀσύγκριτες ἱκανότητές σας… Τὰ συναισθήματα τῆς δικαιολογημένης πικρίας καὶ ἀγανακτήσεώς σας γιὰ τὴ στάση τῶν Ἄγγλων - καὶ γιατί ὄχι καὶ τῶν Γάλλων πολιτικῶν - τὰ συμμερίζομαι καὶ ἐγώ. Ἀγαπητέ μου, πότε θὰ πεισθεῖτε ὅτι εἶσθε μία σπάνια περίπτωση Ἀνθρώπου καὶ Διπλωμάτη καὶ Πολιτικοῦ, ποὺ ὅλοι οἱ ἄλλοι ὠχριοῦν μπροστά σας καὶ τρέμουν, ἐπειδὴ γνωρίζουν πόσον ἱκανὸς εἶσθε νὰ μεγαλώσετε τὴν Πατρίδα μας καὶ νὰ τὴν κάνετε ἕνα ἐντελῶς ἐλεύθερο καὶ ἀνεξάρτητο κράτος; Ὅτι ἔχετε ὅλη τὴ δύναμη καὶ τὴ θέληση νὰ ἀποδεσμεύσετε τὴν Ἑλλάδα καὶ νὰ τὴν ἀπαλλάξετε ἀπὸ τὸν νέο κίνδυνο ποῦ τὴν ἀπειλεῖ; Τὴν δική τους «προστασία»; Μὲ αὐτὲς τὶς πραγματικότητες, πῶς θὰ ἦταν δυνατὸν νὰ σᾶς ἀγαποῦν; Πῶς θὰ ἦταν δυνατὸν νὰ μή σας μισοῦν; Καὶ πὼς θὰ ἦταν δυνατὸν νὰ μὴ μισοῦν καὶ τὴν Ἑλλάδα μας, τὴν Πατρίδα μας; Τὸ ἀντίθετο θὰ μὲ ξάφνιαζε….Τὸ τρίτο ὅμως συναίσθημα εἶναι ἐκεῖνο ποὺ ἔχει ξεχειλίσει τὴν καρδιά μου ἀπὸ πόνο, ἀπὸ ἀγωνία, ἀπὸ φόβο, ἀπὸ ἀπελπισία, ποὺ ὑγραίνουν διαρκῶς τὰ μάτια μου, ποὺ τὰ σκοτεινιάζουν. Γιατί τόσα κακὰ προαισθήματα γιὰ τὰ ὅσα σας περιμένουν; Γιατί μου γράφετε γιὰ τὸν Γολγοθὰ ποῦ πρέπει μονάχος νὰ ἀνεβεῖτε, χωρὶς κανένα συμπαραστάτη; Γιατί μου γράφετε γιὰ ἕνα σταυρὸ μαρτυρίου, ποῦ μονάχος σας πρέπει νὰ σηκώσετε; Γιατί μου γράφετε ὅτι εἶσθε ἀποφασισμένος νὰ σηκώσετε καὶ τὸν σταυρὸ τοῦ μαρτυρίου σας καὶ τὴ μοναχικὴ πορεία πρὸς τὸν λόφο τοῦ Γολγοθὰ νὰ τὴν ἀνεβεῖτε καὶ αὐτὴν μονάχος σας;...Ὄχι, Θεέ μου! Δὲν θὰ τὸ ἀνθέξω αὐτό. Γονατίζω συχνὰ μπροστὰ στὴν ὄμορφη καὶ ἀνεκτίμητη εἰκόνα τῆς Παναγίας, πού μου χαρίσατε γιὰ νὰ μὲ φυλάει, γιὰ νὰ μὲ προστατεύει. Καὶ τὴν παρακαλῶ, μὲ θρῆνο καρδιᾶς καὶ ψυχῆς, νὰ εἶναι Ἐκείνη πάντοτε κοντά σας στὴν μοναχικὴ πορεία σας. Νὰ σᾶς προστατεύει ἀπὸ ὅλους τους κινδύνους καὶ τὶς περιπέτειες, ποὺ ξεύρω ὅτι θὰ ἀντιμετωπίζετε καθημερινά. Τὴν παρακαλῶ νὰ σᾶς ὁπλίζει μὲ δύναμη. Πιὸ μεγάλη ἀπὸ αὐτὴν πού σας ἔχει προικίσει ὁ Θεός….Ἔπειτα πηγαίνω καὶ κάθομαι, ὅπως σας ἔγραψα καὶ ἄλλοτε, μπροστὰ στὴν τόσο ἐκφραστικὴ προσωπογραφία σας, πού μας χαρίσατε. Κρίμα ποὺ δὲν μπορεῖτε νὰ ἀκούσετε ὅσα σας λέω, ὅσα συζητῶ μαζί σας... Λοιπόν, δὲν θὰ εἶσθε ποτὲ μονάχος σας ὅπου καὶ ἂν χρειασθεῖ νὰ πᾶτε, ὅπου καὶ ἄν σας καλέσει τὸ πρὸς τὴν Πατρίδα μας ὑπέρτατον Χρέος, ὅπως μου γράφετε. Θὰ εἶμαι μὲ τὴν καρδιὰ καὶ τὴν ψυχὴ πάντοτε κοντά σας. Θεέ μου, γιατί νὰ μὴν εἶμαι καὶ ἀληθινὰ κοντά σας; Γιατί, Θεέ μου;»Θὰ εἶμαι κοντά σας ὅταν θὰ διασχίζετε τὰ ἐρείπια τῆς Πατρίδας μας.Ὅταν θὰ ἀκοῦτε τὶς παρακλήσεις τοῦ δυστυχισμένου ἑλληνικοῦ λαοῦ. Ὅταν θὰ δακρύζετε ἀκούγοντας τὸ κλάμα τῶν πεινασμένων παιδιῶν. Ὅταν θὰ ἀντιμετωπίζετε τὶς τεράστιες δυσκολίες ἀπὸ τοὺς κοτζαμπάσηδες καὶ τοὺς καραβοκυραίους. Ὅταν θὰ δίνετε μάχες μὲ τὶς ἀντιδράσεις τοῦ Ἄγγλου καὶ τοῦ Γάλλου πρέσβη. Ὄχι τοῦ Ρώσου. Ὅταν θὰ σᾶς κυκλώνουν ἀπειλητικὰ τὰ μύρια προβλήματα, ἀπὸ τὰ ὅποια θὰ εἶναι γεμάτες ὅλες οἱ ὧρες τῆς ἡμέρας καὶ τῆς νύχτας τῆς ζωῆς σας. Θὰ εἶμαι πάντα κοντά σας. »Ἐκεῖ ὅμως ποὺ δὲν θὰ εἶμαι κοντά σας, ποὺ δὲν θὰ σᾶς ἀκολουθήσω, εἶναι στὴν μαρτυρικὴ πορεία σας πρὸς τὸν Γολγοθά. Δὲν θὰ εἶμαι κοντά σας, ὅταν μονάχος σας θὰ σηκώνετε τὸν σταυρὸ τοῦ δικοῦ σας μαρτυρίου, ὅπως μου γράφετε. Δὲν θὰ εἶμαι κοντά σας, ἁπλούστατα, γιατί δὲν θὰ σᾶς ἀφήσω νὰ βαδίσετε ποτὲ αὐτὸν τὸν δρόμο πρὸς τὸν Γολγοθά... Καὶ δὲν θὰ σηκώσετε ποτέ, μὰ ποτέ, Θεέ μου, ἕναν σταυρό.

ἀνεβαίνει σιγὰ - σιγὰ ἡ ἔνταση τῆς μουσικῆς

.....Θυμᾶμαι τὴ συνάντησή μας 13 χρόνια πρίν, στὴ Βιέννη, ὅταν ὡς πρώτη κυρία τῶν Τιμῶν, συνόδευα τὴν αὐτοκράτειρα, σύζυγο τοῦ Τσάρου. Θυμᾶμαι τὴν ἡμέρα πού μου δώσατε τὸ δαχτυλίδι, σύμβολο ψυχῆς καὶ βασάνου. Μοῦ εἴχατε ζητήσει νὰ τὸ φορῶ πάντα, πράγμα ποὺ φυσικὰ ἔκανα. Ἦταν τότε ποὺ ὁ Τσάρος σας προήγαγε σὲ ὑπουργό του. Ἦταν τότε πού μου εἴπατε ὅτι τὸν δρόμο τῆς προσφορᾶς καὶ τῆς θυσίας πρὸς τὴν Πατρίδα ἔπρεπε νὰ τὸν βαδίσετε μόνος. Γνωρίζω ὅτι δὲν θέλατε νὰ δημιουργήσετε τὸ παραμικρὸ ἐμπόδιο στὸν ἀγώνα φέρνοντας σὲ δύσκολη θέση τὸν Αὐτοκράτορα μὲ τὴ σύζυγό του. Ἰωάννη, δὲν ξέχασα ποτέ, τὸν ὅρκο ποὺ κάναμε μαζὶ ἐκείνη τὴν ὀδυνηρὴ μέρα τῆς ζωῆς μας: ὅτι θὰ ἀφιερώσουμε τὴ ζωή μας στὴ μόρφωση τῶν Ἑλληνοπαίδων καὶ στὴν ἀπελευθέρωση τῆς Πατρίδας μας, τῆς Ἑλλάδος… Τήρησα τὴν οὐσία του. Ἡ ἀθέτησή μου ἦταν ἀναγκαστική. Τὸ γνωρίζετε. Ἦταν ἀκόμα μιὰ θυσία γιὰ σᾶς. Ἂν δὲν δεχόμουν νὰ παντρευτῶ τὸν ἐξάδελφο τῆς αὐτοκράτειρας, τὸν Αὐστριακὸ κόμη Edling, θὰ σᾶς προκαλοῦσα προβλήματα στὸ ὕψιστο καὶ ὑπεύθυνο ἀξίωμα πού σας πρόσφερε ὁ Τσάρος. Θυμᾶμαι ἀκόμα πὼς ξεπεράσατε δυσκολίες ἀνυπέρβλητες στὸ Λάιμπαχ τὸ 1821 μέσα στὸ ἀπόλυτα ἐχθρικὸ περιβάλλον καὶ τὴν ἀρνητικὴ συγκυρία γιὰ τὴν Πατρίδα μας….Θὰ πηγαίνω κάθε ἡμέρα στὸν μικρὸ ναό, ποὺ ἔχω ἀνεγείρει στὴν ἀπέραντη ἔκταση ποὺ μὲ συντροφεύει καὶ στὴ δική μου μοναξιά, καὶ τὸν ἔχω ἀφιερώσει συμβολικὰ στὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Θὰ κλείνω τὶς πόρτες καὶ ἐντελῶς μονάχη μου θὰ φωνάζω μὲ ὅλη τὴ δύναμη τῆς ψυχῆς μου, στὸν ἀναστημένο Χριστό μας, νὰ μὴν ἀφήσει τοὺς δαίμονες τοῦ μίσους καὶ τῆς κακίας νὰ σᾶς χαράξουν δρόμους ποὺ ὁδηγοῦν σὲ κάποιον Γολγοθά. Νὰ μὴν χρειαστεῖ ποτὲ νὰ σηκώσετε ἕναν σταυρό... Θὰ μὲ ἀκούσει. Τὸ πιστεύω. Οἱ κραυγές μου θὰ τὸν συγκλονίσουν... Χαίρετε, ἀγαπητέ μου, Πρόεδρε τῆς Πατρίδας μας. Καλό σας ταξίδι. Καὶ μὴν ξεχνᾶτε ὅτι θὰ εἶμαι γιὰ πάντα κοντά σας. Θὰ χτίσουμε μαζὶ κάποια ἡμέρα ἕνα ὡραῖο σπίτι γιὰ τὶς Ἑλληνοποῦλες ποὺ ἔχασαν τοὺςγονεῖς τους. Καὶ τότε θὰ εἶμαι ὄχι μονάχα μὲ τὴν καρδιὰ καὶ τὴ σκέψη κοντά σας, ἀλλὰ καὶ στὴν πραγματικότητα... Μὴ μὲ ξεχάσετε ποτέ. Ἐγὼ δὲν σᾶς ξεχνῶ οὔτε στιγμή... Καλό σας ταξίδι στὴν Πατρίδα μας. Στὴν Ἑλλάδα μας...» 

  Παιζει γιὰ λίγο ἡ μουσικὴ σὲ κρεσέντο.

Οἱ διαγγελεῖς διακόπτουν τὴν μουσικὴ μὲ δυνατὰ χτυπήματα

 Α΄ : Ἰανουάριος 1828: Ἄφιξη τοῦ Καποδίστρια στὴν Ἑλλάδα.Ἡ Ἀγγλία ποὺ πρόθυμα ἔδωσε δάνειο στὸν Κουντουριώτη καὶ τὸν Μαυροκορδάτο, ἀρνήθηκε ἀπὸ τὸ 1827 ὡς τὸ τέλος νὰ δώσει δάνειο στὸν Καποδίστρια.

Β΄ : Μετὰ τὴ συνθήκη τῆς Ἀδριανούπολης (1830) καὶ τὴ διάσκεψη τοῦ Λονδίνου (1831) ποὺ ὅριζαν τὰ σύνορα τοῦ Ἑλληνικοῦ κράτους οἱ
ἀντικαποδιστριακοὶ ἐμποδίζουν τοὺς Τούρκους νὰ φύγουν ἀπὸ τὴν Ἔυβοια, γιὰ νὰ ἀποδώσουν ἀνικανότητα στὴ κυβέρνηση. Οἱ πλούσιοι Ἕλληνες ἀπαιτοῦν τὴ διατήρηση τοῦ παλιοῦ καθεστῶτος. Εἰσπράττουν φόρους ἀπὸ τὶς περιοχὲς τοὺς οἰκεία βουλήση καὶ δὲν ἀποδίδουν εἰσφορὲς πρὸς τὸ κρατικὸ ταμεῖο.

Α΄ : Παρὰ τὴν οἰκονομικὴ βοήθεια ποὺ συγκέντρωσε καὶ ἔφερε μαζί του ὁ Καποδίστριας, γυρίζοντας καὶ κινητοποιώντας ἕλληνες καὶ φιλέλληνες τῆς Εὐρώπης, τὰ χρήματα δὲν φτάνουν. Ὑποθηκεύει ὅλη τὴν ἀκίνητη περιουσία τοῦ (τῆς Κέρκυρας) στὸν Λάζαρο Κουντουριώτη
ἀντὶ 10.000 ταλήρων. Παρακινεῖ τοὺς Ἕλληνες νὰ τοποθετήσουν χρήματα στὴν Ἐθνικὴ Τράπεζα ποὺ ἱδρύει, ὅμως κοτζαμπάσηδες καὶ καραβοκύρηδες δὲν ἀνταποκρίνονται.

Β΄ : Φεβρουάριος 1831: ἡ Μάνη τῶν Μαυρομιχαλαίων κηρύσσει τὴν ἐπανάσταση στὸν Καποδίστρια.

Α΄ : Μάιος 1831: ἡ Ὕδρα τῶν καραβοκύρηδων ἐπαναστατεῖ, χρησιμοποιώντας ὡς πρόφαση τὴν ἀπαίτηση συντάγματος. Πλοῖα ὑδραίικα, σπετσιώτικα, συριανὰ ὑψώνουν καὶ πάλι ἀγγλικὲς καὶ γαλλικὲς σημαῖες.

Β΄ : Ἰούλιος 1831: Μετὰ ἀπὸ ἑλληνοελληνικὴ ναυμαχία στὸν Πόρο, ὁ Μιαούλης ὑποστηρίζοντας τὰ οἰκονομικᾶ συμφέροντα τῶν Κουντουριώτηδων, τὶς πολιτικὲς φιλοδοξίες τοῦ Κωλέττη καὶ τοῦ Μαυροκορδάτου συλλαμβάνει αἰχμάλωτο τὸν ἀρχηγὸ τοῦ κυβερνητικοῦ στόλου, Κανάρη.

Α΄ : 1η Αὐγούστου 1831: τὸ καλύτερο πολεμικὸ πλοῖο ἡ φρεγάτα ἡ ΕΛΛΑΣ ἀνατινάσσεται ἀπὸ χέρια ἑλληνικά. Η «ΕΛΛΑΣ» φλέγεται χάριν συμφερόντων… ἑλληνικῶν!

Β΄ : (δυνατά) 27 Σεπτεμβρίου 1831: (σιγά) Δολοφονία τοῦ Καποδίστρια στὸ Ναύπλιο.   

Α΄ : Ὁ φάκελος τῆς δολοφονίας ἀκόμα παραμένει κλειστός,
(φέρνει τὸ χέρι τοῦ στὸ στόμα σὰν νὰ θέλει νὰ πεῖ μυστικὸ καὶ χαμηλώνει τὴν ἔνταση τῆς φωνῆς)
«ἄκρως ἀπόρρητος» στὰ ἀρχεῖα τοῦ Ἀγγλικοῦ Ὑπουργείου ἐξωτερικῶν.

 Στο κασετόφωνο ἀτάκα:.Marin Marais - Tombeau pour Monsieur de Sainte-Colombe

 Μ.Τ:  Οἱ Ἕλληνες προτίμησαν τὸν Τσόρτς ἀπὸ τὸν Κολοκοτρώνη, τὸν Κόχραν ἀπὸ τὸν Κανάρη, τὸν Ὄθωνα ἀπὸ τὸν Καποδίστρια. Ὁ Αὐστριακὸς Ὑπουργὸς Ἐξωτερικῶν Μέττερνιχ, φανατικὸς ὑποστηρικτὴς τῆς ἀπολυταρχίας, ὁρκισμένος ἐχθρός του Καποδίστρια, φοβόταν τὶς φιλελεύθερες, δημοκρατικές του ἀπόψεις καὶ τὴ διπλωματικὴ δεινότητά του νὰ τὶς ἐπιτυγχάνει. Οἱ Ἄγγλοι πολιτικοί, τὸ ἴδιο. Οἱ Ἕλληνες κατηγόρησαν τὸν Καποδίστρια γιὰ τυραννία, ἀναποτελσματικότητα, μεροληψία καὶ τελικά, τυφλωμένοι ἀπὸ τὰ μίση, τὸν σκότωσαν. Σκότωσαν αὐτὸν ποὺ πάλεψε ὅσο κανεὶς γιὰ παιδεία ἑλληνική, ἀνεξάρτητο κράτος, κράτος δικαίου. Ἦταν μισέλληνες οἱ Ἕλληνες; Σίγουρα ἦταν ἀρχομανεῖς, δὲν διέθεταν ἐμπειρία κρατικῆς ὀργάνωσης καὶ βρίσκονταν τότε στὰ πρῶτα στάδια ταξικῶν συγκρούσεων. Γιὰ πιὸ λόγο ὅμως ἀνέχονταν ξένους ἐκεῖ ποῦ δὲν ἀνέχονταν Ἕλληνες; Πόσα χρόνια Βαυαροκρατία, Ἀγγλοκρατία, Γαλλοτραφὴ παιδεία ἔπρεπε ν’ ἀντέξει ἡ Ἑλλάδα γιὰ νὰ μπορέσει μὲ θάρρος νὰ δεῖ τὶς ρίζες της; Γιὰ πόσα χρόνια θὰ ἀντικαθιστοῦσε ὅ,τι ἑλληνικὸ μὲ τὸ ἀντίστοιχο εὐρωπαϊκόν; Πόσα χρόνια ἔμελλε νὰ ψάχνει τὴ γλώσσα της; Πόσα χρόνια θὰ περνοῦσαν γιὰ ν' ἀποκαταστήσει τὴ μουσική της καὶ τὸ μπουζούκι; 

Κολοκοτρώνης: Ἡ ἀρχηγία ἐνὸς στρατεύματος ἑλληνικοῦ ἦτον μιὰ τυραννία, διατὶ ἔκαμνε καὶ τὸν ἀρχηγό, καὶ τὸν κριτή, καὶ τὸν φροντιστή, καὶ νὰ τοῦ φεύγουν κάθε ἡμέρα καὶ πάλιν νὰ ἔρχωνται, νὰ βαστάει ἕνα στρατόπεδον μὲ ψέματα, μὲ κολακεῖες, μὲ παραμύθια, νὰ τοῦ λείπουν ζωοτροφίαις καὶ πολεμοφόδια, καὶ νὰ μὴν ἀκοῦν καὶ νὰ φωνάζει ὁ ἀρχηγός. Ἐνῶ εἰς τὴν Εὐρώπην ὁ ἀρχιστράτηγος διατάττει τοὺς στρατηγούς, ὁ στρατηγοὶ τοὺς συνταγματάρχαις, καὶ οὕτω καθεξῆς. Ἔκανε τὸ σχέδιό του καὶ ξεμπέρδευε. Νὰ μοῦ δώσει ὁ Οὐέλλιγκτων 40.000 στράτευμα τὸ ἐδιοικοῦσα, ἀλλ' αὐτουνοῦ νὰ τοῦ δώσουν 500 Ἕλληνας δὲν ἠμποροῦσε οὔτε μία ὥρα νὰ τοὺς διοικήση. Κάθε Ἕλληνας εἶχε τὰ καπρίτσια του, τὸ θεό του, καὶ ἔπρεπε νὰ κάμη κανεὶς δουλειὰ μὲ αὐτοῦ, ἄλλον νὰ φοβερίζη, ἄλλον νὰ κολακεύη, κατὰ τοὺς
ἀνθρώπους. 



Α΄.Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου
Θ΄.Τελευταῖον Κύριοι!



Ι΄. Λείπει εις την Ευρώπην

Διαγγελέας Β’ : Τερτσέτης Γεώργιος  (Ζάκυνθος 1800 - Ἀθήνα 1880) Δικαστής, ἱστορικὸς καὶ ποιητῆς. Διώκεται ἀπὸ τὴν ἀντιβασιλεία γιὰ τὴν ἄρνησή του νὰ ὑπογράψη τὴν θανατικὴ καταδίκη τοῦ Κολοκοτρώνη 

Διαγγελέας A΄: Στὸν Τερτσέτη ὁ Κολοκοτρώνης ὑπαγόρευσε τὰ περίφημα ἀπομνημονεύματά του.

Διαγγελέας Β΄: Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν Ἀπολογία τοῦ Τερτσέτη

 Ο Τερτσέτης μπαίνει βιαστικὰ μὲ τὸ φορητὸ νὰ παίζει τὸν «Παθενώνα» γιὰ πιάνο τοῦ Παύλου Καρρέρ,
ἀφοῦ καθήσει χαμηλώνει τὴ μουσικὴ ἀρκετὰ καὶ συνεχίζει.

 Τερτσέτης: Συγχωρήσατέ μου, κύριοι Δικασταί, νὰ εἰπῶ ἐγὼ ἀληθῶς τί ἦτον τὸ φέρσιμό μας εἰς τὴν 26 Μαΐου καὶ κόπτω τὸν δεσμὸν μὲ τὴν μακεδονικὴν μάχαιραν καὶ λέγω: Τὸ ἔργον  μας εκείνης της ημερας ἦτον τὸ νομιμότατο σχόλιον τῆς Ἐπαναστάσεως καὶ ἡ ὡραιότατη ἡμέρα τῆς Βασιλείας. Τί ἦτον ἡ Ἐπανάστασίς μας! Ἦτον ἄλλο παρὰ μία ὁρμὴ πρὸς τὸν πολιτισμόν, πόθος νὰ χαροῦμεν τοὺς καρπούς του; Καὶ τί ἄλλο ἦτον ἡ μὴ ὑπογραφή μας; Ἀλλά, διὰ νὰ ἱστορήσω καλύτερα τὸν στοχασμόν μου, ἀκούσατε:  Ὀλίγον μακρὰν ἀπὸ τὴν περιβόητον νῆσον τῆς Ὕδρας εἶναι νησίδιον ὅπου λέγουν ὅτι ἐτάφη ὁ Δημοσθένης. Ἐκεῖ, εἶναι τρεῖς χρόνοι, εὑρισκόμενος Ἄγγλος τὶς περιη­γητὴς εἶπε πρὸς ἄνδρα χωρικόν: «Νὰ ἤξευρες ἐδῶ τί ἄνθρωπος κοιμᾶται...» Ὁ χωρικὸς ἀποκρίνεται: «Δὲν εἶναι ἐδῶ, λείπει». —«Ποῦ λείπει; Πῶς δὲν εἶναι ἐδῶ;» λέγει ὁ Ἄγγλος. —«Λείπει εἰς τὴν Εὐρώπην», ἀπεκρίθη ὁ χωρικός, «καὶ μέραν μὲ τὴν ἡμέραν τὸν περιμένομεν». Ἐννοοῦσε νὰ εἰπεῖ μ' αὐτὰ τὰ λόγια ὁ χωρικός, ὅτι ἐγνώριζε ποὶος ἦτον ἐκεῖ θαμμένος· ἐγνώριζεν, ὅτι ἀπὸ τοὺς προγόνους μας ἐφωτίσθησαν οἱ Εὐρωπαῖοι· ἐγνώριζεν, ὅτι ἀπὸ αὐτοὺς τώρα περιμένομεν σοφίαν καὶ δικαιοσύνη· καὶ ὅτι δι' αὐτὰ τὰ ἀγαθὰ ἀγωνίσθησαν τὰ τέκνα τῶν Ἑλληνίδων μητέρων.  Ἀπὸ τὴν ἀπόκρισιν τοῦ χωρικοῦ ἀνδρὸς ἐξάγεται ἡ συνείδησις τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους, ὅταν ἐμβῆκεν εἰς τὰ δάκρυα τοῦ πολέμου. Ἡ συνείδησίς του! ἤγουν ἡ δίψα τοῦ πολιτισμοῦ. Καὶ τί βεβαιότερον, τί ὑστερότερον, τί τελειότερον, μᾶς ἔρχεται ἀπὸ τὴν καλὴν Εὐρώπην, ὅσον νὰ μὴ θανατώνωμεν ἀνθρώπους, χωρὶς νομικωτάτην ἀπόδειξιν τοῦ ἐγκλήματος; Χωρὶς τὴν ἀκριβῆ προσαρμογὴν τῶν σωζόμενων τύπων τοῦ Κράτους; Τὸ οὐσιωδέστερον μανθάνομεν ἀπὸ τὴν σοφία τῶν παλαιών Ἑλλήνων..

βαθμιαία ἀνεβαίνει μὲ πολλὴ προσοχὴ ἡ μουσικὴ

Τί ζωηρότερα ἐπικυρώνει ἡ νέα Εὐρώπη, ὅσον νὰ μὴν ψηφοῦμεν οὔτε ζωήν, οὔτε ὁποιαδήποτε ἀγαθά της γῆς διὰ τὸ δίκαιον καὶ διὰ τὴν ἀλήθεια; Καὶ ἠμεῖς ὀποσοῦν ἀναθρεμένοι εἰς ἐκεῖνα τὰ μαθήματα τώρα εἰς τὸν κατήφορον τῆς ἡλικίας μας, δυνάμεθα νὰ τὰ ἀρνηθῶμεν; Νὰ τὰ προδώσωμεν; Ἠμεῖς, κύριοι Δικασταί, ποῦ εἴδαμε χθὲς τὸν ψαρὰ τὸν Μισολογγίτην, τὸν χονδροειδῆ τὸν Σπετσιώτην νὰ πολεμοῦν σὰν ὁ Λεωνίδας, νὰ ἀποθνήσκουν σὰν ὁ Σωκράτης!; (...)

Τὸ κρεσέντο τοῦ Τερτσέτη καὶ τῆς μουσικῆς διακόπτεται ἀπὸ τὰ δυνατὰ χτυπήματα του Διαγγελέα


Α΄.Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου
Θ΄.Τελευταῖον Κύριοι!


ΙΑ΄. Ο Λόγος στην Πνύκα

Διαγγελέας Β’: Στὶς 7 τοῦ Ὀχτώβρη τοῦ 1838 ὁ Γέρος πῆγε στὸ γυμνάσιο τῆς Ἀθήνας. Κάθισε φρόνιμα στὴν ἄκρη καὶ γιὰ μιάμιση ὥρα ἄκουγε τὸν Γεννάδιο νὰ κάνει μάθημα στὰ παιδιά. Ὅταν ὁ σοφὸς ἐκεῖνος δάσκαλος τέλειωσε, ὁ Κολοκοτρώνης εἶπε πὼς θὰ 'θελε κι αὐτὸς νὰ τοὺς μίλαγε. Συμφώνησαν λοιπὸν τὴν ἄλλη μέρα, ποὺ ἤτανε τῶν Ἁγίων Ἀσωμάτων, νὰ πάει ὁ Γεννάδιος ὅλους τους μαθητὲς καὶ τοὺς δάσκαλους στὴν Πνύκα, ὅπου θὰ 'ρχόταν κι ὁ Γέρος. Ἀπὸ τὰ παιδιὰ τὸ μάθανε καὶ πολλοὶ ἄλλοι Ἀθηναῖοι καὶ τρέξανε κι αὐτοὶ νὰ τὸν ἀκούσουν.

  Ο Κολοκοτρώνης σηκώνεται ὄρθιος κι’ ἀρχίζει νὰ μιλᾶ:

 Κολοκοτρώνης :  «Παιδιά μου! Εἰς τὸν τόπον τοῦτο, ὀποῦ ἐγὼ πατῶ σήμερα, ἐπατοῦσαν καὶ ἐδημιουργοῦσαν τὸν παλαιὸ καιρὸ ἄνδρες σοφοὶ καὶ ἄνδρες μὲ τοὺς ὁποίους δὲν εἶμαι ἄξιος νὰ συγκριθῶ, καὶ οὔτε νὰ φθάσω τὰ ἴχνη τῶν. Ἐγὼ ἐπιθυμοῦσα νὰ σᾶς ἰδῶ, παιδιά μου, εἰς τὴν μεγάλη δόξα τῶν προπατόρων μας, καὶ ἔρχομαι νὰ σᾶς εἰπῶ, ὅσα εἰς τὸν καιρὸ τοῦ ἀγῶνος μας, καὶ πρὸ αὐτοῦ καὶ ὕστερα ἀπ' αὐτόν, ὁ ἴδιος ἐπάρατηρησα, καὶ ἀπ' αὐτὰ νὰ κάμομε συμπερασμοὺς καὶ διὰ τὴν μέλλουσαν εὐτυχίαν σας, μολονότι ὁ Θεὸς μόνος ἠξεύρει τὰ μέλλοντα. Καὶ διὰ τοὺς παλαιοὺς Ἕλληνας, ὁποίας γνώσεις εἶχαν καὶ ποὶα δόξα καὶ τιμὴν ἔχαιραν κοντὰ εἰς τὰ ἄλλα ἔθνη τοῦ καιροῦ τῶν, ὁποίους ἥρωας στρατηγούς, πολιτικοὺς εἶχαν, διὰ ταῦτα σας λέγουν καθ' ἡμέραν οἱ διδάσκαλοί σας καὶ οἱ πεπαιδευμένοι μας. Ἐγὼ δὲν εἶμαι ἀρκετός. Σᾶς λέγω μόνον πὼς ἦτον σοφοί, καὶ ἀπὸ ἐδῶ ἐπῆραν καὶ ἐδανείσθησαν τὰ ἄλλα ἔθνη τὴν σοφίαν τῶν (...) »Οἱ παλαιοὶ Ἕλληνες, οἱ πρόγονοί μας, ἔπεσαν εἰς τὴν διχόνοια καὶ ἐτρώγονταν μεταξύ τους, καὶ ἔτσι ἔλαβαν καιρὸ πρῶτα οἱ Ρωμαῖοι, ἔπειτα ἄλλοι βάρβαροι, καὶ τοὺς ὑπόταξαν. Ὕστερα ἦλθαν καὶ οἱ Μουσουλμάνοι καὶ ἔκαμαν ὅ,τι ἠμποροῦσαν, διὰ νὰ ἀλλάξει ὁ λαὸς τὴν πίστιν του. Ἔκοψαν γλῶσσες εἰς πολλοὺς ἀνθρώπους, ἀλλ' ἐστάθη ἀδύνατο νὰ τὸ κατορθώσουν. Τὸν ἕναν ἔκοπταν, ὁ ἄλλος τὸ Σταυρὸ τοῦ ἔκαμε. Σὰν εἶδε τοῦτο ὁ Σουλτάνος, διόρισε ἕναν Βιτσερὲ (Ἀντιβασιλέα), ἕναν Πατριάρχη καὶ τοῦ ἔδωσε τὴν ἐξουσία τῆς ἐκκλησίας. Αὐτὸς καὶ ὁ λοιπὸς κλῆρος ἔκαμαν ὅ,τι τοὺς ἔλεγε ὁ Σουλτάνος. Ὕστερον ἔγιναν οἱ Κοτζαμπασῆδες (προεστοί) εἰς ὅλα τὰ μέρη. Ἡ τρίτη τάξις, οἱ ἔμποροι, καὶ οἱ προκομμένοι, τὸ καλύτερο μέρος τῶν πολιτῶν, μὴν ὑποφέ­ροντες τὸν ζυγό, ἔφευγαν καὶ οἱ γραμματισμένοι ἐπῆραν καὶ ἔφυγαν ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, τὴν πατρίδα τῶν, καὶ ἔτσι ἔμεινε ὁ λαός, ὅστις στερημένος ἀπὸ τὰ μέσα τῆς προκοπῆς, ἐκατήντησεν εἰς ἀθλίαν κατάσταση, καὶ αὐτὴ αὔξαινε κάθε ἡμέρα χειρότερα· διότι, ἂν εὐρίσκετο μεταξὺ τοῦ λαοῦ κανεὶς μὲ ὀλίγην μάθηση, τὸν ἐλάμβανε ὁ κλῆρος, ὅστις ἔχαιρε προνόμια, ἢ ἐσύρετο ἀπὸ τὸν ἔμπορο τῆς Εὐρώπης ως βοηθος του,  ἤ εγινετο γραμματικος τοῦ προεστοῦ. Καὶ μερικοί, μὴν ὑποφέροντες τὴν τυραννίαν τοῦ Τούρκου καὶ βλέποντες τὲς δόξες καὶ τὲς ἡδονές, ὀποῦ ἀνελάμβαναν αὐτοί, ἄφηναν τὴν πίστην τους καὶ ἐγίνοντο Μουσουλμάνοι. Καὶ τοιουτοτρόπως κάθε ἡμέρα ὁ λαὸς ἐλίγνευε καὶ ἐπτώχαινε.»Εἰς αὐτὴν τὴν δυστυχισμένη κατάσταση μερικοὶ ἀπὸ τοὺς φυγάδες γραμματισμένους ἐμετάφραζαν καὶ ἔστελναν εἰς τὴν Ἑλλάδα βιβλία· καὶ εἰς αὐτοὺς πρέπει νὰ χρωστοῦμε εὐγνωμοσύνη, διότι εὐθὺς ὀποῦ κανένας ἄνθρωπος ἀπὸ τὸ λαὸ ἐμάνθανεν τὰ κοινὰ γράμματα, ἐδιάβαζεν αὐτὰ τὰ βιβλία, καὶ ἔβλεπε ποὶους εἴχαμε προγόνους, τί ἔκαμεν ὁ Θεμιστοκλῆς, ὁ Ἀριστείδης, καὶ ἄλλοι πολλοὶ παλαιοί μας, καὶ ἐβλέπαμε καὶ εἰς ποὶαν κατάσταση εὐρισκόμεθα τότε. Ὅθεν μας ἦλθεν εἰς τὸ νοῦ νὰ τοὺς μιμηθοῦμε, καὶ νὰ γίνομε εὐτυχέστεροι. Καὶ ἔτσι ἔγινεν καὶ ἐπροόδευσεν ἡ Ἑταιρεία.»'0ταν ἀποφασίσαμε νὰ κάμομε τὴν Ἐπανάσταση, δὲν ἐσυλλογισθήκαμε, οὔτε πόσοι εἴμεθα, οὔτε πὼς δὲν ἔχομε ἅρματα, οὔτε ὅτι οἱ Τοῦρκοι ἐβαστοῦσαν τὰ κάστρα καὶ τᾶς πόλεις, οὔτε κανένας φρόνιμός μας εἶπε "ποὺ πᾶτε ἐδῶ νὰ πολεμήσετε μὲ σιταροκάραβα βατσέλα", ἀλλά, ὡς μία βροχή, ἔπεσε εἰς ὅλους μας ἡ ἐπιθυμία τῆς ἐλευθερίας μας, καὶ  ὅλοι, και οι κληρικοί,  και οι προεστοί,  και οι καπεταναῖοι, καὶ οἱ πεπαιδευμένοι, καὶ οἱ ἔμποροι, μικροὶ καὶ μεγάλοι, ὅλοι ἐσυμφωνήσαμε εἰς αὐτὸν τὸ σκοπό, καὶ ἐκάμαμε τὴν Ἐπανάσταση.»Εἰς τὸν πρῶτο χρόνο τῆς Ἐπαναστάσεως εἴχαμε μεγάλη ὁμόνοια, καὶ ὅλοι ἐτρέχαμε σύμφωνοι. Ὁ ἕνας ἐπῆγεν εἰς τὸν πόλεμο, ὁ ἀδελφός του ἔφερνε ξύλα, ἡ γυναίκα τοῦ ἐζύμωνε, τὸ παιδὶ τοῦ ἐκουβαλοῦσε ψωμὶ καὶ μπαρουτόβολα εἰς τὸ στρατόπεδον καὶ ἐὰν αὐτὴ ἡ ὁμόνοια ἐβαστοῦσε ἀκόμη δυὸ χρόνους, ἠθέλαμε κυριεύσει καὶ τὴν Θεσσαλία καὶ  την Μακεδονία, καὶ ἴσως ἐφθάναμεν καὶ ἕως τὴν Κωνσταντινούπολη. Τόσον τρομάξαμε  τους Τούρκους, ὀποῦ ἄκουγαν Ἕλληνα καὶ ἔφευγαν χίλια μίλια μακρά. Ἑκατὸν Ἕλληνες ἔβαζαν πέντε χιλιάδες ἐμπρός, καὶ ἕνα καράβι, μίαν ἁρμάδα. Ἀλλὰ δὲν ἐβάσταξεν. Ἦλθαν μερικοὶ καὶ ἠθέλησαν νὰ γενοῦν μπαρμπέρηδες εἰς τοῦ κασίδη τὸ κεφάλι. Μᾶς πονοῦσε τὸ μπαρμπέρισμά τους. Μὰ τί νὰ κάμομε; Είχαμε και αυτουνών  τὴν ἀνάγκη. Από τότε ἤρχισεν ἡ διχόνοια, καὶ ἐχάθη ἡ πρώτη προθυμία καὶ ὁμόνοια. Καὶ ὅταν ἔλεγες τὸν Κώστα νὰ δώσει χρήματα διὰ τᾶς ἀνάγκας τοῦ ἔθνους, ἢ νὰ ὑπάγει εἰς τὸν πόλεμο, τοῦτος ἐπρόβαλε τὸν Γιάννη (...) Καὶ ἐπειδὴ εἴμεθα εἰς τέτοια κατάσταση, ἐξαιτίας τῆς διχόνοιας, μᾶς ἔπεσε ἡ Τουρκιὰ ἐπάνω μας καὶ κοντέψαμε νὰ χαθοῦμε καὶ εἰς τοὺς στερινοὺς ἑπτὰ χρόνους δὲν κατορθώσαμε μεγάλα πράγματα (...) «Παιδιά μου, νὰ μὴν ἔχετε πολυτέλεια, νὰ μὴν πηγαίνετε εἰς τοὺς καφενέδες καὶ εἰς τὰ μπιλιάρδα. Νὰ δοθεῖτε εἰς τᾶς σπουδᾶς σας, καὶ καλύτερα νὰ κοπιάσετε ὀλίγον δυὸ καὶ τρεῖς χρόνους, καὶ νὰ ζήσετε ἐλεύθεροι εἰς τὸ ἐπίλοιπό της ζωῆς σας, παρὰ νὰ περάσετε τεσσάρους πέντε χρόνους τὴ νεότητά σας, καὶ νὰ μείνετε ἀγράμματοι. Νὰ σκλαβωθεῖτε εἰς τὰ γράμματά σας. Νὰ ἀκούετε τᾶς συμβουλᾶς τῶν διδασκάλων καὶ γεροντότερων, καί, κατὰ τὴν παροιμία, μύρια ἤξευρε καὶ χίλια μάθαινε. Ἡ προκοπή σας καὶ ἡ μάθησή σας νὰ μὴν γίνει σκεπάρνι μόνο διὰ τὸ ἄτομό σας, ἀλλὰ νὰ κοιτάζει τὸ καλό της Κοινότητος, καὶ μέσα εἰς τὸ καλὸ αὐτὸ εὑρίσκεται καὶ τὸ δικό σας. Ἐγώ, παιδιά μου, κατὰ κακή μου τύχη, ἐξαιτίας τῶν περιστάσεων ἔμεινα ἀγράμματος, καὶ διὰ τοῦτο σας ζητῶ συγχώρηση, διότι δὲν ὁμιλῶ καθὼς οἱ δάσκαλοί σας. Σᾶς εἶπα ὅσα ὁ ἴδιος εἶδα, ἤκουσα καὶ ἐγνώρισα, διὰ νὰ ὠφεληθῆτε ἀπὸ τὰ
ἀπερασμένα καὶ ἀπὸ τὰ κακὰ ἀποτελέσματα τῆς διχόνοιας, τὴν ὁποίαν νὰ ἀποστρέφεσθε, καὶ νὰ ἔχετε ὁμόνοια. Ἐμᾶς, μή μας τηρᾶτε πλέον. Τὸ ἔργο μας καὶ ὁ καιρός μας ἐπέρασε. Καὶ αἳ ἡμέραι τῆς γενεᾶς, ἡ ὁποία σας ἄνοιξε τὸ δρόμο, θέλουν μετ' ὀλίγον περάσει. Τὴν ἡμέραν τῆς ζωῆς μας θέλει διαδεχθεῖ ἡ νύχτα τοῦ θανάτου μας, καθὼς τὴν ἡμέρα τῶν Ἁγίων Ἀσωμάτων θέλει διαδεχθεῖ ἡ νύχτα καὶ ἢ  αὐριανή ημερα. Εις εσάς  μένει νὰ ἰσάσετε καὶ νὰ στολίσετε τὸν τόπο, ὀποῦ ἠμεῖς ἐλευθερώσαμε».  



Α΄.Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου
Θ΄.Τελευταῖον Κύριοι!

 

ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς

Μακρυγιάννης:  Ὅσοι ἔχουν τὴν τύχη μας σήμερον εἰς τὰ χέρια τους, ὅσοι μας κυβερνοῦν, μεγάλοι καὶ μικροί, καὶ ὑπουργοὶ καὶ βουλευταί, θαρρεῖς πὼς τὸ ‘χουν σὲ δόξα, το ‘χουν σὲ τιμή, το’χουν σὲ ἰκανότη τὸ νὰ τοὺς πεῖς ὅτι ἔκλεψαν, ὅτι πρόδωσαν, ὅτι ἤφεραν τόσα κακὰ εἲς τὴν πατρίδα.. Θεωροῦνται ἄξιοι ἄνθρωποι καὶ τιμῶνται καὶ βραβεύονται. " Ὅσοι εἶναι τίμιοι κατατρέχονται ὡς ἀνάξιοί της κοινωνίας καὶ τῆς πολιτείας. Αὐτὰ δὲν τὰ λέγω ἐγὼ μοναχός, τὰ λέγει ὅλο τὸ κοινὸ καὶ οἱ ἐφημερίδες,  

Διαγγελέας Β΄: Σόλων Λέκκας ( Πηγὴ 1846- ) 

Σόλων Λέκκας : Τοῦ Κίτσου ἡ μάνα, [ἀργὸ καθιστικό] Συνοδεύεται ἀπὸ κλαρίνο καὶ λαοῦτο ποὺ παίζουν το γοργὸ τσάκισμα ποὺ στὴ συνέχεια μεσολαβεῖ καὶ ἀνάμεσα στὶς ἀφηγηματικοῦ τύπου στροφὲς.

Σόλων Λέκκας: (Ἐνδεικτικά) Καλὰ τα λές  μπάρμπα  Γιάννη, ...ἀκόμα  τὰ  ἴδια .......μιὰ φορᾶ  ἕνας.......κλπ...  

Κώστας Καμαριάρης: [σὰν Μπαρμπαγιῶργος] σχολιάζει τὸ ζήτημα τῆς ἀξιοκρατίας. Πιθανὸν ρωτάει τὸν Μακρυγιάννη γιατί τὰ λέει  αὐτὰ σὲ ὦτα μὴ ἀκουόντων στήνοντας τοῦ μιὰ  ψιλὴ βροχὴ μαζὶ μὲ τὸν Σόλωνα     

Μακρυγιάννης:  Ὅσα σημειώνω τὰ σημειώνω γιατί δὲν ὑποφέρνω νὰ βλέπω τὸ ἄδικον νὰ πνίγη τὸ δίκιον. Διὰ 'κεῖνο ἔμαθα γράμματα εἰς τὰ γεράματα καὶ κάνω αὐτὸ τὸ γράψιμον τὸ ἀπελέκητο, ὅτι δὲν εἶχα τὸν τρόπον ὄντας παιδὶ νὰ σπουδάξω. Ἤμουν φτωχὸς κι' ἔκανα τὸν ὑπερέτη καὶ τιμάρευα ἄλογα κι' ἄλλες πλῆθος δουλειὲς ἔκανα νὰ βγάλω τὸ πατρικό μου χρέος, ὁποῦ μας χρέωσαν οἱ χαραμάδες, καὶ νὰ ζήσω κ' ἐγὼ σὲ τούτην τὴν κοινωνίαν ὅσο ἔχω τ' ἀμανέτι τοῦ Θεοῦ εἰς τὸ σῶμα μου.  Ένα πράμα μόνον μὲ παρακίνησε νὰ γράψω, ὅτι τούτην τὴν πατρίδα τὴν ἔχομεν ὅλοι μαζί, καὶ σοφοὶ κι' ἀμαθεῖς καὶ πλούσιοι καὶ φτωχοὶ καὶ πολιτικοὶ καὶ στρατιωτικοὶ καὶ οἱ πλέον μικρότεροι ἄνθρωποι. Ὅσοι ἀγωνιστήκαμεν, ἀναλόγως ὁ καθείς, ἔχομεν νὰ ζήσωμεν ἐδῶ. Τὸ λοιπὸν δουλέψαμε ὅλοι μαζί, νὰ τὴν φυλάμεν κι' ὅλοι μαζὶ καὶ νὰ μὴν λέγει οὔτε ὁ δυνατὸς «ἐγώ», οὔτε ὁ ἀδύνατος. Ξέρετε πότε νὰ λέγει ὁ καθεὶς «ἐγώ»; " Ὅταν ἀγωνιστῆ μόνος του καὶ φκειάση, ἢ χαλάση», νὰ λέγη «ἐγώ». Ὅταν ὅμως ἀγωνίζονται πολλοὶ καὶ φχειάχνουν, τότε νὰ λένε «ἐμεῖς». Εἴμαστε εἰς τὸ «ἐμεῖς» κι' ὄχι εἰς τὸ «ἐγώ». Καὶ εἰς τὸ ἑξῆς νὰ μάθωμεν γνώση, ἂν θέλωμεν νὰ φκιάσωμεν χωριό, νὰ ζήσωμεν ὅλοι μαζί. Ἔγραψα γυμνὴ τὴν ἀλήθεια, νὰ ἰδοῦνε ὅλοι οἱ Ἕλληνες ν' ἀγωνίζονται διὰ τὴν πατρίδα τους, διὰ τὴν θρησκεία τους, νὰ ἰδοῦνε καὶ τὰ παιδιά μας καὶ νὰ λένε «Ἔχομεν ἀγῶνες πατρικούς, ἔχομεν θυσίες», ἂν εἶναι ἀγῶνες καὶ θυσίες. Καὶ νὰ μπαίνουν σὲ φιλοτιμίαν καὶ νὰ ἐργάζωνται γιὰ τὸ καλό της πατρίδας τους, τῆς θρησκείας τους καὶ τῆς κοινωνίας. Ὅτι θὰ εἶναι καλὰ δικά τους. Ὄχι ὅμως καὶ νὰ φαντάζωνται γιὰ τὰ κατορθώματα τὰ πατρικά, ὄχι νὰ πορνεύουν τὴν ἀρετὴ καὶ νὰ καταπατοῦν τὸν νόμον καὶ νάχουν τὴν ἐπιρροὴ γιὰ ἰκανότη.... 

Σόλων Λέκκας: (ἐνδεικτικά) Ὅλα θα σάσουν μὴ χολιᾶς. ...........Σπίτι ποὺ δὲν ἔχει Γιάννη προκοπὴ ποτὲ  δὲν κάνει.... 

Μακρυγιάννης:  Ἐγὼ τώρα, ἔστρωσα ἕνα μέρος τοῦ περιβολιοῦ μου μὲ πετραδάκια τῆς θάλασσας, ἄσπρα καὶ μαῦρα (...) παρακάτον εἶναι μία ἐλαφίνα, βυζαίνει τ' ἀλαφάκι της, Ὅταν ἔχωμεν ὁμόνοια, ἔτσι μας βυζαίνει κι ἐμᾶς ἡ πατρίδα μας». 


Α΄.Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου
Θ΄.Τελευταῖον Κύριοι!


ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
 
 
 

Διαγγελέας B’:  Νικόλαος Μάντζαρος: Μουσουργὸς (Κέρκυρα 1795- 1872)  

A΄ : Σπούδασε στὴν Κέρκυρα καὶ στὴν Νάπολη τῆς Ἰταλίας. Μετὰ τὸ 1827 ὁ Μάντζαρος ἐγκαταλείπει τὴν νεομοτσάρτεια σκηνικὴ γραφή του καὶ ἀφιερώνεται ἐξ’ ὁλοκλήρου στὴ μελοθέτηση ἑλληνικῶν ποημάτων γιὰ μία ἢ περισσότερες φωνὲς μὲ τὴ συνοδεία πιάνου ἢ καὶ ἅρπας.

Β΄ :  Γύρω στὸ 1830 μελοποιεί σε λαϊκότροπο ὕφος τον Ὕμνο στὴν Ἐλευθερία τοῦ φίλου του Διονυσίου Σολωμοῦ. Τὸ ἔργο γνώρισε πλατειὰ διάδοση καὶ μετὰ τὸ 1865 οἱ δυὸ πρῶτες στροφὲς τοῦ ἀποτελοῦν τὸν ἑλληνικὸ ἐθνικὸ ὕμνο.

   Μπαίνει φουριόζος μὲ τὴ μουσικὴ τοῦ στὸ κασετόφωνο (Εἰσαγωγὴ ἄρ.4: La Tempesta e la caccia (Ἡ Θύελλα καὶ τὸ Κυνήγι). Ἀκούει δυνατὰ τὴ μουσικὴ κυττάζοντας τὸ ρολόι του που εῖναι τσέπης. Ὁ ἦχος τοῦ διαγγελέας ξαφνιάζει τὸν Μάντζαρο ποὺ διακόπτει τὴ μουσική.

 Διαγγελέας A΄ : Διονύσιος Σολωμός: (Ζάκυνθος 1798  - Κέρκυρα 1857)

 Ο Μάντζαρος σπεύδει πρὸς τὸ Σωλομὸ καὶ ἀλληλοασπάζονται (ἢ μήπως μία θερμὴ χειραψία;)  

 Σολωμός: Πάλι τὸ «κυνήγι» δοκίμαζες φίλτατε!

Μάντζαρος: Δοκίμαζα κάποια μοτιβα γιὰ τὶς εἰσαγωγὲς ὡς ποὺ να έλθεις γιὰ νὰ ψάλλουμε τον ὕμνο εἰς τὴν ἐλευθερίαν.. Στὸ canto -στὸ τραγούδι- μοῦ ἀρκοῦν τὰ μοτίβα ποὺ πηγάζουν ἀπὸ τὴν ἁρμονικὴ φύση τῆς φωνῆς σου.  Ἀπὸ τὸ μουσικό σου ἔνστικτο δημιουργεῖς τοὺς στίχους. Τὸ τραγούδισμά σου ἀπηχεῖ τὴν ἀληθινὴ ἔκφραση τῆς ποιητικῆς σύλληψης.

Σολωμός: Καλοσύνη σου φίλτατε, ὑπερβάλεις. Ἃς παίξουμε τώρα τὶς εἰσαγωγές σου. 

Ὁ  Μάντζαρος παίζει στὸ φορητὸ τὴν μικρὴ ὀργανικὴ εἰσαγωγὴ        

 Κατόπιν ὁ Σoλωμός ἀπαγγέλει:



 

Μόλις εἶδε τὴν ὁρμή σου
ὁ οὐρανὸς ποὺ γιὰ τσ' ἐχθροὺς
εἰς τὴ γῆ τὴ μητρική σου
ἒτρεφ' ἄνθια καὶ καρπούς,


ἐγαλήνεψε· καὶ ἐχύθει
καταχθόνια μία βοή,
καὶ τοῦ Ρήγα σου ἀπεκρίθη
πολεμόκραχτη ἡ φωνή.

 

΄Ὅλοι οἱ τόποι σου σ' ἐκράξαν
χαιρετώντας σὲ θερμά,
καὶ τὰ στόματα ἐφωνάξαν
ὅσα αἰσθάνετο ἡ καρδιά.

 

     Εφωνάξανε ὡς τ' ἀστέρια
τοῦ Ἰονίου καὶ τὰ νησιά,
κι ἐσηκώσανε τὰ χέρια
γιὰ νὰ δείξουνε χαρὰ

 

μ' ὅλον ποὺ 'ναι ἁλυσωμένο
τὸ καθένα τεχνικά,
καὶ εἰς τὸ μέτωπο γραμμένο
ἔχει: «Ψεύτρα Ἐλευθεριά».

 

Ἰδού, ἐμπρός σου ὁ τοῖχος στέκει
τῆς ἀθλίας Τριπολιτσᾶς·
τώρα τρόμου ἀστροπελέκι
νὰ τῆς ρίψεις πιθυμᾶς.

 

Μεγαλόψυχο τὸ μάτι
δείχνει πάντα ὁπὼς νικεῖ,
κι ἂς εἰν' ἅρματα γεμάτη
καὶ πολέμιαν χλαλοή.

 

Σοῦ προβαίνουνε καὶ τρίζουν
γιὰ νὰ ἰδεῖς πὼς εἰν' πολλά·
δὲν ἀκοῦς ποὺ φοβερίζουν
ἄνδρες μύριοι καὶ παιδιά;

   Στο σημεῖο αὐτὸ τραγουδοῦν ὅλοι οἱ ἀγωνιστὲς
(μαζὶ μὲ τὸ φορητὸ ποὺ ἀπὸ ἐδῶ καὶ πέρα παίζει συνέχεια)     

Λίγα μάτια, λίγα στόματα
θὰ σᾶς μείνουνε ἀνοιχτά.
γιὰ νὰ κλαύσετε τὰ σώματα
................ποῦ θὲ νὰ 'βρει ἡ συμφορά!           

Τώρα ὅλο τὸ σχολεῖο ψάλλει τὸν ἐθνικὸ ὕμνο 

Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
τοῦ σπαθιοῦ τὴν τρομερή,
σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν ὄψη
ποῦ μὲ βία μετράει τὴ γῆ.

 

Ἀπ' τὰ κόκαλα βγαλμένη
τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερά,
καὶ σὰν πρῶτα ἀνδρειωμένη,
χαῖρε, ὢ χαῖρε, Ἐλευθεριά   

 

Ἐλάχιστοι ὅμως ξέρουν τὸ παρακάτω - ὁ Σολωμὸς πότε ἀπαγέλλει καὶ πότε τραγουδᾶ μαζὶ μὲ τὸν Μάντζαρο.

 

 

Ἐκεῖ μέσα ἐκατοικοῦσες
πικραμένη, ἐντροπαλή,
κι ἕνα στόμα ἀκαρτεροῦσες,
«ἔλα πάλι», νὰ σοῦ πεῖ.

 

'Ἀργειε νάλθει ἐκείνη ἡ μέρα,
κι ἦταν ὅλα σιωπηλά,
γιατί τὰ 'σκιαζε ἡ φοβέρα
......καὶ τὰ πλάκωνε ἡ σκλαβιά.      

 

Τώρα ὁ ἕνας λίγο μετὰ τὸν ἄλλον [μὲ τὴ σειρὰ τῆς ἐμφάνισης στὴ διανομή], οἱ
ἀφηγητές, οἱ διαγγελεῖς, οἱ Ρηγάδες, οἱ ἀγωνιστὲς ποὺ εἶναι στὰ τραπέζια, ὅλοι
ἀπὸ τὶς θέσεις τοὺς μουρμουρίζουν τὸν μονόλογό τους σὲ μιὰ ἐπαναστατικὴ φούγκα, ὑποθήκης καὶ μνήμης 

 Εν’ τῷ μεταξύ, παράλληλα μὲ τὰ παραπάνω ἀκούγονται ἄλλες 4 στροφὲς (Μάντζαρος καὶ Σολωμὸς συνεχίζουν πότε ἀπαγγέλοντας πότε τραγουδώντας ) Ὅσοι θέλουν μποροῦν νὰ ἐνισχύουν τοὺς Σολωμὸ – Μάντζαρο ὅταν ἡ πλάστιγγα ξεφεύγει πολὺ ἀπ’ τὸν ἐθνικὸ ὕμνο.   

 

Κι ἔλεες: «Πότε, ἅ, πότε βγάνω
τὸ κεφάλι ἀπὸ τσ' ἐρμιές;».
Καὶ ἀποκρίνοντο ἀπὸ πάνω
κλάψες, ἅλυσες, φωνές.

Δυστυχής! Παρηγορία
μόνη σου ἔμενε νὰ λὲς
περασμένα μεγαλεῖα
καὶ διηγώντας τὰ νὰ κλαῖς.

 

Καὶ ἀκαρτέρει καὶ ἀκαρτέρει
φιλελεύθερη λαλιά,
ἕνα ἐκτύπαε τ' ἄλλο χέρι
ἀπὸ τὴν ἀπελπισιά,

 

Τότε ἐσήκωνες τὸ βλέμμα
μὲς στὰ κλάιματα θολό,
καὶ εἰς τὸ ροῦχο σου ἒσταζ' αἷμα,
πλῆθος αἷμα  ἑλληνικὸ 

 

Τὸ σύμπλεγμα διαλύεται ἀπὸ τὸν ἔντονο ἦχο τῆς πατινάδας ποὺ ἔρχεται ἀπὸ τὴν εἴσοδο Α΄καὶ ἡ γιορτὴ πέρνει τὸ δρόμο τοῦ γλεντιοῦ μὲ τὴν εἴσοδο ἀργότερα καὶ τῆς λαϊκῆς κομπανίας.Οἱ κομπανίες θὰ καθήσουν σὲ διαφορετικὰ τραπέζια Α΄ καὶ  Γ΄. Κάποιες στιγμὲς θὰ παίξουν μαζὶ διαγ(κ)ὠνιζόμενες στὰ ἴδια κομμάτια ἐνῶ συνήθως θὰ συνεννοοῦνται μέσω Μ.Τ γιὰ τὸ ποιὸς θὰ τραβήξει μπροστὰ στὸ γλέντι. Οἱ πρωτοχορευτὲς (καὶ ἀβανταδόροι) θὰ ἀνοίξουν γρήγορα τὸ χορὸ καὶ στὸ κοινό, νὰ γίνει τὸ πανηγύρι. Θὰ στρωθοῦν σιγά-σιγὰ καὶ τὰ τραπέζια Α, Β καὶ Γ κι ὕστερα κόσμος θὰ σερβιριστεῖ ἀπ’ τοὺς μπουφέδες

 

.....Νὰ δοῦμε τί θὰ πεῖ κι’ ὁ μάστορης ὁ Γεροθεός. 








Α΄.Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου
Θ΄.Τελευταῖον Κύριοι!



IΔ' Τρώνε πίνουν και γλεντάνε
VideoVideo Γ' [760MΒ]


Α΄.Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου
Θ΄.Τελευταῖον Κύριοι!

Εμείς
(κατά σειρά εμφανίσεως)



 Ευριπίδης Σκρέττας (ταμπουράς, μπαγλαμάς)
Λευτέρης Τσικουρίδης (τρίχορδο μπουζούκι)
Σπύρος Παπαδόπουλος (κιθάρα)
Βασίλης Βέτσος («21 και Μπουζούκι», «Νά φορέσουμε τα λόγια τους», & Μ.Τ )
Πέτρος Λειβαδάς  (Αφηγητής Α΄: «21 και Μπουζούκι», «Νά φορέσουμε τα λόγια τους», Μέγας Ναπολέων,
Σταύρος Δημαρχόπουλος  (Αφηγητής Β΄: «21 και Μπουζούκι»,«Νά φορέσουμε τα λόγια τους», Τσάρος Αλέξανδρος )
Αλέξανδρος Σαββόπουλος (Αφηγητής Γ΄: «21 και Μπουζούκι», & «Νά φορέσουμε τα λόγια τους») 
Δημήτρης Aραμπατζής (Διαγγελέας Α΄)
Αλέξανδρος Κωνσταντίνου (Διαγγελέας Β΄)
Αντώνης Βλέτσης (Ρήγας Βελεστινλής)
Ηλίας Κεχαγιάς (Αργέντης Ευστράτιος, παίζει φλογέρα)
Γιάννης Κεχαγιάς (Δημήτριος Νικολαϊδης, παίζει ταμπουρά)
Κωνσταντίνος Παπαγιανίδης (Αντώνιος Κορωνιός, παίζει ταμπουρά)
Γιάννης Παπαχρήστου (Ιωάννης Καρατζάς, παίζει τύμπανο )
Γιάννης Λεονταρίδης.(Θεοχάρης Τορούντζας, παίζει ταμπουρά)
Γιάννης Κωνσταντινίδης (Ιωάννης Εμμανουήλ, Μοιράζει προκυρήξεις)
Σταύρος Κρομμύδας (Παναγιώτης Εμμανουήλ, παίζει λαούτο)

Βυζαντινός χορός: Ορκομωσία αγωνιστών
Παίρνουν μέρος οι:Ελένη Ποζατζίδου, Συμέλα Τσαλουκίδου, Χρυσάνθη Τάσιου, Παυλίνα Τσακαλακίδου, Ευαγγελία  Σαββοπούλου, Άννα Κουλάεβα, Σοφία Μηλιάδου, Γιάννης Τέμπρελης, Αντώνης Νικόπουλος, Ευδοξία Νευροκοπλή, Μαρία Νένε, Κατερίνα Φρουζάκη, Βασίλης Μπουτόπουλος, Ανέστης Ματζίρης, Αναστασία Γιαννούση, Μάρα Μαυροπούλου.
Διδάσκων: Αντώνης Κωνσταντινίδης 

Αυστριακοί Χωροφύλακες, & ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ:
Γιάννης Κοντσές, Σταύρος Κούρκουλος, Μαργαρίτης Μπάτσιος, Γιάννης Σαρρηγιάννης, Κλαούντιο Στρούγκα 
    
Μιλτιάδης Παππάς  (Μακρυγιάννης)

Κώστας Καμαριάρης  (Αγγελιοφόρος του Καραϊσκάκη)


Ευγενία Ξεφτέρη (τραγούδι), Τάσος Καλογεράς (βιολί), Γιάννης Δανίτσας (κλαρίνο), Νίκος Σημιτσάκος (κανονάκι),
Bουλγαρίδης Αντώνης (κρουστά) Σταύρος Κρομμύδας (λαούτο): 
[Tο τραγούδι του Καραϊσκάκη]

Νίκος Χρηστίδης  (Τσάρλς Ρόμπερτ Κόκερελ)
Παύλος Γαϊτανίδης  (Κολοκοτρώνης)
Στέργιος Ζυγούρας (Ιωάννης Καποδίστριας)
Ειρήνη Παπαδάκη  (Ρωξάνδρα Στούρτζα)
Στέλιος Χατζηεμμανουήλ (Γεώργιος Τερτσέτης)

Γιάννης Δανίτσας (κλαρίνο), Τάσος Καλογεράς (βιολί), Σταύρος Κρομμύδας (λαούτο) :
  [του Κίτσου η μάνα]

Σόλων Λέκκας  (Λαϊκός Αντιπρόσωπος)


Τσακμάκης Σταύρος  (Νικόλαος Μάντζαρος)
Κώστας Σιέμπης  (Διονύσιος Σολωμός)



Σύνολο ελληνικής παραδοσιακής μουσικής: (Πατινάδα)
Δημήτρης Τσίτος ,Νίκος Σοφόπουλος, Νίκος Φουτσιτζής, Γιάννης Νευροκοπλής, Χρυσόστομος Βλετσης, Νίκος Λεωνταρίδης, Δημήτρης Μήτσιου, Τάσος Καλογεράς, Γιάννης Δανίτσας, Πολύζος Πλευρίτης, Νίκος Αραμπατζής, ΗλίαςΠιντής, Νίκος Ρόγκεμαν, Χρήστος Σαρδέλλας, Ελπίδα Ουαντί
Διδάσκοντες: Ηλίας Κεχαγιάς, Χρήστος Δάνης 

Σύνολο χορού: (Πρωτοχορευτές)
Σταυρούλα Σχοινά, Μελίνα Ντυπρέ,Αναστασία Στεφανοπούλου, Αθανασία Λαμπροπούλου, Στέλλα Ευθυμιάδου, Χριστίνα Λιάβα, Παυλίνα Κτίστη, Λία Μακέδου, Μαρία Βρεττού, Μαρία Νιάκα, Χρυσάνθη Κοντοπούλου, Αγγελική Αλεξανδροπούλου, Μανώλης Τσαρμαντίδης, Βαγγέλλης ΧατζηγεωργίουΔιδάσκουσα: Βερονίκη Τσουγκράνη 

Σύνολο ελληνικής λαϊκής μουσικής (Κομπανία )
Ευριπίδης Σκρέττας ( μπαγλαμάς)Σπύρος Παπαδόπουλος (μπουζούκι), Στέλιος Δήμου (ακκορντεόν), Οδυσσέας Τάσσιος (κιθάρα),
 Κωστής Τάσσιος (τζουρά), Κώστας Βαπορίδης (κιθάρα), Κλαούντιο Στρούγκα (κρουστά), Γιάννης Στεργιάννης (κρουστά)
Στέλιος Χατζηεμμανουήλ (τραγούδι, κουτάλια)
Διδάσκων: Λευτέρης Τσικουρίδης

Διδασκαλία κειμένων-σκηνικές οδηγίες
Κατερίνα Ανδριανάκη, Θεοπίστη Οσλιανίτου,Τότα Κυριαζικίδου,Σταμάτης Γαργαλιάνος, Λευκή Εφραιμίδου

Εικαστική επιμέλεια - Σκηνικά& κοστούμια
Δημήτρης Τζοβανάκης, Αντώνης Βλέτσης, Ηλίας Κεχαγιάς, Κατερίνα Βογιατζή , ΖαφείρηςΦωτιάδης,
Μιχάλης Βουλγαρίδης, Μήτσιου Θανάσης

Επιλογή - επεξεργασία, μουσικής και κειμένων
Τότα Κυριαζικίδου, Αντώνης Βλέτσης, Στέργιος Ζυγούρας, Βασίλης Βέτσος   

Ένδυση-Μακιγιάζ: Λευκή Εφραιμίδου
Ηλεκτρονική υποστήριξη: Αναστασία Πένογλου 
Βοηθός παραγωγής: Γιώργος Σταματίου
 Πηγές
(Με τη σειρά αναφοράς σ’ αυτές)
& οδηγός προγράμματος

 ♫ Αντώνη Καλυβόπουλου (Γιοβάν Τσαούς): Το μπουζούκι μου βαστάω
Ιωάννου Κασομούλη:Ενθυμήματα στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων .(τομ.3,Αθήνα1939-1941)
Ηλίας Βολιότης Καπετανάκης: Ελλήνων Μούσα Λαϊκή, Νέα Σύνορα, Αθήνα 1997
♫ Μή με στέλνεις μάνα στην Αμερική, Αρχείο Β.Βέτσου (Παίζουν: Ν.Κοτσίνης Ν.Παραλής, Κ.Γνήσιος), Ερεσσός 2001
♫ Χάρη Λεμονόπουλου, Οργανικό (απόσπασμα), Αρχείο Β.Βέτσου Μυτιλήνη 2001
Φώτη Κόντογλου: Το Αϊβαλί η πατρίδα μου, Κέδρος, Α΄ έκδοση 1962, Αθήνα
♫ Αϊβαλιώτικο Ζεϊμπέκικο, (παίζουν: Μιχάλης Βερβέρης, Μεγακλής Βερβέρης κ.ά.) Πλωμάρι ~1967, Αρχείο Β.Βέτσου
Θούριος, Επαναστατική προκήρυξη, Τα Δίκαια του Ανθρώπου, στο Χρ.Θεοχαράτου Ρήγας Φεραίος η ζωή και το έργο του
♫ Αρχείο ελληνικής μουσικής, Η Ελλάδα του Ρήγα, Θούριος
♫ Επιστημονική εταρεία μελέτης Φερών- Βελεστίνου/Ρήγα Φεραίου/ Θούριος
Στρατηγού Μακρυγιάννη: Απομνημονεύματα, Α΄ έκδοση 1907, Αθήνα
♫ Θεοδώρου Σαντά, ''Υπέρ πίστεως και πατρίδος''σε μουσική πατρός Θεοδώρου Τσαμπατζίδη:Το τραγούδι του Καραϊσκάκη
Ch. R. Cockerell (μτφρ. Γ. Δεπάστας) :Φορτώσαμε τα μάρμαρα, Καθημερινή 20.10.1996
♫ Charpentier :French Opera Buffa ,La Malade Imaginaire, Ouverture &Aria 'Zerbinetti'
♫ Στρατηγού Μακρυγιάννη: Ο Ήλιος εβασίλεψε, στο Η ελληνική ποίηση ανθολογημένη,
Παρθενών 1977, μελοποίηση Μιλτιάδη Παππά
Κωστή Παπαγιώργη: Κανέλλος Δεληγιάννης, Καστανιώτης 2002
Τερτσέτη- Πολυζωϊδη: Απομνημονεύματα Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Μέρμηγκας
♫ Στ΄Αναπλιού το Παλαμήδι, Συλλογή Παύλου Γαϊτανίδη
Κούκου Ελένη: Ιωάννης Καποδίστριας – Ρωξάνδρα Στούρτζα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας 1998
♫ J.S.Bach: (Partita No.4 BWV 828) - Allemande
♫ L.V..Beethoven: - L'Absence (Piano Sonata 'Les Adieux')
♫ Marin Marais : Tombeau pour Monsieur de Sainte-Colombe
Η Απολογία του Τερτσέτη στο Δημήτρη Φωτιάδη: Κολοκοτρώνης, Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 1987
♫ Παύλος Καρρέρ (Ζάκυνθος 1829-1896): «Παθενών» ,Λίντα Λεούση, 2003
Ο Λόγος στη Πνύκα, στο Δημήτρη Φωτιάδη: Κολοκοτρώνης, Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 1987
♫«Του Κίτσου μάνα κάθονταν» εκδοχή Μυτιλήνης
(βλ. Λέσβος- Μουσικά Σταυροδρόμια στο Αιγαίο Δίσκος Β΄κομ.4 Εξάντας2000, Αθήνα)
Χάρη Ξανθουδάκη:Οι μελοποιήσεις του Σολωμού από τον Μάντζαρο έως τους νεότερους συνθέτες,
Καθημερινή, 24.5.1998
♫ Νικόλαος Μάντζαρος:Εισαγωγή αρ.4, La Tempesta e la caccia (Η Θύελλα και το Κυνήγι),
στο Επτανησιακή Μουσική, Συγκρότημα Νικόλας Μάντζαρος, ΥΠΠΟ
Ύμνος εις τη ελευθερίαν στο: Διονυσίου Σολωμού Άπαντα, Αθήναι Γρηγόρης (1969 )
♫ Μάντζαρου - Σολωμού: Ύμνος εις την ελευθερίαν, Εργαστήρι Παλιάς Μουσικής,1991
Hχητική κάλυψη: STUDIO ’21
Τουτέστιν: Ο ήχος θα είναι φυσικός (χωρίς ενισχύσεις). 
Συμμετέχουμε όλοι, ήσυχα, και μοιραζόμαστε το συνολικό αποτέλεσμα,
ο καθένας με το μερίδιο της ευθύνης του.
Α΄.Μπουζούκι:
Ἀπ’ τὸ ’21 στὸ Μουσικὸ Σχολεῖο   

Β΄. Νὰ φορέσουμε τὰ λόγια τους

 ΙΑ΄. Ὁ Λόγος στὴν Πνύκα
Γ΄.  Ἑλληνικός Διαφωτισμὸς ΙΒ΄. Τὸ ἐγὼ καὶ τὸ ἐμεῖς
Δ΄. Ὁ Ἥλιος ἐβασίλεψε ΙΓ΄. Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
Ε'. Ὁ Ἀγγελιοφόρος τοῦ Καραϊσκάκη ΙΔ΄.Τρῶνε πίνουν καὶ γλεντᾶνε
Στ΄. Ὅτι ἀναστήθηκαν οἱ ἀπόγονοί τους

Z΄. Φορτώσαμε τὰ μάρμαρα
Η΄. Εἶδα τὴν χασμωδίαν
καὶ τo παράξενo τοῦ κόσμου
Θ΄.Τελευταῖον Κύριοι!