Ο Γραικός ποτέ δεν πίστεψε στο χρήμα*

 

Είχα τελειώσει το στρατό και έπιασα δουλειά, μου λέει ο πατέρας μου:

-Να πας στο Γραικό, θα σου χρειαστεί στη δουλειά

Το Γραικό τον ήξερε ο πατέρας μου, χρόνια ολόκληρα...Σαν συμπλήρωμα της δουλειάς χρειαζότανε, έτσι ξεκίνησα με λίγο κιθάρα... έφτασα στην τρίτη του Καρούλι.

Ο Γραικός… άλλος παλαβός κι αυτός. Ιδεολόγος. Είχε από δω εκατό μέτρα μέχρι τη Φιλίππου όλο το τετράγωνο δικό του. Και τότε οι Βούλγαροι κατεβαίνανε και κάνανε περιοδείες στη βουλγαρική μεθόριο για να πουν ότι έχουνε πολιτισμό. Είχε οργανώσει παραστάσεις στα σύνορα, μαντολινάτες, γύρω στο '20 με '30 μέχρι και '35. Τους μάζευε όλους, που ήταν μαντολινάτες. Η Θεσσαλονίκη είχε πολλές μαντολινάτες: Μαντολινάτα του Γραικού, μαντολινάτα του Χατζημιχάλη, μαντολινάτες όλα τα ορφανοτροφεία, μαντολινάτα το Παπάφη, μαντολινάτα Μέγας Αλέξανδρος, μαντολινάτα η Καλαμαριά, το ορφανοτροφείο της Καλαμαριάς. Κι αυτός, ο Γραικός, πουλούσε ένα σπίτι, μάζευε τους μουσικούς, κι έκανε με τη μαντολινάτα ένα τουρνέ επάνω στα σύνορα, τους πλήρωνε αυτός τους μουσικούς...Και τελευταία πέθανε ο άνθρωπος με επιδότηση του …

Διηγείτο ιστορίες ο Γραικός, όταν λέει: επί τουρκοκρατίας ήταν η κυκλοφορία απαγορευμένη και επειδή τα κομμάτια που βγάζαμε θέλαμε να τα κάνουμε καντάδες και δεν μας δίναν άδεια να τα περάσουμε, ένας έπαιρνε την παρτιτούρα, την καρφίτσωνε στην πόρτα της κοπέλας που ήταν να την κάνουμε καντάδα, ο άλλος έφεγγε με το κερί και παίζαν και τραγουδούσαμε. Στην Καμάρα γινόταν αυτό…

Ο ίδιος είχε ένα ντουβάρι πτυχία, στο πιάνο. Ότι ήθελες έκανε…κιθάρα έκανε, πιάνο έκανε, μαντολίνο έκανε, βιολί έκανε… Ότι τούλεγες σ' έλεγε ναι. . Έπαιζε πιάνο, έπαιζε βιολί, έπαιζε κιθάρα. Μπορεί να μην έπαιζε, το βιολί, αλλά μπορούσε να δώσει τα προκαταρτικά να τον φτάσει στη μέση. Σπούδασε Ισπανία και Ιταλία. Στα 65 του, πήγε κι έμαθε γερμανικά, γιατί ήθελε να διαβάσει ένα βιβλίο γερμανικό… κι ήταν ο πρώτος μαθητής. Μιλούσε ισπανικά, ιταλικά, αγγλικά και γαλλικά; …του μπαμπά του παιδί στην ουσία, αλλά αρρώστια για την Μουσική. Είχε μετά το ωδείο στην Μαρασλή, κοντά στο ταχυδρομείο. Πέθανε γύρω στα 85 κατά το 60-65....Γραικός Σωτήρης…Είχε κι ένα δρόμο στην ηλεκτρική εταιρεία στο όνομα του… Δηλαδή εκεί που ήτανε το παληό το ωδείο το Κρατικό. Το Κρατικό Ωδείο ήτανε εκεί κοντά, που είναι τώρα το άγαλμα της αντίστασης, χαμηλά κοντά στη θάλασσα. Ένα νεοκλασικό κτίσμα διώροφο, μες σε πάρκο δύο στρεμμάτων. Σ' ένα μπαξέ δύο στρεμμάτων. Όταν το γκρέμισαν, γκρέμισε κάτι μέσα μου... Γιατί, πρώτα πρώτα, ήταν σε ένα μέρος τέτοιο που δεν ενοχλούσε κανέναν, δεύτερον ότι είχε ένα πελώριο κήπο, και ανθρώπους σαν τον Δέλλα, τον Παπαναστάση… Δώσαν τη ζωή τους γι' αυτό, και για τη Συμφωνική Ορχήστρα. Ακριβώς απέναντι από το Κρατικό Ωδείο, διαγώνια, είχε ο Γραικός το ωδείο του, μια πολυκατοικία, που είναι τώρα οι πρόσκοποι το αμέσως επόμενο τετράγωνο, ένα τριώροφο κτίσμα ιδιόκτητο, το τρίτο κτήριο αριστερά επάνω. Απ' την επάνω πλευρά, στην κάτω πλευρά ήταν η Ηλεκτρική Εταιρεία. Ο Γραικός είχε όλους...δασκάλους της Ακαδημίας της Βιέννης.

Μου έλεγε: Τελείωναν το Ωδείο και ερχόταν σε μένα για τα μεταπτυχιακά…

Στα 25 μου, ήμουνα μαθητής του, για ενάμισυ χρόνο… μόλις είχα απολυθεί απ' το Στρατό. Ο Γραικός τότε ήτανε γέρος και οικονομικά ράκος…Πήγαινα στη Μαρασλή, Χαριλάου…Η Μαρασλή είναι παράλληλη της Μαρτίου… περνούσε το τράμ. Κάπου εκεί κοντά στην εκκλησία ήταν το ωδείο του Γραικού το '50. Έμενα στο Χαριλάου και πήγαινα με τα πόδια, με την κιθάρα μου την είχε φτιάξει ο πατέρας μου.

Ο Γραικός παρέδιδε μαθήματα απάνω, κι έβγαινε έξω στην πόρτα και συζητούσε με τη γειτόνισσα:

- Έεεπ ...δίεση ήταν αυτό, εσύ το 'παιξες φυσικό…

Έκανα κιθάρα, Καρούλι, το πρώτο Καρούλι,, κι ύστερα μας έδωσε κατ' ευθείαν το τρίτο. Η δεύτερη, είχε θέσεις και η τρίτη ήτανε δάσκαλος-καθηγητής.

- Γιατί το δεύτερο όχι, κύριε Γραικέ; Λέει:

-Το δεύτερο έχει θέσεις και θα δυσκολευθείτε.

- Στο τρίτο, αν ξεφύγεις, είμαι εγώ εγώ δίπλα σου, θα σε πιάσω. Ήτανε για δύο κιθάρες το τρίτο.

- Τώρα θα παίξεις εσύ, του δάσκαλου το μέρος…

Το 'παιζα εγώ, χτυπούσε και το πόδι του…ήταν πάτωμα κάτω.

-Έφυγες... ξαναέμπα μέσα…

Εκείνος δε σταματούσε όμως: τάμπα - τάμπα - τάμπα, τον έβρισκα ,έμπαινα μέσα...

- Τώρα θα αλλάξουμε.

Αυτός έπιανε το πιάνο, εγώ έκανα την κιθάρα…κι άντε πάνε να φύγεις… Ο Γραικός τα γύριζε:

-Τώρα έχουμε ακροατήριο, έμπα μέσα, άαα χάθηκες να μπεις ξανά μέσα…

Εγώ του 'λεγα:

- Κύριε Γραικέ, εγώ θέλω πέντε πραγματάκια να παίζω στην κιθάρα, για τη δουλειά που κάνω και μ' έλεγε:

-Εγώ κτίζω βίλες και πολυκατοικίες πολυτελείας, παράγκες δεν κάνω…

Ο ίδιος ο Γραικός μου τα ' λεγε για τα παληά… Αργότερα πολλές φορές με τους μουσικούς του παληούς που συζητούσαμε, τους βιολίστες, μου λέγανε: - Πράγματι έτσι ήταν… Τα κομμάτια ήτανε γνωστά γι' αυτόν και ακουστικώς… Τέρας μνήμης. Σαλονικιός πρέπει να ήτανε γιατί όπως μ' έλεγε: Από δώ μέχρι το άλλο το τετράγωνο πιο κάτω ήταν δικό τους. Στην βασιλίσσης Όλγας, άλλο τετράγωνο δικό τους. Το ωδείο αυτό που είχε, ένα τετράγωνο, δικό τους. Στου Χαριλάου, ένα τετράγωνο δικό τους. Αν έβγαζε χρήματα απ' το ωδείο και το είχε επιχείρηση, δε θα έφτανε να του παραστέκεται ο … Τα 'χε πουλήσει όλα, έμενε σ' εκείνο το ωδείο που ήταν στη Χαριλάου. Το άνοιξε αφού κλείσαν όλα, εκεί είχε το σπίτι του, κι ένα μέρος το είχε ωδείο. Και καθότανε μέσα και δίδασκε κιόλας. Ο Γραικός ποτέ δεν πίστεψε στο χρήμα… Άνθρωπος που πέθανε…να μη το πώ.

 

επιστροφή στην αρχική σελίδα

* Βλέπε: Κώστας Δεκαβάλας, Αφηγήσεις, Φεβρουάριος-Μάρτιος 2006, Επιμέλεια: Βασίλης Βέτσος

Βίντεο