Πρόγραμμα και "Ύλη πρός Ενέργεια"
αλληπεδραστικών εκδηλώσεων για την
εκπαιδευτική-ψυχαγωγική εκδρομή στην Κωνσταντινούπολη
Μαύρη Θάλασσα - Προποντίδα (Θάλασσα Μαρμαρά) και Αιγαίο Πέλαγος βλέπε |
Η σπουδαιότητα της βιοποικιλότητας στη Μαύρη θάλασσα Η περιοχή της Μαύρης Θάλασσας ήταν μία από τις σημαντικότερες περιοχές αλιείας, εξεύρεσης τροφής και εισροής εισοδήματος για τους γύρω κατοίκους. Ο οξύρρυγχος ( Acipenser sp. ), γαύρος (Engraulis encrasicolus), και το σκουμπρί ( Scomber sp. ), όπως και άλλα είδη, υπήρξαν αντικείμενο εντατικής εκμετάλλευσης στην περιοχή. Ωστόσο, ανθρωπογενείς δραστηριότητες όπως η γεωργική καλλιέργεια, η ναυτιλία και ο τουρισμός αποτελούν πλέον σημαντικές εξωγενείς πιέσεις για το περιβάλλον, ειδικά στο βόρειο τμήμα της Μαύρης θάλασσας, και λειτουργούν σε βάρος της βιοποικιλότητας και των αλιευτικών αποθεμάτων. Απειλές κατά της βιοποικιλότητας Επιπτώσεις για τα οικοσυστήματα Οι επιπτώσεις ήταν πολύ σοβαρές, διότι το ενδιαίτημα αυτό είναι μεγίστης σημασίας για την προστασία του γόνου και των νεαρών ατόμων πολλών θαλάσσιων ειδών. Αυτό οδήγησε στη μείωση του ρυθμού της αναπαραγωγής και συνεπώς των αλιευτικών αποθεμάτων. Πληθυσμοί οξύρρυγχου Το κτενοφόρο (μέδουσα) Mnemiopsis leydyi εισήχθη στη Μαύρη Θάλασσα τη δεκαετία του 1980 κατά λάθος, πιθανόν μέσω του νερού που χρησιμοποιούν τα δεξαμενόπλοια για έρμα. Η υπεραλίευση στην Μαύρη Θάλασσα είχε ήδη μειώσει την αφθονία των πελαγικών ειδών ψαριών και είχε δημιουργήσει ιδανικές συνθήκες για το M. leydyi (μειωμένος αριθμός θηρευτών). Ο μειωμένος αριθμός πλανκτονοφάγων ειδών ψαριών προκάλεσε την αύξηση του πληθυσμού του M. leydyi, εξαιτίας του μειωμένου ανταγωνισμού. Επειδή όμως το κτενοφόρο αυτό τρέφεται με ζωποπλαγκτό και με αβγά και προνύμφες ψαριών, προκλήθηκε μείωση του ιχθυοπλαγκτού (Shiganova, 1998). Η μείωση του ιχθυοπλαγκτού επηρέασε τα εμπορικά αλιευτικά αποθέματα και συνεπώς τη συνολική βιομάζα. Τελικά το συνεργιστικό αποτέλεσμα της υπεραλίευσης και της αυξημένης βιομάζας του M. leydyi ήταν η κατάρρευση της αλιείας πελαγικών ψαριών (π.χ. γαύρος). Αυτό οδήγησε στη μείωση του αριθμού των εμπορεύσιμων ειδών ιχθύων από 48 σε 6 και στη μείωση της σύλληψης εμπορεύσιμων ιχθύων από 400.000 τόνους σε 50.000, με αποτέλεσμα να καταρρεύσει ο αλιευτικός τομέας και, συνεπώς, να αυξηθεί η ανεργία. Η απώλεια στην αλιεία της Μαύρης Θάλασσας ύστερα από την εισαγωγή του Mnemiopsys υπολογίζεται σε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Ο ρόλος της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης της Παράκτιας Ζώνης (ΟΔΠΖ) |
Mε τον γενικό τίτλο «Θρησκεία, Επιστήμη και το Περιβάλλον» έχουν πραγματοποιηθεί από το 1995 τέσσερα εν πλω διεθνή Συμπόσια αφιερωμένα στη μελέτη της τύχης των υδάτων του πλανήτη, που καλύπτουν τα επτά δέκατα της επιφάνειάς του. Oι συναντήσεις αυτές περιβαλλοντολόγων, επιστημόνων των φυσικών και των κοινωνικών επιστημών, πολιτικών, εκπροσώπων των κυριότερων θρησκειών και δημοσιογράφων έχουν διαμορφώσει ένα «περιβαλλοντικό» ήθος κι έχουν προσελκύσει το διεθνές ενδιαφέρον για την υποβάθμιση του Αιγαίου, της Μαύρης Θάλασσας, του ποταμού Δούναβη και της Aδριατικής Θάλασσας. Σταθερή αποστολή της κίνησης «Θρησκεία, Επιστήμη και το Περιβάλλον» είναι η ανάπτυξη του ενδιαφέροντος για τα ποτάμια και τις θάλασσες της γης και η ανάπτυξη μέσων για την προστασία και τη βελτίωση των οικοσυστημάτων τους. - I - Τον Σεπτέμβριο του 1995, από την αιγίδα της Α.Θ.Π του Oικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου Α' και της Α.Β.Υ. του Πρίγκιπα Φιλίππου, Δούκα του Εδιμβούργου, υπό την ιδιότητά Του ως Προέδρου του Διεθνούς Ταμείου για τη Φύση, πραγματοποιήθηκε στο Συμπόσιο Ι «Αποκάλυψη και το Περιβάλλον, 95-1995 μ.Χ.», με την ευκαιρία της επετείου των 1900 χρόνων από τη συγγραφή του βιβλίου τη Αποκάλυψης, που αποδίδεται στον Αγ. Ιωάννη το Θεολόγο. Διασχίζοντας τα νερά του Αιγαίου, το πρώτο αυτό Συμπόσιο είδε τη σύγχρονη κατασπατάληση και υποβάθμιση των υδάτων σαν μια νέα Αποκάλυψη που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα και διαπίστωσε την ανάγκη δημιουργίας μιας κοινής γλώσσας για την επιστήμη και το θεολογικό στοχασμό, ώστε να ξεπεραστούν αιώνες αμοιβαίας καχυποψίας και παρεξηγήσεων. - II - Το Συμπόσιο ΙΙ «Η Μαύρη Θάλασσα σε Κίνδυνο», πραγματοποιήθηκε το Σεπτέμβριο του 1997 από την αιγίδα της Α.Θ.Π. του Oικουμενικού ατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου Α' και της Α.Ε. του κ. Jacques Santer, Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και μελέτησε τα προβλήματα της περιοχής. Oι σύνεδροι επισκέφτηκαν και τις έξι παρευξείνειες χώρες και αντάλλαξαν απόψεις και επιχειρήματα με πολιτικούς ηγέτες αλλά και με εκπροσώπους περιβαλλοντικών οργανώσεων της περιοχής, για την κατάρρευση του θαλάσσιου οικοσυστήματος και το ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι θρησκείες, οι επιστήμες και η πολιτική για τη διάσωσή του. Διάφορες πρωτοβουλίες σε επίπεδο θρησκευτικό, επιστημονικό ή κυβερνητικό κατέληξαν σε δεσμεύσεις από διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς, σε μεγαλύτερη περιφερειακή συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων και μη κυβερνητικών οργανώσεων και στη δημιουργία περιβαλλοντικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ειδικά σχεδιασμένων για τα προβλήματα της περιοχής. Κατά τη διάρκεια του Συμποσίου ΙΙ, οι σύνεδροι διαμόρφωσαν την πεποίθηση ότι το Συμπόσιο θα έπρεπε να αποτελέσει αφετηρία για μια ευρύτερη συνεργασία ανάμεσα στις επιστήμες, τη θρησκεία και τα Μ.Μ.Ε. Τον Ιούνιο του 1999 η έναρξη του εκπαιδευτικού προγράμματος «Oικολογικό Ινστιτούτο Χάλκης» σημείωνε μια νέα εξέλιξη αυτού του διαλόγου. Στόχος του Ινστιτούτου είναι η ενημέρωση και η συνεργασία για περιβαλλοντικά προβλήματα των χωρών της Μαύρης Θάλασσας. Τα εναρκτήριο σεμινάριο, που διήρκεσε δεκαοκτώ ημέρες, οργανώθηκε από το Oικουμενικό Πατριαρχείο στη Σχολή της Χάλκης με τη συμμετοχή εβδομήντα κληρικών, δασκάλων και δημοσιογράφων από χώρες της Μαύρης Θάλασσας. Το πρόγραμμα περιέλαβε θεολογικές και επιστημονικές εισηγήσεις σε συνδυασμό με επιτόπιες επισκέψεις και επιστημονικές έρευνες και πειράματα για τα ειδικά προβλήματα της Μαύρης Θάλασσας. Επίσης, κατά τη διάρκεια του Συμποσίου ΙΙ, έγινε σαφές ότι δεν θα μπορούσε να βρεθεί καμία λύση για την οικολογική κατάρρευση της Μαύρης Θάλασσας, χωρίς την αποτελεσματική αντιμετώπιση της υποβάθμισης των μεγάλων ποταμών που εκβάλλουν σ' αυτήν και των περιβαλλοντικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι παραποτάμιες χώρες. - III - Το Συμπόσιο ΙΙΙ «Δούναβης, Ποταμός Ζωής. O Διάπλους προς τη Μαύρη Θάλασσα » έλαβε χώρα τον Oκτώβριο του 1999 υπό την αιγίδα της Α.Θ.Π. του Oικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου Α' και της Α.Ε. του κ. Romano Prodi, Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Συγκέντρωσε διεθνείς προσωπικότητες, προερχόμενες και από τις παραδουνάβιες χώρες, από το χώρο της Θρησκείας, Επιστήμης και Περιβαλλοντικής Πολιτικής όπως επίσης και των Μ.Μ.Ε. Oι σύνεδροι διέπλευσαν το Δούναβη, από το Passau της Γερμανίας μέχρι το δέλτα της Μαύρης Θάλασσας και επικεντρώθηκαν στα κοινά σημεία ανάμεσα στα πρακτικά περιβαλλοντικά προβλήματα και την πνευματική διάστασή τους. Ύστερα από τους βομβαρδισμούς στη Γιουγκοσλαβία, ιδιαίτερα στο Δούναβη, οι προκλήσεις για την προστασία και την αποκατάσταση το περιβάλλοντός του έγιναν πιο επιτακτικές. Το Συμπόσιο ΙΙΙ επικέντρωσε την προσοχή του στις επιπτώσεις του πολέμου στην αστική ανάπτυξη, στην εκβιομηχάνιση, στη ναυτιλία και τη γεωργία. Όπως και τα δύο προηγούμενα, το Συμπόσιο ΙΙΙ προσέλκυσε το έντονο ενδιαφέρον των διεθνών Μ.Μ.Ε. και έγινε αφορμή για την εκδήλωση νέων πρωτοβουλιών στην περιοχή. - IV - Tα δύο πρώτα Συμπόσια τόνισαν την ανάγκη για προστασία των εύκρατων θαλασσών - του Αιγαίου και της Μαύρης Θάλασσας. Το τρίτο ακολούθησε τον ρου ενός από τους μεγαλύτερους ποταμούς του κόσμου για να εξετάσει μερικές από τις πιεστικότερες προκλήσεις για το περιβάλλον στην εποχή μας. Το Συμπόσιο IV «Η Αδριατική Θάλασσα » που πραγματοποιήθηκε τον Iούνιο του 2002 στην ομώνυμη περιοχή, αναφέρθηκε στην ηθική άποψη της περιβαλλοντικής κρίσης. Το περιβάλλον δεν είναι απλώς αντικείμενο τεχνοκρατικής μελέτης και διαχείρισης. Είναι χώρος όπου τα δισεκατομμύρια των ανθρώπων ζουν και μοιράζονται την ευθύνη αυτής τη εξαιρετική κληρονομιάς. Η ανάγκη για την καλλιέργεια οικολογικών αξιών και οικολογικής συνείδησης για τους ανθρώπους γίνεται όλο και πιο επιτακτική. Κατά τη διάρκεια του Συμποσίου αυτού οι θρησκευτικοί ηγέτες και οι άλλοι σύνεδροι συνεισέφεραν με ιδέες και προτάσεις για το πώς θα μπορούσε να εμπνευσθεί η ανθρωπότητα ένα νέο περιβαλλοντικό ήθος που τόσο έχει ανάγκη η εποχή μας. Ιδιαίτερη προσοχή θα δόθηκε στα περιβαλλοντικά προβλήματα της Αδριατικής Θάλασσας. Oι έξι χώρες τις Αδριατικής εμπεριέχουν χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με υψηλό βιοτικό επίπεδο αλλά και μερικές από τις φτωχότερες οικονομικά χώρες τη Ευρώπης; χώρες προηγμένες τεχνολογικά αλλά και χώρες σε μεταβατικό στάδιο όπως επίσης και χώρες που ανακάμπτουν από πρόσφατες συρράξεις. Στην Αδριατική υπάρχουν πόλεις σαν την Ραβέννα και τη Βενετία, σύμβολα ανθρώπινου πολιτισμού και επιτευγμάτων, που τώρα απειλούνται από την ανθρώπινη αλαζονεία και την ανικανότητα να οργανώσουν μία ασπίδα προστασίας των οικοσυστημάτων που ολοένα καταστρέφονται. Τα θεμελιώδη ερωτήματα που τέθηκαν λοιπόν ήταν: γιατί είναι αναγκαία η επεξεργασία ενός κοινού κώδικα συμπεριφοράς θρησκείας και επιστήμης, που θα παρέχει το πλαίσιο για την περιβαλλοντική πολιτική; Ποιες ηθικές αρχές πρέπει να στηρίζουν έναν τέτοιο κωδικό; Oι θρησκείες θα κληθούν να εξηγήσουν τα κίνητρα που προσφέρουν στους πιστούς για την ανάπτυξη περιβαλλοντικού ήθους. Oι επιστήμονες θα κληθούν να εξηγήσουν τις ηθικές προϋποθέσεις και αξίες που καθορίζουν την επιστημονική έρευνα για την προστασία του περιβάλλοντος. - V - Tο 2003, θα εστιάσουμε την προσοχή μας σε μία σχεδόν εντελώς κλειστή και εύθραυστη θάλασσα - τη Βαλτική. Η Βαλτική συνορεύει και δέχεται μόλυνση από εννέα χώρες που έχουν ανόμοιους φυσικούς πόρους, οικονομίες, κοινωνική διαστρωμάτωση και ήθη. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, επέστρεψε τη δημιουργία πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και θρησκευτικών δεσμών στην περιοχή. Το Συμπόσιο V «Η Βαλτική Θάλασσα : Κοινή Κληρονομιά και Ευθύνη» θα εστιάσει την προσοχή στα προβλήματα της Βαλτικής Θάλασσας και στις αιτίες τους και θα προωθήσει το διάλογο μεταξύ θρησκείας και επιστήμης που συνεχίζεται από τα προηγούμενα Συμπόσια. Θα δημιουργήσει πρακτικές πρωτοβουλίες που θα βοηθήσουν τις προσπάθειες για την προστασία της Βαλτικής Θάλασσας και θα αξιοποιήσει τη γνώση που έχει αντληθεί από άλλα μέρη του πλανήτη με περιβαλλοντικά προβλήματα. Κεντρική συντονίστρια και ψυχή των Συμποσίων είναι η Μαρία Μπέκετ. Επικεφαλής της Επιστημονικής και Θρησκευτικής Επιτροπής ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης ενώ μεταξύ των μελών της είναι οι: Daniel Amit, καθηγητής στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο, Ιερουσαλήμ, Charles N. Ehlar, Διευθυντής του Ωκεανογραφικού Γραφείου, ΗΠΑ, αδελφή Marjorie Keenan, Παπικό Συμβούλιο Ειρήνης, Βατικανό, Graeme Kelleher, Αντιπροέδρος Επιτροπής Εθνικών Πάρκων, Αυστραλία, Nίκος Μουζέλης, καθηγητής Κοινωνιολογίας LSE, Tom Spencer, επισκέπτης καθηγητής Παγκόσμιας Διακυβέρνησης, Πανεπιστήμιο Surrey, Jane Lub-chenco, καθηγήτρια Θαλάσσιας Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Oregon, ΗΠΑ, Edward Goldsmith, εκδότης περιοδικού «Ecologist», Βρετανία. |
Βαρθολομαίος: Αφύπνιση των συνειδήσεων Πηγή: http://www.enet.gr/online/online_hprint?q=%D0%E1%F4%F1%E9%DC%F1%F7%E7%F2+%E2%E1%F1%E8%EF%EB%EF%EC%E1%DF%EF%F2&a=&id=65173516 βλέπε και αποδελτίωση της Ομιλίας του Οικουμενικού Πατριάρχη
|